Plakası yirmi iki

Kim verecek bundan bilgi

Selimiye kalbim gibi

Edirne'nin köprüsü var

Edirne köprüsü taştan sen çıkardın beni baştan ayırdılar beş kardeşten, aslı bu değil aslı?

Ruslar ve Bulgarlar Edirne'yi istila edince Müslüman halklar Selimiye camiinde toplanırlar.

Şair Karaağaçtan bakar Edirne istila olmuş. Edirne köprüsünün altından Bulgaristan’dan doğan üç nehir Arda, Tunca ve Meriç nehirleri akmaktadır.

Şair oradan bakar gidemez Edirne’ye Edirne Köprüsü taştan gözlerim görmüyor yaştan ayırdılar beş kardeşten diye söylenir işte o beşkardeş. Eski cami, üç şerefeli, Ulu Cami (Süleyman çelebi) Muradiye ve Selimiye camilerine gidemediğini dizelerine getirmektedir.

Edirne mutluluk dönemlerine “ Der-İ Saadet “ (Mutluluk kapısı) Yunanistan’a 7 Km. Bulgaristan’a 17 Km. mesafededir.

Edirne adı: Romalılar döneminde İmparator Hadrianus tarafından kurulduğu için Hadrianus’un şehri anlamına gelen Edirne adını almıştır

Türkler 1356 yılında Rumeli'ye geçerler 3. padişahımız birinci Murat (Murat Hüdavendigar dinimizde en yüksek makam anlamındadır) 92 yıl Edirne Osmanlıya Payitahtlık yapar İstanbul'u Fetheden çağ değiştiren Fatih Sultan Mehmet burada dünyaya gelir.

Dünyanın en uzun taş köprüsününü II . Murat yaptırır, Uzun köprü (174 göz 1270.41 Mt.) 1427-1443 tarihlerinde mimar Muslihiddin ustaya yaptırır. Ergene nehri üzerinde bulunmaktadır.

Müslihiddin usta köprünün en yüksek kemerine çıkar ersen gel gene yık der ve orası Ergene olur.(283 Km.)

Asıl olan toprak bütünlüğü sağlamak, asıl olan yaşamı kolaylaştıran tarihe mal olmuş eserler yapmak, ancak asıl olan en zor olan adam yetiştirmektir. Peygamber efendimizin lütfuna mazhar olmuş Bu şehri fetheden komutan bu şehri fetheden asker ne güzel asker ne güzel komutan dediği Fatih Sultan Mehmet, O komutanı yetiştiren baba II Murat.

Türkler Rumeli'ye geçtiklerinde Edirne'nin ilçesi Keşan'a gelirler Atlarını kaşandırırlar, atlar giderken ihtiyaç gideremez bu ihtiyaç giderme işine kaşanma denilir. Keşan'ın minaresi yanıyor idaresi yerim beni seviyor ne karışır annesi diye ezgi dile getirirler

Meriç ilçesine gelirler güneş o kadar güzel doğar ki yörenin adını Gündoğdu koyarlar sonradan adını nehirden alır ve Meriç olur Gündoğdu Mahallesi vardır.

Meriç İlçesinin Omurca ve Bey köy arasında yatırlar vardır onların Rumeli fethindeki akıncılar olduklarına inanılmakta en önemlisi kara Hızır Baba. Rumeli’ye Türklüğü ve Müslümanlığı öğreten yeşerten erenler olduklarına inanılmakta bunu bilen bölge halkları 6 Mayısta kurbanlar ve adaklar kesilip kazanlarda pişirilip dualar edilir, her katılana ikram edilir.

Bu kurbanlar adaklar her ne niyete adanmışlar ise yiyenlere şifa yedirenlere delil ola muratları hâsıl kısmetleri gani ola duadan sonra âmin denmez yalnız gerçeğe HÜ, dua yapılmadan yemeye sunulmaz.

Edirne'de Kırkpınar güreşleri yapılmaktadır. Burada kırk pehlivan güreşmez 2 pehlivan güreşir Halim ve Selim bu iki pehlivanını kırk sayısı inancından gelmektedir.

İlk Müslüman Muhammed efendimiz sonra sayı beşe çıkar adı Ali abadır, sonra sayı on ikiye çıkar ehlibeyt denilir sonra sayı 17 çıkar adı kemer best tir sonra sayı 40 olur bunların 17 si kadın 23 erkektir efendimize sorarlar imamlığı hangimiz yapacağız. Hangimiz bilgili ise o yapacak,

Halim ve Selim bu kırklar cemine katılan bu inanca sahip olanlardandır, Kırkpınar adı buradan geldiği bilinmekte ve inanılmaktadır. Kırk Pınar’ın olmazsa olmazları çayır, ağa, pehlivan yağ ve yağcı, cazgır ve davul zurna ağalar varlıklı olanlardan değil ahlaklı olanlardan seçilir.(car yüksek ses demektir cazgır yüksek sesle uyumlu ahenkli ahlaklı tanıtım yapan kişi demektir. Çırak ustasından öğrenir kispet giymeyi kız anasından öğrenir sokakta yürümeyi)

Şükrü Paşa Edirne'yi düşmana karşı 155 gün müdafaa eden komutandır. Edirne'de Balkan savaşları müzesi'nde heykeli vardır. 1857 Yılında Erzurum'da doğar 5 Haziran 1916 İstanbul’da hakkın rahmetine erer Cumhuriyeti göremez.

Sultan II. Beyazıt tarafından yaptırılmış şifahane vardır.

Türk usulü çiçek aşısı Edirne den Avrupa’ya yayıldığı bilinmektedir, Osmanlı dönemi tıp yönetmenlerinin anlatıldığı müzeyi her yıl şifahanede anlatılmaktadır.

Başkent durumundaki Edirne 1484 yılında atılan ve 4 yıl gibi kısa bir zamanda tamamlanan, bu şifahanede tedavi parasız ve haftada 2 gün şehirdeki hastalara parasız ilaç dağıtıldığı.

Şifahanede akıl hastaları bedelsiz tedavi edilir Musiki makamlarının (Hicaz, Uşşak, Rast gibi) çalgıların nasıl etki yaptıklarını usta kalem ile anlatılır.

Akıl hastaları su ve müzik ile tedavi edilir baharda açan çiçekler koklatılır tedavi edilirmiş.

Şifahane Tunca nehri kenarında merkeze 2 Km. Edirne'nin en önemli yapıtlarındandır. Cami, tıp medresesi, imaret, darüşşifa ve hamam bulunmaktadır

Kurtuluş savaşı öncesi Edirne'de Trakya Paşaeli Müdafaa Hukuk cemiyeti burada kurulur Ankara'ya davet gelince kapatılır.

Cafer Tayyar Yanana karşı milis kuvvetleri buradan toplar 500 kişi kadar gönüllü bulur düşmana saldırır. Havsa ilçesi kızıl Misinli köyü yakınlarında atı kapaklanır onunla meşgul olurken ne görsün askerler onu terk etmişler.

Cafer Tayyar köye sığınır bunu takip eden Yunan askerlerine koyun otlatan Pomak çoban saklandığı evi gösterir.

Cafer Tayyar Atina’ya götürülür 4 Haziran 1923 Lozan antlaşması sonucu serbest kalır ve gider Ankara’ya Mareşale görev istiyorum Mustafa Fevzi Çakmak sen önce seni Yunan askerlerine teslim eden köye ne ceza verelim.

Derhal oraya bir okul yaptırın onlar cahil olmasalardı beni Yunan askerlerine teslim etmezlerdi. Mustafa Kemal kendisine eğilmez soyadı verir 3 oğlu olur büyük oğlu Tekirdağ ağır ceza reisi diğer iki oğlu Edirne Trakya Üniversitesi öğretim görevlisi.

Edirne çok önemsenen illerimizdendir Mustafa İsmet İnönü, Kazım Karabekir, Cafer Tayyar Eğilmez Edirne Milletvekili olarak meclise girerler.

Kurtuluş savaşı öncesi Fuat paşa Ankara’ya gelir Mustafa Kemal'e görev istiyorum paşam, Fuat sen Balkanlara geç Romen’den milis kuvvet topla Yunana arkadan saldır, ben onları Afyonda karşılayacağım sen arkadan ben önden onları kıskaca alacağız.

Fuat paşa emri yerine getirir İstiklal savaşı kazanılınca Fuat paşa Ankara’da Mareşal Mustafa Fevzi Çakmak Fuat sen hala yüzbaşı mısın, bundan sonra sen bin başısın.

Fuat Paşanın soyadı Balkanlardaki başarısından dolayı Mustafa Kemal soyadını Balkan verir. Fuat Balkan Beşiktaş Kulübü kurulurken ilk imzayı atan ve Edirne vekili olarak meclise girendir.

Edirne’de heykeller vardır Pençesi kuvvetli 1926 yılı başpehlivanı Kara Emin Edirneli.

Edirne’nin Süpürgeci heykeli vardır, herkes süpürge yaparmış ancak sapını ortaya getiremezmiş, o süpürgeliklerin tohumlarını alırlar II. Dünya savaşında süpürge tohumlarından ekmek yaparlar namerde muhtaç olmazlar. O süpürgecilerin yaptıkları süpürgeler, kullanılış amacına göre her zaman çeri çöpü süpürmezler bazen de kin ve nefreti şiddet ve cebir kelime küfür de süpürürler.

Büyük dedem Edirne iline altı saatte yürüyerek gelir alış veriş yapar ayni gün köyüne dönermiş Balkan savaşları öncesi Malkara Pişman köyüne gelir ikici dünya savaşı başlayınca etraf köylüler dedeme dede Anadolu’ya geçilir mi bu gâvurdan bize sarar gelmeyecek gidin ekin dikin nafakayı temin edin kahvelerini yapar onları gönderirmiş dedemin halk arasında adı derin hocaadı derin hoca

Edirne deyince akla gelen ezgileri köşküm var deryaya karşı, hanaylar yaptırdım döşemedim çifte kumruları eş edemedim Meriç akarsular çağlar, Arda Meriç arası saat sekiz sırası, Alişimin Kaşları kare Edirne ardı Bayler, kırmızı gülün ali var, Pazardan aldım eşeği yüklettim yorganı döşeği kim sarmaz top alacık Ayşe’yi Dimyana Dimyana of, Dimyana rum kızının adıdır buda Edirne halkının ırk renk dil din ayrımı yapmadığının kanıtıdır.

İkinci Dünya savaşına bizimde girmemizi isterler. Roosevelt, Churchilll Mussolini İsmet paşa ile Adana’da toplantı yaparlar. Bizimle savaşa varmısınız İsmet Paşa varız ancak biz yeni harpten çıktık elbise, postal silah mermi ulaşım gıda ihtiyacımız var, hemen ne istersen kabul ancak 15 bin gerçek İngiliz askeri isterim müstemleke askeri kabul etmem deyince İngiltere temsilcisi toplantıyı bitirir.

Savaş biter ikinci toplantı  Churchilll sen bizi yalnız bıraktın deyince İsmet Paşa biz savaşa girmeyerek Edirne'de kale oluşturduk biz savaşa girseydik Almanlar iki günde Süveyş’i tutarlardı deyince Roosevelt İsmet doğru söylüyor.

Almanlar II. Dünya savaşını başlatınca bizim kuvvet komutanları Edirne’ye giderler, sınır komutanına Almanlar geliyor ne yapacaksın topumuz tüfeğimiz süngümüz var karşı koyacağız.

Bu yetmez buraya engel mani yapmalısın olur komutanım ne kadar zamanda yapabilirsin bir ayda yaparız, komutanım ne diyorsun Almanlar 4 günde sınıra erişirler, 4 günde olmaz komutanım, sen bunu bir ayda kaç askerle yapabilirsin benim tabur yeterli.

Biz sana 8 tabur verelim sen bunu 4 günde yap olmaz komutanım neden ben size bir soru soracağım bir çocuk kaç ayda dünyaya gelir 9 ay 10 günde peki kadına 2 koca bulursak çocuk dört buçuk ayda doğar mı doğmaz deyince komutanlar mesele anlaşılır (Aziz Nesin)

Edirne’yi 1653 yılında Evliya Çelebi ziyaret eder beş mahalleden oluştuğunu mahallenin birini Kıptilerden oluştuğunu dile getirir. Kıpti mahallesi kavgacı eğlenceli ancak kinci değiller der.

Mustafa KEMAL Edirne'de tarih 21 Aralık 1930 bir hafta kalacağını bildirir bütün ibadet yerlerinin onarılmasını emreder. 23 Aralık 1930 Menemenden kötü haber Mustafa Fehmi Kubilay yobazlar tarafından katledilmiştir geziyi yarıda keser ve doğru Memene gider.

Mustafa Kemal heykeli Edirne’de dikilir ve kaidesinde burası Türk yurdudur düşman çizmesi asla ayak basamaz.

Edirne ilk Belediye Başkanı İbrahim Zagra Teceddüt partisini kurar genel sekreterlik yapar ilk vali Erdal Kesebir.

Erdal Kesebir Çatalca vekili olarak meclise girer.

Lozan antlaşması en önemli maddelerinden biri savaş tazminatı karşılığı Yunanlılar tarafından Karaağaç Türkiye'ye verilir. 15 9,1923 tarihinde törenle belediye binasına bayrak göndere çekilir törene Belediye başkanı’ da katılırlar.

Edirne'yi fetheden komutan Cedit Ali Paşa halk arasında Ali Paşa çarşısı olarak bilinir. Cedit Ali Paşa Çorluda yatmakta Çorlu'nun adı Yüksek rütbeli subaydan geldiği bilinmekte o yüksek rütbeli subay Edirne'yi fetheden komutandır.

Lozan muadilleri Edirne’ye geldiklerinde nereden geldikleri ne işle meşgul oldukları sorulur.

İpek böceği yetiştirenlere dut bahçesi bağcılara bağ yetiştirecek toprak örnek vermek gerekirse Uzunköprü Aslıhan, Yeniköy ve Kırcasalih köyleri bağcılıkla ilgili oldukları için o bölgeye yerleştirirler bir kaynağa göre’ de bunların Dersimden geldikleri bilinmektedir tava ciğeri balkan kültürüdür, Edirne’de sürdürülmektedir tavsiyemdir.

Edirne Mimar Sinan'ın Ustalık eserim dediği Selimiye Camii nereden bakarsan muhteşem yapısı ile Edirne’ye gelenleri selamlamaktadır.

Selimiye cami Ayasofya kilisesinden( kutsal bilgelik) 6 arşın yüksek 4 arşın geniş yapıya sahip 4 minaresi 12 şerefesi bulunmaktadır.

II. Selim yaptırmış olup her ne kadar 11 padişahımız olsa da bir kayıp vardır Mimar Sinan onu 12 padişah olarak kabul eder ve 4 Minareye 12 şerefe yapar. İçinde ters lale vardır anlatılan hikâyenin doğru olmadığına ben şahsen inanmamaktayım nedeni lale altı yaprak tek soğan tek gövdeden oluşur ihlası temsil eder, altı Allah demektir kimsenin gücü yetmez ters yapmaya.

Bulgaristan sınırından girerseniz Türkiye'ye sizi ışıl ışıl bir kent karşılar işte orası serhat şehri Edirne’dir. Edirne’den, Ardahan’a güzel yurdum Edirne’nin havası çok serttir. Edirne'nin havası sert erkeği meret sözü buradan gelir.

Eğer havada karga görürsen orada yaşam var demektir eğer bir yerde romen varsa orası yaşanabilir en güzel yer demektir. Onlar günlük kazanıp günlük tüketirler neşeli insanlardır onun için pek yerleşik düzeni sevmezler.

Edirne toprak bütünlüğü 3 milyon metrekaredir bu toprakların % 45 sulanmakta suların önemli kısmı Balkanlardan gelse de Kırklareli ve Tekirdağ barışlarında Edirne havalesini sulamaktadır.

Fatih Sultan Mehmet 4 adet şahi toplarını Macar Urbana Edirne’de döktürür 93 Cm çapında 9 metre uzunluğunda 30 çift manda ile İstanbul’a sevk ettiği bilinmektedir.

Şahsen ben etkili ve yetkili olsam Fırat nehrinin üzerinde yer aslan Keban, Karakaya, Atatürk ve Birecik barajlarının suladığı topraklara Edirne İpsala’dan pirinç ekmeği ilaçlamayı hasat etmeyi bilen çiftçilerle o bölge çiftçilerini buluştururum. Bizde bir söz vardır bir şey bilmiyorsan komşuna bak.

Edirne’ye gidenler Söğütlüğü ziyaret etmezlerse Edirne’ye gitmiş sayılmazlar orada bulunan bütün ağaçlar flört edecek iki sevgiliyi arkasına saklar.

İlk emir oku son emir kıyamet koptuğunu görseniz bile bulduğunuz dalı toprakla buluşturunuz. Söğütlük Edirnelilerin simgesidir.

Bir yerde görürsen’ ki

Ağır ve edalı akar

Dal dal söğütleri öperek

Samur üç belik gibi

Üç koldan sular

Müjdeler olsun efendim

E D İ R N E D E S İ N.