Halit Çelikbudak

Halit Çelikbudak

NATO'nun şefi kim olacak

NATO’nun siyasi lideri Stoltenberg, yaklaşık bir yıl önce görevini sona erdirmeye ve Norveç'e dönüp merkez bankasının başkanı olmaya hazırlanıyordu. Ancak bu açıklamadan birkaç hafta sonra, Ukrayna savaşı başladı. Görev süresi hızla bir yıl daha uzatıldı.
* * * *
Bu bir yıllık uzatma sonbaharda sona erecek. Brüksel şimdiden onun yerine kimin geçeceği konusunda spekülasyonlarla çalkalanıyor. 30 üyeli NATO’nun yeni şefi için  kulislerde neredeyse üye sayısının yarısı kadar isim dolaşıyor. NATO'nun kararları fikir birliğine dayalı, ancak ABD, Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık’ın aşırı bir etkiye sahip olduğu yadsınamaz.
* * * *
ABD, genellikle NATO'nun siyasi liderlik yarışından kaçınır çünkü geleneksel olarak ittifaktaki en üst düzey askeri mevkilerden birini elinde bulundurur. Bir ABDli general Avrupa'nın en yüksek komutanı olur. Ancak ABD’nin kimi desteklediği nihai kararda ağırlık taşır.  Foreign Policy dergisine konuşan, ancak adı gizlenen Avrupalı üst düzey bir diplomat, ittifakın bazı üyelerinin aşırı etkiye sahip olması nedeniyle seçimin çok belirsiz olduğunu söylediği, hatta ‘Bu, tüm seçimler arasında en az şeffaf seçimdir‘ dediği söyleniyor.
* * * *
Alman Pazar gazetesi Welt am Sonntag, Ukrayna'daki savaş devam ederken bir dizi NATO üyesi ülkenin Stoltenberg'in en azından Nisan 2024’e kadar görevinde kalmasını tercih ettiğini yazdı. Ayrıldıktan sonra da Dünya Bankası Başkanı olma ‘şansı‘ olduğu çünkü Dünya Bankası Başkanı David Malpass‘ın görev süresinin gelecek yıl Nisan’da sona erdiğini hatırlattı. Ancak hemen ardından NATO sözcüsü Oana Lungescu, Stoltenberg'in görev süresini uzatma planı, niyeti olmadığını bildirdi. Sözcü Ekim 2014’te göreve gelen Stoltenberg’in görev süresinin üç kez uzatıldığını, nerdeyse dokuz yıl görev yaptığını da hatırlattı.
* * * *
Stoltenberg'in yerini kim alacak? Şimdilik, yarış şimdilik açık görünüyor. NATO’nun siyasi şefi olabilmek için yazılı kriter yok. Ancak bu konuda bugünlerde Avrupa veya ABD medyasında yazılanlara bakılırsa, NATO’ya nispeten yeni katılmış bir müttefikten gelmek, savunma harcaması GSYİH'nın yüzde iki eşiğini aşan müttefikten olmak veya kıdemli bir bakan veya (ideal olarak) bir devlet başkanı veya hükümet başkanı olmak gibi ifadeler okunuyor. Bu arada NATO tarihinde ilk kez bir  kadın siyasi şefin olabileceği de yazılıyor.
* * * *
En çok konuşulan isimler arasında, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından güçlü bir şekilde desteklendiği söylenen Hollanda başbakanı Mark Rutte var. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace potansiyel adaylar olarak değerlendiriliyor.  Foreign Policy ve New York Times gazetesine göre, Washington tarafından desteklenen Kanada başbakan yardımcısı Chrystia Freeland ve Estonya Başbakanı Kaja Kallas da var.
* * * *
Mevcut ve eski kadın liderlerden oluşan bir liste de konuşuluyor. Slovakya Cumhurbaşkanı Zuzana Caputova, Litvanya Başbakanı Ingrida Simonyte ve eski Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar-Kitaroviç medyada olası adaylar olarak yer alıyor. Ancak bu üç ismin koridorlarda çok daha az geçtiği de öne sürülüyor. Türkiye’nin de 1952’de üye olduğu NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı, 11-12 Temmuz 2023'te Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta yapılacak. O zamana kadar NATO’nun siyasi şefi ile ilgili spekülasyonların durmayacağı aşikar.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Halit Çelikbudak Arşivi