Utku Kızıltan

Utku Kızıltan

Çevre dostu yaşamda ulaşım

Eskişehir-Orhangazi Üniversitesi Teknoloji Araştırma Merkezi (TEKAM) Müdürü Prof. Dr. Muammer Kaya'nın yıllar önce gönderdiği e-postayı hiç değiştirmeden siz doğa dostları ile paylaşmak istedim.

ÇYDD Genel Merkez Çevre Biriminde de bu konuyu sık sık gündeme getiriyoruz. Çağdaş toplumlarda ulaşım eğilimi daha hızlı, daha konforlu/rahat, daha güvenli, daha ucuz/ekonomik, daha kaliteli servisli ve daha çevreci ulaşıma doğrudur. Karayolu, demiryolu ve denizyoluyla yolcu ve yük taşımada fosil yakıtlı içten yanmalı motorlar uzak mesafelere daha çok kişinin, daha hızlı ve daha kısa sürede özgürce seyahat etme olanağını sağladı. Ancak bu seyahat bağımsızlığı ve özgürlüğünün doğaya bir bedeli oldu. Benzin ve dizel/motorin gibi fosil yakıtların motorda yakılması kükürt dioksit, karbon dioksit, karbon monoksit ve kurşun gibi zehirli maddelerin atmosfere salınımını önemli derecede artırdı. Hava kirliliğinin kaynakları arasında olan karbon dioksit ve karbon monoksit oluşumunun %95 nedeni motorlu araçlardır. Her yıl milyonlarca ton karbondioksit gazı motorlu araçlardan atmosfere salınmaktadır. Bu gazın atmosferde oluşturduğu katman güneş ışınlarının atmosferi terk etmek yerine tutularak yeniden dünyaya yansımasına (sera etkisi) neden olduğu için iklim değişikliğine (ısınmaya) sebep oluyor. Küresel ısınma daha fazla fırtına, sel, kuraklık gibi iklim değişmelerine ve diğer çevre problemlerine sebep oluyor. Bu değişimler hayati önemi olan bitkileri, hayvanları ve su kaynaklarını olumsuz etkiler. 1oC'lık küresel ısınmanın ülkemize maliyeti 1 milyar $ civarındadır. Küresel ısınmayı yavaşlatmak için ulaşım alışkanlıklarımızı değiştirmemiz lazım.

I. MÜMKÜN İSE ARABANIZI/OTOMOBİLİNİZİ KULLANMAYIN
Arabaya en iyi ve kolay ulaşım alternatifi mümkün olduğu yerlerde yaya ve bisikletli yaşamdır. 3-5 km'lik mesafelerde okul, iş ve alış verişe yaya veya bisikletle gitmeye çalışalım. Yaya ve Bisikletli Yaşam daha çevreci, sağlıklı, eğlenceli olur. Çevrilen pedallar hava kirliliğini azaltır, trafiği hafifletir, sağlık/obezite sorunlarımızı çözer. Katlanan bisikletler ve saate 30 km yapabilen elektrikli bisikletler hayatımızı kolaylaştırabilir ve küresel ısınmayı yavaşlatır. Bulunduğumuz bölgedeki yerel yönetimlerden bisiklet yolları/alanları, bisikletle toplu taşıma araçlarına binebilme ve bisiklet park alanlarını çağdaş bisiklet şehirleri (Hollanda, Almanya vs gibi) kurabilmek için belediyelerden talep edelim. Büyükçekmece'mizde var. modern toplu taşıma araçlarını (Tren, metro, tramvay, banliyö, troleybüs, otobüs, vapur vs) mümkün olduğunca sık kullanalım. Toplu taşıma araçları özellikle yolları sıkışık ve tıkalı, otoparkları olmayan veya pahalı büyük şehirler ve metropollerde çok daha cazip ve uygundur. Toplu taşıma araçları arabaya nazaran çok daha fazla yolcu taşıdıkları için km başına her yolcu için daha az karbon dioksit üretirler. Ayrıca daha az ve kısa mesafe seyahat etmemek ve zorunlu olmadıkça çok uzaklara tatile gitmemekte gerekir. Çocuklarımız okula ve kendimiz işe giderken mümkünse servis otobüslerini kullanalım. Limanlar ve deniz taşımacılığı cazip hale getirilmelidir. Büyükçekmece bunun için çok müsait. Bir ara Avcılar, Eminönü vardı. Halkımız pek rağbet etmedi kaldırıldı.

II. ARABA KULLANACAKSANIZ YAKIT TASARRUFU YAPALIM
Ülkemizde otomobil mevcut durum göstergesi kabul edilmekte ve bireyselleşmeyi cesaretlendirmektedir. Eğer araba tek seçeneğiniz ise seyahat ederken yüzde 10-15 yakıt tasarrufu yapmak ve daha duyarlı olabilmek için şunları yapabiliriz: Aracınıza mümkün olduğunca az binin. Araç kullanım alışkanlığınızı değiştirin. Küçük araç tercih ediniz. Şehirlerarası yolculuğa en az 3 kişi iseniz gidiniz. Gereksiz duruşlardan kaçının. Vitesi hemen büyütün. Manevraları motor sıcak iken yapın. Uzun duruşlarda kontağı kapatın. İlk çalıştırmada en fazla 30 sn motoru ısıtın. Düzgün ve sabit hızda seyredin. Aracınızda gereksiz yük taşımayın. Araç camlarını kapalı tutunuz. Araçtaki elektrikli aygıtları fazla kullanmayın (klima, ses sistemi vs). Yakıt deponuzu tam doldurmayın. Kısa gezilerden kaçının. Gezi ve güzergâhlarınızı iyi planlayın. Trafiğin yoğun olmadığı saat ve yolları seçin. Park sorununu düşünün. Aracınıza 10000 km'de periyodik bakım yaptırın. Buji, karbüratör, filtreler ve motor yağına dikkat edin. Lastik havalarını kontrol edin. Fren sürtünmelerini kontrol edin. 90 km/s hızın üzerine çıkmayın.

III. DAHA TEMİZ/YEŞİL YAKIT ve MOTORLAR KULLANALIM:
Hava ve çevre kirliliğine neden olan fosil yakıtların yaklaşık 50 yıllık ömrü kalmıştır. Elektrik, kurşunsuz benzin, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ve doğalgaz (LNG) normal benzin ve dizele nazaran daha temiz ve çevrecidir. Sağlıklı kalmanız dileklerime.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Utku Kızıltan Arşivi