Utku Kızıltan

Utku Kızıltan

Her yıl 100 milyar doları çöpe atıyoruz

Evet yanlış okumadınız. Biz savurganlıklar ülkesiyiz. Evet, Türkiye her yıl 100 milyar dolar israfla yaşıyor. Bir zamanlar Platin Dergisi, Türkiye'nin enerji, tarım, ekmek, su ve ilaç gibi en temel alanlarda yaptığı israfı araştırmış. Sonuç korkunç. Milli gelirimizin 8'de birini, yani yaklaşık 100 milyar doları göz göre göre çöpe atıyoruz. Tek tek inceleyelim.
***
7 milyar dolar havayı ısıtıyor; Türkiye'deki enerji israfının nedenlerinden biri de bina yalıtımlarının iyi yapılmaması ya da hiç yapılmaması. Halbuki ben İTÜ'de çalıştığım yıllarda yakıt sıkıntısı olmuş ve bayındırlık bakanlığı Türkiye'yi 3 bölgeye bölmüş ısı yalıtımını mecbur etmişti. O tarihlerde İZODER Başkanı Levent Ürkmez Isı yalıtımı olan binaların yüzde 50 yakıt tasarrufu yaptığını söylüyor. Bu Türkiye'de uygulanmadığından Kayıp 7 milyar dolar.
***
Suyumuzu boşa harcıyoruz; Kanada, ABD gibi gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen su miktarı 8-10 bin metre küp iken, Türkiye'de bu miktar ne yazık ki 1500-1600 metre küp. Türkiye'de israf edilen suyun mali boyutu 2.7 milyar TL.
***
Tarımda israf 64 milyar dolar; Doğal kaynakları açısından oldukça zengin olan Türkiye'de ne yazık ki tarım alanında inanılmaz boyutta bir israf yaşanıyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) geçtiğimiz temmuzda hazırladığı rapora göre, tarım sektöründe yaşanan israf ve verimsizliğin bedeli yıllık 54 milyar dolar. Tarımda gizli işsizliğin neden olduğu kaybın ise 10 milyar doları aştığı belirtilen raporda, tarımda gizli işçi sayısının 1 milyon 350 bin kişi olduğu vurgulanıyor. Yani toplam kayıp 64 milyar dolar.
***
Enerji kaybı 16.5 milyar TL. Elektrik İşleri Etüt İdaresi'nin (EİE) is verdiği bilgiye göre Türkiye, enerjiyi OECD ülkeleri ortalamasına göre 2 kat, Japonya'ya göre 4 kat daha verimsiz tüketiyor. Oysa Türkiye 2030 yılındaki birincil enerji talebini en az %15 azaltabilecek potansiyele sahip. Bu potansiyel de yılda yaklaşık 16.5 milyar tasarruf anlamına geliyor.
***
 İlaçta fatura 500 milyon dolar; Yıllık ilaç tüketiminin yaklaşık 12 milyar TL olduğu Türkiye'de ilaç israfı da yabana atılmayacak ölçüde. 2005'te Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı görevini yürüten Orhan Fevzi Gümüşoğlu'nun o dönemde yaptığı açıklamaya göre Türkiye'de her yıl en az 500 milyon dolar çöpe gidiyor. Hiç düşündünüz mü bu israfta bizim rolümüz ne kadar.
***
900 milyon TL'lik ekmek çöpe; Ekmek nimettir diye öğrenmiştik. Yere düşürdüğümüzde üç defa öper başımıza götürürdük. Şu hale bakın. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü tarafından yapılan "Ekmek İsrafı ve Tüketici Alışkanlıkları" adlı araştırmaya göre, 200 grama standardize edilmiş günlük ekmek tüketimimiz 123 milyon adet iken, günlük tüketimimiz 116.9 milyon adet. Yani Türkiye'de bir günde israf edilen ekmek adedi 6.1 milyon. Üretilen ekmeğin yüzde 5'ine denk gelen bu israfın yıllık toplamı 450 bin ton civarında buğdaya karşılık geliyor. TMO Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, ekmek israfının sebep olduğu ekonomik kaybın 900 milyon TL olduğunu söylüyor.
*** 
En büyük kayıp hayvancılıkta 64.8 TL; Hayvancılıkta kayıp 13.3, Hasat, taşıma, meraların yok edilmesi, depolama, tüketim kaybı 13, yetersiz gübre kullanımı 13, uygun tohumluk kullanılmaması, İsrail tohumları ve zirai mücadele 13, gizli işsizlik 10, sulama alnında kayıp 2, tarımdaki enerji kaybı 0.5 Toplam kayıp 64.8 TL
İSRAFA GİDEN BU PARA İLE; Dış borç 2.5 yılda sıfırlanabilir, bir yılda israf edilen ekmek bedeli ile 100 yataklı 60 hastane veya 32 derslikli 180 okul yapılabilirdi.Türkiye'nin tarım ihracatı 10 milyar dolar civarında. Türkiye'nin yüzde 7'si kadar tarım arazisine sahip Hollanda'nın ise 42 milyar dolar civarında. O da hızla yok oluyor. Hepimiz biraz düşünmeliyiz. Sağlıklı kalmanız dileklerimle.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Utku Kızıltan Arşivi