Cami isteğine müzelik yanıt

Anayasa Mahkemesi'nin (AYM), Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin, Ayasofya Müzesi'nin namaz kılınması için ibadete açılması yönündeki yaptığı başvuruyla ilgili kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. İlgili dernek, derece mahkemelerinde adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, Ayasofya Camii'ni müzeye çevrilmesine neden olan Bakanlar Kurulu kararının din ve vicdan hürriyetini yok saydığını, halihazırda müze olarak kullanılan bazı eski kiliselerde başka din mensuplarına kolaylık sağlanmasına rağmen Ayasofya'da namaz kılınmasına kolaylık gösterilmediğini, bu nedenle de ayrımcılık yapıldığını ileri sürerek AYM'ye vbireysel başvuruda bulunmuştu. Yüksek Mahkeme, Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin başvurusunda din özgürlüğünün ihlal edildiğine ilişkin iddianın, kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna oy birliğiyle karar verdi.

Bireysel başvuruda bulunuldu
AYM’den yapılan yazılı açıklamada, başvurucu derneğin Ayasofya Müzesi'nin namaz kılınması için yılda bir gün ibadete açılması yönündeki talebi ilgili idare tarafından reddedildiği hatırlatılarak, "Bu işleme karşı açılan iptal davası İdare Mahkemesi tarafından reddedilmiştir. Karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay, ilk derece mahkemesinin kararını onamıştır. Karar düzeltme başvurusunun aynı Daire tarafından reddedilmesi üzerine başvurucu bireysel başvuruda bulunmuştur" denildi.

İhlalden tüzel kişilik etkilenmedi
Kararda, başvurucu derneğin iddialarının, 'Başvurucu, Ayasofya Müzesi'nin namaz kılınması için yılda bir gün ibadete açılması yönündeki talebin reddedilmesi nedeniyle din özgürlüğünün ihlal edildiğini öne sürmüştür' şeklinde olduğu belirtildi. AYM, "Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’da özel hukuk tüzel kişilerinin sadece tüzel kişiliğe ait haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulunabilecekleri öngörülmüştür. Başvurucu Dernek tarafından din özgürlüğünün ihlal edildiği ileri sürülmüş fakat ihlale neden olduğu belirtilen kamusal işlemden başvurucu dernek tüzel kişiliğinin etkilenmediği anlaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçeyle din özgürlüğünün ihlal edildiğine ilişkin iddianın kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar vermiştir" değerlendirmesini yaptı. 

Başbakanlık derneğe yanıt vermedi
Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, 2004 yılında da başbakanlığa başvurarak, Ayasofya'da ibadet yapılmasına izin verilmesi konusunda yeni bir düzenleme yapılmasını istedi. Ancak derneğin bu başvurusuna başbakanlıktan yanıt gelmedi. Bunun üzerine dernek 2005 yılında Bakanlar Kurulu'nun Ayasofya'nın müze yapılmasına dair kararının iptali için Danıştay'da dava açtı. Danıştay 10. Dairesi, derneğinin iptal talebini reddetti. Dernek bu karara karşı karar düzeltme başvurusunda bulundu. Ancak Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu da başvurunun reddine kararlaştırdı. Bu gelişme üzerine dernek 2015 yılında Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu. Başvuru dilekçesinde Ayasofya'nın ibadete açılması yönündeki talebin reddedilmesinin din ve vicdan hürriyetini ihlal ettiği belirtildi. AYM bu başvuruyu 3 yıl sonra gündemine aldı. CENGİZ ALÇAYIR