IPSOS’un araştırmasına göre, tüketici güven endeksinde Türkiye 29 ülke arasında sonuncu oldu. Açıklanan verilere göre Türkiye’de tüketici güven endeksi eylül ayına göre yüzde 2,5 artarak yüzde 34,5 oldu. 29 ülkenin tüketici güven endeksi ortalaması ise yüzde 47,2. Yapılan araştırma Türkiye enflasyon konusunda 29 ülke arasında 5. sırada yer aldı.

İpsos, 2023’te ekim ayında Online Panel sistemi 29 ülke ile yaptığı ekonomi beklentiye ilişkin araştırmalardan elde ettiği bulguları derledi. Araştırmaya göre, katılımcılar, hane geliri ve alım gücünün oldukça düştüğünü belirtirken, fiyatların artması nedeniyle de “hane gelirimiz azaldı” diyenlerin oranında yukarı yönde bir artış olduğu gözlemlendi. Yapılan araştırmada, ülkedeki en büyük sorun ekonomi oldu.

Sorun ekonomide
“Türkiye’nin en önemli sorunu nedir?” sorusuna katılımcıların yüzde 87’si “ekonomi” cevabını verdi. Türkiye ekonomisinden memnuniyette ise katılımcıların yüzde 76’sı “kötü”, yüzde 18’i “ne iyi ne kötü”, yüzde 3’ise “iyi” olduğunu belirtti. Türkiye’nin ekonomisine yönelik beklentide ise katılımcıların yüzde 73’ü enflasyonun artacağı, yüzde 16’sı ise aynı kalacağını, yüzde 11’i azalacağını ifade etti.

Alım gücü yerlerde
“Bu yılın geri kalan aylarında işsizliğin nasıl olacağını düşünüyorsunuz?” sorusuna, katılımcıların yüzde 67’si artacağını, yüzde 20’si aynı kalacağını, yüzde 13’ü ise azalacağını söyledi. “Son 12 ayı düşündüğünüzde hane geliriniz ile ilgili aşağıda yazılı olan ifadelerden hangisi durumunuzu en iyi ifade eder?” sorusuna ise katılımcıların yüzde 52’si “hane gelirim azaldı”, yüzde 34’ü “pek değişmedi”, yüzde 11’i “hane gelirimiz arttı” cevabını verdi. “Son 1 ayı düşündüğünüzde, alım gücünüzü aşağıda yazılı olan ifadelerden hangisi en iyi ifade eder?” sorusunu, katılımcıların yüzde 76’sı “alım gücüm azaldı”, yüzde 17’si “alım gücüm değişmedi”, yüzde 4 ise “alım gücüm arttı” şeklinde yanıtladı.

Konut yatırım aracı olmaktan çıktı
Ekonominin bozukluğu en çokta inşaat ve emlak piyasasını vuruyor. Birkaç yıl öncesine kadar TÜFE verilerine göre hesaplanan kira artış oranları, hükümet tarafından getirilen uygulama sonrasında yüzde 25'le sınırlandırılmıştı. Yenilenen sözleşmelerde, kiracıya yüzde 25'in üzerinde zam yapılamıyor. Ev sahipleri de çözümü evlerini satmakta buluyor.
Gayrimenkul uzmanı Gülcan Altınay, “Ev sahipleri kiracılara istedikleri zammı yapamadığı için evlerini satılığa çıkardılar. Talep olmadığı için dairelerinin prim yapma oranı, değer oranı da düşük seviyede devam ediyor” dedi.

Konutlar yatırım aracı olmaktan çıktığını ve yatırımcının artık iş yeri almaya yöneldiğini ifade eden Altınay, “Özellikle Trakya bölgesinde yatırımcılar artık konut almaya değil de iş yeri almaya yöneldi. Yani küçük metrekarelerde fabrikaları, sanayi dükkanlarını alıp yatırımlarını bu şekilde yapıyorlar. Örnek vermem gerekirse, 300 metrekarelik bir sanayi dükkanını, metrekaresi 900 dolar, 1000 dolar gibi satın alıyorlar. Yani 270 bin dolardan satın alıyorlar. TL bazında yaklaşık 7 buçuk milyon TL ye geliyor. Bu 300 m2 işyerini Kiraya vermek istediğin zaman kira bedeli yaklaşık 1500 dolar. Bu da 50 bin civarı bir rakama denk geliyor. Ve bunu 150 ayda amorti ediyor” diye konuştu.

Yatırımcı sanayi ve işyeri arıyor!
Ekim ayı kira artış oranı iş yerlerinde şu an yüzde 55 oranındaolduğunu belirten Gayrimenkul uzmanı Gülcan Altınay, “Konutlarda ise yüzde 25 olduğu için yatırımcı, artık yatırımlarını iş yerlerine, sanayi dükkanlarına yani bütçesine uygun yerlere yapıyor. Örnek veriyorum. 7-8 milyon liraya daire almak değil de bunun yerine sanayi dükkanı almaya yöneldi. Bütçesi daha fazla olan daha büyük metrekareyi tercih ediyor ya da 2 tane dükkanı yan yana alıyor. Daha büyük bir iş yerine daha büyük bir sanayiciye,fabrikaya kiraya veriyor” diye konuştu. İş yerlerinde kasım ayında yapılacak kira artış oranı ise ekim ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla yüzde 54,26 olarak kayıtlara geçti.