Yalçın Özden: Alaylıyım ama alay etmeyin

Kültür, sanat, bilim, spor, siyaset ve iş dünyasının duayen isimlerini "Türkiye'nin Çınarları" projesi kapsamında fotoğraflayan Anadolu Ajansı, 76 yaşındaki sanatçı Özden ile oyunculuğu ve hayatının dönüm noktalarını konuştu. Özden, Milli Türk Talebe Birliği’nde başladığı Direklerarası Kabare, Lale Oraloğlu Tiyatrosu’nda devam ettiği profesyonel oyunculuk yılları, 1998'de hayatını kaybeden Zeki Yurtbaşı ile 20 yıl başarıyla sürdürdükleri "Uğurböcekleri" programını, 26 yıldır her sene oyun üreterek seyirci karşısında dur duraksız aile boyu sergiledikleri tiyatro oyunlarını ve yaşama bakışını Anadolu Ajansı muhabirine anlattı.

Merhaba Yalçın Bey, nasılsınız?

Merhaba, çok şükür iyiyiz. Şener'in (Şen) dediği gibi; hayatın kabasını attık.

Sanat kronolojinize baktığımızda 50 yılı devirdiğinizi görüyoruz. Tabii ki bunlar bir rakam ama hiç yaşlanmıyorsunuz, maşallah.

Teşekkür ederim. İçinde spor var, ondan da olabilir.

Sosyal medyada spor salonundaki videolarınızı gördüm. Zaten geçmişten gelen bir sporcu kimliğiniz var.

Var tabii. Sporcu olduğum için o alışkanlığımı devam ettirdim. Bir de kendimi seviyorum, Çünkü kendini sevmeyen kimseyi sevmez ki. Önce sana verilenlere şükredip onu sevmen lazım. Ondan sonra da insanları, hayvanları, tüm varlığı sevmek lazım.

Evet bu dışınıza da yansıyor zaten. Halter ve kürek sporu yaptığınızı biliyoruz.

Halter sporu yaptım lisedeyken. Halterin tüm inceliklerini biliyorum. Kendi branşımda, serbest güreşte şampiyon oldum. Bakırköy Kulübünde devam ettim. Sonra Samatya Deniz Kulübünde kürek çektim, iyi bir kürekçi olduğum için. Oraya gittiğimde kaslıydım, alt yapı olduğundan diğer kürekçilerden farklıydım. Orada başarılı bir kürekçi olunca Fenerbahçe'ye transfer oldum. Şimdi Fenerbahçe'nin 50 yılı aşkın yüksek divan kurulu üyesiyim. Çok keyifli bir spor.

Çok enteresan. Susuz diye bir yerde doğmuş, suyun üzerinde spor yapmışsınız...

Evet, Susuz'da doğdum, suyun üzerinde spor yaptım, çok enteresan.

Neden Susuz demişler oraya?

Aslında orijinal adı Cilavuz'dur. Orada öğretmen okulu çok ünlüydü. Babam da Köy Enstitüsü çıkışlıydı ve o öğretmen okulunda öğretmendi. Cilavuz o kadar ünlü ki. Adam mesela Amerika'da okumuş anlatıyor işte, 'Şurada okudum.' diye. Kadın oradan soruyor; 'Peki ya Cilavuz?' O yoksa hikaye. Cilavuz o kadar önemliymiş. Orada doğduk işte.

Ama sanırım Samatya'da büyüdünüz değil mi?

Samatya'da ortaokul ve liseyi okudum. Çünkü baba öğretmen olunca bir tur atıyor Anadolu'da. Kars'a, oradan Niğde'nin bir ilçesine ve Kırıkkale'ye gelmiş. Sonra Zeytinburnu Fatma Süslügil İlkokulu. Müdür muaviniydi. Yani 5. sınıfta İstanbul’daydım.

Mesleki kariyerinizdeki 50 yıl hem içinde ömrünüzü barındırıyor hem de içinde yüzlerce tiyatro oyunu, şov programı, TV programı, filmler ve diziler var. Sanat hayatına adımınızı kaç yaşında attınız? Biraz o dönemlerinizi anlatır mısınız?

Amatör ve gerçek anlamda lise ikide. İlkokulda monolog yaptım. 5 yaşındayken çıkardılar sahneye, küçük bir şey oynadım. Onları saymıyoruz. Ama lise 2'deki ciddi ciddi bir İngiliz vodviliydi. Orada komik bir uşağı oynamıştım. Ertesi yıl beni gösterip 'İşte Dominik bu.' diyorlardı. Akşam gazetesinin her yıl geleneksel Liselerarası Tiyatro yarışması vardı. Ertesi yıl oynadığımız oyunla katılmıştık ve biz birinci olduk bütün ekip olarak. Zaten ondan sonra Cağaloğlu'nda Milli Türk Talebe Federasyonu vardı, orada tiyatroya başladık. Şehir Tiyatrosundan yönetmenler geliyordu bize. O yönetmenler bizi eğitti orada. Değişik oyunlar ve çocuk oyunları sahneye koyduk. Sonlara doğru ben yazmaya başladım. 'Ben de yapacağım bu işi, bireysel, kendim yapacağım.' dedim. Güldüler, yaptım. Sonra 'aferin.' dediler. Sonra da profesyonel tiyatrolara geçtim tabii.

Alaylısınız o zaman?

Alaylıyım ama lütfen alay etmeyin.

Estağfurullah, alay etmem. Peki alaylı olmanın bir davranışsal tarzı, ritüeli var mıdır?

Şöyle diyelim: Bir Pavarotti var, bir İbrahim Tatlıses var. Mesela İbrahim Tatlıses için diyorlar ki, 'İyi ki okumamış.' Çünkü bazı insanlara o yüklenmiştir. Onun doğasında vardır. Ben de öyleydim. Tiyatro aşkımdı, daha çocuk yaşta. Çünkü beni eğer akademisyen yapsalardı birçok değerimi kaybedebilirdim. Çünkü daha ilk sahneye çıktığımda profesyonel oyuncular, 'Ya sen sahneyi dolduruyorsun. Daha önce nerelerde oynadın?' dediler. Ben onu bile anlamadım. 'Doldurmak' nedir? Yani 'sahnede bayağı bir aksiyonun, oyunculuğun var, dolduruyorsun, bu anlamda başarılısın.' demekti bu. Onu bile anlamamıştım. Ama içte var ya. Bir de usta-çırak ilişkimiz var. Bizde o çok önemli.

Ustanız ya da ustalarınız kim?

Ustalarım İhsan Yüce, Lale Oraloğlu, Münir Özkul ve Zeki Yurtbaşı. Zeki Yurtbaşı benim ortağım. Çok tiyatro yaptı. Benden çok yaptı ve tiyatronun her şeyini bilirdi. Biz ikili olduk ya, benim hatalarımı da düzeltirdi.

50 yılın içindeki 21 yılı, şov dünyasında fiili ortağınız Zeki Yurtbaşı ile geçirmeniz inanılmaz önemli bence.

Tabii, çok önemli. Kavgalarımız oldu, her şeyimiz oldu ama hiç ayrılmadık.

Aslında evlilik gibi ve evlilikler bile bazen o kadar sürmüyor, size gerçekten bravo.

Tabii, tabii. Evlilikler bile o kadar sürmüyor değil mi? Yani, 21 yıl. Şu anda ikili olarak Türkiye'nin en uzun süren ikilisiyiz. Yani şov dünyası diyorum. Metin (Akpınar) - Zeki (Alasya) ne kadar sürdü? Bilmiyorum ama biz tiyatromuz takla attığı için bu işe soyunduk ve tuttu. Yani biz o gün, 'Para kazanalım da sonra tiyatroya döneriz.' dedik ama bizi döndürmediler. Çünkü ünlü olduk, çok tuttuk. Televizyona transfer olunca artık devamı geldi.

Peki adınız 'Sivrisinekler' iken 'Uğur Böcekleri'ne nasıl döndünüz?

Sivrisinekler, hani vızıldar, insanları ısırır, uyarır ya, o anlamdaydı. Biz mizah yapıyoruz ya, 'Biz sizi ısırırız ama uyarırız.' anlamındaydı. Fakat gazino dünyasında ünlü olunca, dediler ki 'Sivrisinek mide bulandırır. İnsanlar orada yemek yiyor.' Peki, ne yapalım? dedik. 'Ya bu millet böcekten anlar.' dediler. Ateş Böcekleri, Balarıları filan. O yüzden biz de 'Uğur Böcekleri’ni bulduk. Bu sefer de Uğur Böcekleri tutar mı? diye korkarak çıktık sahneye, 'Ateş Böcekleri'nden çaldılar', falan derler diye. Fakat bir çıktık, insanlar çok iyi karşıladı. Her hafta da televizyondasın, gündemdesin, seviliyorsun. Tuttu.

TV şovlarınızın yanı sıra o dönem ünlü mizah yazarı, karikatürist Suavi Sualp'in senaryosunu yazdığı 'Figüran Osman' (Eşek Şakası ve Akıllı Deliler) filmleri ekrana sizinle taşındı değil mi?

Evet, ekrana taşındı. O ara Şener Şen ve Kemal Sunal yoktu. Fakat sinemamız bunalımdaydı. Dekolte filmler yapılıyordu. Hatta diğerleri 4 bin lira alırken, bana 40 bin lira verdiler, oynamadım. Ama özeleştiri yapayım. Biz tutmuş bir ikiliyiz, para da kazanıyoruz. Belki ihtiyacımız olsa, mecbur olsaydık oynardık. Oynayanları onun için eleştirmiyorum.

Peki bu Figüran Osman ile absürt bir komedi sundunuz seyirciye. Bekleneni mi verdiniz orada?

Evet ya çok acayip tuttu.

Tutmasının nedeni neydi?

Ben röportajları izlerdim TRT'de. Röportajları izlerken Anadolu'dan bir çocuk konuşuyor işte ezilmiş falan. Ben de doğal bir karakter bulayım ve ezilmiş bir karakter olsun. Çünkü halk daha sıcak buluyor öyle tipleri dedim. Bu arada müzisyenler kahvesinde de bir figüran Osman vardı, o da şiveliydi ama Kadir İnanır gibi boylu poslu, yakışıklıydı. Ama ben onu karikatürize ettim. Hafif çenemi çıkararak, 'Vallahi Kadir İnanır'dan ne farkım var? Cüneyt abi filmde değil gerçekten dövüyor adamı ya. Gözümü morarttı.' diyorum. İnsanlar bayıldı. Sokakta yürüyemedim yani. Ondan sonra Figüran Osman üzerinden önce ben yürüdüm biraz, sonra 'Biz ikiliyiz.' dedim, Zeki de katıldı. Çok daha renkli oldu tabii. Skeç halini aldı. Skeçleri genelde ben yazdım çünkü her hafta bir yazar sektörü yoktu. Her hafta bize iki skeç yazsın falan. Sadece rahmetli Ahmet Üstel, radyo skeçlerimizi yazmıştır. Nur içinde yatsın.

Mimikleriniz çok kuvvetli. Çok iyi taklit yeteneğiniz de var.

Esas Zeki'nin daha iyiydi. Ben taklitten taklit alıyordum. O gerçekten taklit alıyordu. O daha büyük başarı. Ama şovmen olduysanız taklit yapacaksınız. Çünkü insanlar orada yiyor, içiyor, onları sizin çekmeniz lazım. Popüler tipleri taklit ederek skeç oynarsan daha çok çekiyorsun sahneye.

Evet aslında doğru, sizin mimikleriniz daha kuvvetli.

Çok. Mimikler doğal olarak çıkıyor. Hatta hocam rahmetli Lale Oraloğlu bir gün kuliste, 'Yalçın, sen evde çalışıyor musun bu kadar mimik?' dedi. 'Hocam ne diyorsunuz? Günde iki saat mimik çalışıyorum.' dedim. Yalan söyledim. Mimik falan çalışmıyorum. Oynarken kendi çıkıyor. Yani 'Hadi ya!' diyorsun, o mimik yüzünde oluşuyor. Ama o yüzün ona uygun olması lazım. Sempati denen bir şey var. Şu üç ölçü, bu burun, bu alın eşit olmayacak, çene biraz uzun olacak. Onu bozduğun zaman sempatik oluyorsun.

Efendim siz bu tanıma göre altın orana sahip değilsiniz.

Değilim ben. İyi ki değilim. Parla Şenol ile oynuyoruz. Biliyorsunuz o da üstattır. Birlikte orta oyunu oynuyoruz. Ben orta oyununda, Komik-i Şehir'de, Kavuklu'da çok iyiyimdir. Yüzüme siyah yapıyorum makyaj çizgilere. Parla, 'Yalçın hocam ne yapıyorsun? Senin zaten yüzün çok komik. Boyama.' dedi. Hatta finalde selamda 'gerçek Komik-i Şehir mimikleriyle 'üstad' diyerek beni onore etmişti.

İÇİMDEN DRAM OYNAMAK GELMİYOR

Galiba bu mimiklerinizin rengarenk oluşu sizi sahnede komediye itti?

Daha fazla itti. Bir de içimden gelmiyor dram oynamak. Çocuk oyunlarında oynarken amatörken, 'Nalınlar'ı oynayacağız. Başladık prova yapmaya. 'Kusura bakmayın, Ben oynamayacağım, konsantre olamıyorum.' dedim. Olamıyorum yani. Ama 'Seksenler'de dram oynadım, kızımı everirken. Ama profesyoneliz, oynarız artık. Ne olursa oynarım artık."

Sizi hep izlediğimiz komedinin ardından yakın dönemde Seksenler‘de izledik. Yıllar önce Tatlı Kaçıklar, Türk Malı, Arka Sokaklar gibi bir seri halinde oynadığınız diziler oldu. Seksenler‘in ardından yeni bir proje olmadı sanırım?

Evet şu anda dizi anlamında yok. Çünkü ben hiçbir yere gitmiyorum. Kendimi hatırlatmıyorum. Seksenler‘de de Birol Güven'le karşılaştık bir yerde tesadüfen. Tatile gitmiştik. O da gelmişti eşiyle, çocuğuyla. Orada, 'Kafamda bir ampul yandı. Seni Doksanlar‘da oynatacağım.' dedi. Aramadı. Ben de sitem ettim 'Ya bu hep böyle.' dedim. Sonra 'Seksenler' için aradı. Yani rastlamanız, kapıyı açmanız, bir 'Merhaba' deyip kendinizi hatırlatmanız lazım. İnsanlar yoğun. 'Türk Malı'na da, bir programa çıkmıştım, orada görmüşler, 'Atletik, tam emekli Albay tipi.' demişler. Beni aldılar ama orada biz bir türlü başrol oyuncusuyla uyuşamadık.

Anlıyorum. Aslında çok değişik skalada roller üstlenebilirsiniz gibi geliyor bana.

Benim canım sıkılmayacak. Ben pozitif adamım. Benim setim güzel olacak. İnsanlar birbirine saygılı, sevgili olacak. Türk Malı'nda kaos vardı. İsim vermeyeceğim, özel odadan çıkıyor böyle, selam yok. Ya karımı oynuyorsun, böyle bir şey yok. Sen daha yokken Yalçın Özden vardı. Onun için beni itti o. Hele hele başrol oyuncusunun da böyle gel-gitleri olunca, 'Ben oynayamayacağım.' dedim. Repliğimi söyleyemedim, söyleyemiyorum. 'Kusura bakmayın.' dedim. Bunlar hoş değil yani, işte pişmek lazım. 'Hamlar maalesef. Bunları söyleyerek üzmedim değil mi sizi?

BİZ DOSTÇA AYRILDIK

Yalçın Özden Tiyatrosu'na dönüşmek, Allah rahmet eylesin, Zeki Bey'in vefatından sonra bir bocalama döneminiz oldu mu?

Eşinden ayrılıp İzmirli bir hanımla evlenince İzmir'e gitmek zorunda kaldı. O arada televizyonlar kurulmaya başladı. Star, TGRT, HBB ve daha birçok kanal çıkmıştı. Televizyonlar çoğalınca da gazino dünyasında bir sönme başladı. Yani alaka azaldı. İnsanlar televizyonu evinde izliyor. Birkaç televizyon kanalı olup, biraz uzaklaşınca, Zeki de 'İş, güç çok yok artık. Gideyim.' dedi. Gitmeseydi birlikte tiyatro yapardık ve çok da iyi olurdu. Ama eşi herhalde bastırınca o İzmir'e gitti. O zaman ben tek kaldım. Hemen özel televizyonlardan şov işleri gelmeye başladı.

O zaman vefatı dolayısıyla değil daha önce ayrıldınız öyle mi?

Yok, biz öncesinde dostça ayrıldık. Hatta bir ara da Kanal 6'da eğlence programı sunuyorduk. 'Zeki de gelsin, iyi olur.' dedim. Çağırınca o da geldi. Ama Kanal 6, Zeki'nin şansına battı. Batınca da paramızı alamadık. İçeride de paramız kaldı. 'Zeki gelme artık, paramızı da alamıyoruz.' dedim. Yine birleşemedik.