500 yıllık tarihi köprü gün yüzüne çıkarılıyor

Kanuni Sultan Süleyman tarafından 16. yüzyılda yaptırıldığı tahmin edilen, ancak moloz ve çöp yığınları içinde kaderine terk edilen Esenyurt’taki tarihi Viyana Köprüsü’ne, Esenyurt Belediyesi sahip çıktı. Esenyurt Belediyesi ve İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığının, köprünün restorasyonu için başlattığı ortak çalışma, 500 yıllık köprünün ne Koruma Kurulunun ne de Kültür Bakanlığı’nın envanterinde bulunmadığını da ortaya çıkardı. Yapılan başvuru ile İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne tescil ettirilen köprü, uzman bir ekibin desteğiyle restore edilip, ziyaret edilebilir hale getirilecek.

Çok değerli bir miras

Mevcut hali ve görüntüsü ile iç acıtan ve kaderine terk edilen köprüyü, bugüne kadar hiçbir kurum görmemiş! Bu da yetmemiş, tarihsel mirasın üstü beton atılarak düzleştirilmiş. Yaklaşık 500 yıllık geçmişi olmasına karşın, çöp yığınlarının içinde bir başına bırakılan tarihi köprüyü gün yüzüne çıkartmak için harekete geçen Esenyurt Belediye Başkanı Kemal Deniz Bozkurt, kültür mirasına sahip çıkmanın kendileri için bir görev olmanın ötesinde, tarihsel de bir sorumluluk olduğunu söyledi. "Bu köprü, bizim için çok değerli bir kültürel miras" diyen Başkan Bozkurt, “500 yıllık bu mirası, maruz bırakıldığı mevcut halinden kurtarmak, restore edip gelecek kuşaklara aktarmak bizim için görev olmanın ötesinde tarihsel de bir sorumluluk. Arkadaşlarımız, köprüye ilişkin çalışma başlattıklarında, köprüye dair hiçbir veriye ulaşamadılar. Koruma Kurulu olsun, Kültür Bakanlığı olsun hiçbir yerde kayıt ya da bilgi yok. Moloz ve çöp yığınları içinde bir başına bırakılan bu kültür mirasından kimsenin haberinin olmaması da dikkate değer bir başka nokta. Öncelikle köprünün tescil altına alınmasını sağladık, sonraki adımda ise bakım ve restorasyon var. Arkadaşlarımız, ilgili kurumlarla görüşmelerini sürdürüyorlar. Yüzlerce yılı geride bırakıp bugüne ulaşan kültür mirasımıza, hak ettiği değeri verip gelecek kuşaklara ulaşmasını sağlayacağız” şeklinde konuştu.

Sefer sırasında yapıldı

Esenyurt’u ikiye bölen, Evren Mahallesi’ndeki Haramidere üzerinde yer alan tek gözlü tarihi köprünün, 1529’da gerçekleşecek olan 1. Viyana Kuşatması’na hazırlanan Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1527 yılında yaptırıldığı düşünülüyor. Kanuni Sultan Süleyman’ın sefere giderken kullandığı tarihi Viyana Yolu da bu köprü üzerinden devam ediyor. Köprünün bir benzeri, yine Haramidere üzerinde bulunuyor. ‘Kapı Ağası Köprüsü’ olarak bilinen dört gözlü bu köprünün de aynı yıllarda, Büyükçekmece’deki Mimar Sinan Köprüsü gibi Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırıldığı tahmin ediliyor.

Gözümüz gibi bakacağız

Başkan Bozkurt, Viyana Köprüsü’nün yanı sıra ilçenin iki ayrı mahallesinde bulunan tarihi çeşmelerin de restore edileceğini aktardı. İstanbul’daki iki kaz figürlü çeşmeden birisi olan Kıraç’taki Kazlı Çeşme ile ilçenin eski ismini taşıyan Ekşinoz Çeşmesi’nin de bakıma alınacağını belirten Bozkurt, “İlçemizde bulunan tüm tarihi eserlere gözümüz gibi bakacağız. Tarihi çeşmelerimizi restore ederek sularının tekrar akmasını sağlayacağız. Bunların yanı sıra Esenyurt sınırları içerisinde bulunan ve kaderine terk edilen Bizans sarayı Aretas’ın kalıntıları ile yine aynı dönemden kaldığı düşünülen hamam kalıntılarını da korumaya alacağız” ifadelerini kullandı.

SİNAN’IN ESERLERİ İLE BENZERLİKLER TAŞIYOR

Köprü üzerinde incelemelerde bulunan İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığından Mimar Meryem Doğutan ve Sanat Tarihçisi Zeynep Hatice Kurtbil tarafından hazırlanan raporda, köprünün yapım tekniğinin, Mimar Sinan’ın 16. yüzyılda Küçükçekmece ve Büyükçekmece gölleri arasında inşa ettiği köprülerle benzerliğine dikkat çekilerek, aynı döneme ait olabileceği ifade edildi. Raporda, köprünün tarihçesine ilişkin şu bilgilere de yer verildi:  “Büyükçekmece gölünün doğusunda, eski İstanbul-Rumeli kervan yolu üzerinde yer alan köprünün hangi tarihte ve kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir. 14 Eylül 1509 depremi ve 20 Eylül 1560 su taşkınları büyük tahribata neden olmuş, göllere akan sular taşmış ve sahillerini su basmıştır. Büyükçekmece, Küçükçekmece ve Silivri köprülerinin bu dönemde yıkılmış olduğu, daha sonra kargir olarak yenilendikleri bilinmektedir. Köprünün de bu tarihlerde esaslı bakım-onarım görmüş olabileceği muhtemeldir."

AÇIKLIK 8 GENİŞLİK 5 METRE

Köprü, küçük ölçekte temiz bir işçilikle, muntazam kesme taşlardan tek gözlü olarak inşa edilmiş. Köprünün açıklığı 8 metre, genişliği 5 metre civarında. Üzerinden geçen yol ise yaklaşık 30 metre uzunluğunda.