Dr. Oktay Dokuz: Aşı en büyük silahımız

11 Mart’ta bir yılını dolduran pandemi süreciyle birlikte ülkemizde bütün sağlık çalışanlarımız gecesini gündüzüne katarak, her konuda fedakârlıklarını göstererek unutulmayacak bir emek sarf ettiler. Bir cana can katmak için kimi sağlık çalışanımız canından oldu. Bizlerde bu özel gün için, Esenyurt’a pandemi döneminde büyük emek veren Esenyurt İlçe Sağlık Müdürü Dr. Oktay Dokuz’la konuştuk.

Pandemi sürecinde Esenyurt’ta kaç sağlık çalışanımız vefat etti?

Türkiye bazında baktığımızda 300’e yakın sağlık çalışanımız vefat etti. Esenyurt’ta takip ettiğimiz süreç boyunca bir tane sağlık çalışanımız koronadan hayatını kaybetti. Özel bir kurumda çalışıyordu. 14 Mart Tıp Bayramı dolayısıyla ilçe kaymakamımızla birlikte ailesine ziyarette bulunduk. Covid-19’dan dolayı aralıksız çalışan sağlıkçılarımız için 39 ilin merkez camilerinin tamamında mevlit programı düzenledik. Sayın kaymakamımızla birlikte ilçemizde oturan sağlık çalışanlarımızı ziyarette bulunduk. Zor durumlardan geçiyoruz. Kimsenin ellemeye cesaret edemediği, korktuğu bir hastalığı tedavi etmek sağlık çalışanlarımız günün her saati oradaydılar. 2020 Nisan ayında acilde çalışıyordum. O kadar dikkat etmemize rağmen bende covid-19’u geçirdim. Üç gün hastanede yattım. Yaklaşık bir ay boyunca da evde kalma zorunluluğum oldu.

Sağlık çalışanlarının aşılanmasının ardından Covid-19’a yakalanan oldu mu? Yakalanan olduysa da nasıl atlattılar?

Sağlık çalışanlarımız birinci ve ikinci doz olmak üzere iki kere aşı oldu. İki doz aşı olduktan sonra yeniden pozitif çıkan bir sağlıkçımız olmadı. Birinci doz aşıyı olan kesinlikle hastanede yatmadı. Aşı şuan elimizde bildiğimiz en iyi silah. Buna yönelik Esenyurt’ta aşı olmayan bazı vatandaşlarımız için merkez camilerde vaaz vererek, 65 yaş üstünün aşı olma yönünde teşvik ettik. Caminin bazı kısımlarında aşıdan sorumlu olan bazı hekimlerimiz gelip olmak isteyen, randevu alamayan kişileri hemen orada aşıladı. Amacımız toplumda aşı oranını yükseltmek. Çünkü salgının hızının kırılabilmesi için belirli bir seviyede kişileri aşılamanız gerekiyor. Buna çok önem veriyoruz. Bu konuda bütün çalışmalarımız tüm hız devam ediyor.

Bu yıl grip vakalarında azalma var mı? Varsa sebebi nedir?

Grip dediğimiz influenza olayıdır. Kısmen bir azalma var. Sebebi de maske, mesafe ve hiyen kurallarını aşırı riayet etmemizdendir. Demek ki bu bizi hastalıklardan koruyabiliyor. İkincisi, ciddi oranda aşı yapıldı. Esneyurt’ta da grip aşısını gerçekleştirdik. Okulların belli sürede kapalı olması virüsün yayılmasını azalttı. Bununda influenza olayının azalmasında etkisi oldu. Tabi şuan bitirmedi. Hayatımızda devam ediyor. Özellikle yaşlı insanımızın hayatını tehlikeye atıyor.

Pandemi sürecinde sağlık bakanı tarafından sağlıkçılara vaat edilen ek ücretler yatıyor mu?

Dönem dönem sağlık çalışanlarımızın ek ücretleri hakkında çalışmalar yapıldı. Pandemi başında bütün sağlık çalışanlarına, daha sonra bunlar üçer aylık periyotlarla yapıldı. Üçüncü periyotta covidle ön safta çalışanlara, aile hekimlerine her birine ek ücret ödemeleri devletimiz tarafından yapıldı. Yapılmaya da devam ediyor. Bu ödemeler her çalışanın tavan olarak belirlenmiş performans ödemesini temel alarak yapıldı. Bir sağlıkçımız o ay tam çalışıp ne kadar ücret alacaksa o maksimum ödemeyi almıştır.

SAĞLIKÇILARA GÜVEN ARTTI

Hekime şiddete karşı yasa çalışmaları ne durumda? Sağlıkta şiddetin önlenmesi adına sağlık çalışanlarının beklentileri nelerdir?

Sağlık çalışanlarına şiddete dair konuyu sahada gördüklerimizi söylemekle ve bunlara müdahale etmekle mükellefiz. Aynı zamanda beş yıldır sahada çalışan bir hekimim. Pandemiyle birlikte sağlık çalışanlarına olan güven ciddi derecede arttı. İnsanların şiddet beyanlarında ve fiziksel şiddet oranlarında bir azalma oldu. Bunda yapılmış yasa düzenlemelerin etkisinin de olduğunu düşünüyorum. Ben gelen bütün hastalarımı annem, babammış gibi görüyorum. Teknolojinin gelişimiyle birlikte insanlar hemen her şeyin hızlı olmasını bekliyor. Ama sağlık öyle bir konu değil. Bütün testler normal ama hasta kötü. Böyle durumlar olabilir. Bu durumu ancak hekimin, hasta ve hasta yakınlarıyla olan iletişim gücü çözebilir. Bu konuda daha sabırlı olmamız gerekiyor.

HALKIN UYUMU ÇOK İYİYDİ

Esenyurt için çok emek sarf ettiğiniz konuşuluyor. Nüfusu fazla olan bir ilçe olmasına rağmen vaka sayısı üst sıralarda yer almadı. Bu başarınızı neye borçluyuz?

Bu başarımızı Esenyurt halkının kurallara uymasına borçluyuz. Bu konuda hiç tereddüt etmeden söyleyebilirim, halkın uyumu çok iyiydi. Bunu Esenyurt’un sosyal-demografik yapısına kısmen borçluyuz. Çünkü yeni bir ilçe. Bazı yerleri eski ilçelerimize göre daha ferah ve şehir plancılığı önde yapılmış. Büyük etkenlerinde biri de nüfusumuzun genç oluşuna borçluyuz. Burada filyasyon ekiplerinin payını ve hakkını teslim etmek lazım. Nüfusu 57 ilden daha büyük bir ilçede filyasyon ekiplerimizin olaylara anlık müdahaleleri, ciddi oranda test yapmaları gibi önemli çalışmalarında emeklerini teslim etmek istiyorum.

Esenyurt farklı kültürleri barındıran bir ilçe. Göçmenlere pandemi sürecinde katkılarınız nasıl oldu?

Orada ciddi sıkıntılarımızın olduğu gibi katkılarımızda oldu. En büyük sıkıntımız iletişim problemiydi. Bunun için tercümanlar bizlerle çalıştı. Kalacak yeri olmayanları mutlaka valiliğin belirlediği izolasyon yurtlarına gönderdik. Bu konuda Esenyurt ve yurtla ilgili yoğun bir trafiğimiz oldu. O dili bilmeyen bir kişiye hastalığı anlatmazsak o kişi hastalığı yayar. Bu yüzden bu kişileri çok iyi izole ettik. Emniyetle birlikte onlara ulaşabilmek için büyük bir çaba sarf ettik. Bizim sistemimiz tamamen iletişim üzerinde kurulu. Kişiyle konuşmanız, onun ve yakınlarının durumunu sorgulamanız daha sonrasında ilacını bırakıp gerekirse testiniz yapmanız gibi başlıklar önemli. Bütün yabancı vatandaşları hiçbir maddi beklenti olmadan, tamamen devletin imkânlarıyla ücretsiz bir şekilde Türk vatandaşı için nasıl yönetiyorsak onlar içinde aynı şekilde yönettik.

AŞI KONUSUNDA ÖRNEK BİR ÜLKEYİZ

Türkiye aşılama konusunda ne seviyededir? Aşılama çalışmaları sizce sağlıklı yürütülüyor mu?

Bilim Kurulu tarafından aşılama takvimi belirlenince benim içimde büyük bir endişe vardı. Acaba aşıyı gerçekten hak edene mi yapacağız yoksa onun yakını, bunun gönderdiği insana mı yapacağız diye. Çünkü ben Esenyurt’ta sağlıkla ilgili bir kurumun yöneticisiyim ve devleti temsil ediyorum. Bu konuda üzerimde baskı olacak mı diye çok endişem vardı. Süreç ilerledikçe aşı geldi. Bu sırada sağlık bakanımız yazılım noktası ve uygulama noktasında çok ileri atılımlar yaptı. İzleme ve takip noktası için FİTAS programını kurdu. Bir bilgisayar gibi telefondan yönetiyoruz. Aşıla diye bir program üzerinden dizayn ettiler. Şuan da biz bu programı kullanıyoruz. Burada önemli olan şey adalet noktasıydı. Ama kendinize şu soruyu sormuşsunuzdur. Niye bana aşı yapılmadı. Şöyle açıklayayım; bir takvim belirlendi. İlk olarak 90 yaş üstü, sonra 85 yaş üstü, daha sonra 75 yaş üstü diye böyle açıkladılar. Tabi öncelik sağlık çalışanlarımızındı. Bunları belirli prosedürlere göre yaptılar. Uygulamada hekim ve sağlık personeli girişi var. Ben hekim girişini kullanıyorum. Aşıla kısmında TC kimlik numarasını giriyoruz. Sizinkini girelim. Gördüğünüz gibi sizinkinde risk grubunda yer almadığınızı belirtiyor. Bu günden güne güncelleniyor. Takipte kalmamız gerekiyor. Bu niçin önemli; benim emrime belirli sayıda bir stok veriliyor. O stok benim zimmetimdedir. Aşı yaptıkça barkodları var onların. Benim barkoduyla düşüş yapmam lazım. Bu sistem dışından düşüş yapamıyorum. Benim sistemime girdiğinizde gördüğünüz üzere birinci ve ikinci doz aşı alınmış olarak görünüyor. Yapılan her şeyi sisteme düşmek zorundayız. Sistemin belirlemediği hiç kimseye aşı yapamıyoruz. Şuan şöyle çalışıyoruz. Yarın diyelim ki Esenyurt’ta 2 bin kişi randevu aldı. Ben bu sayıyı her gün sahaya dağıtıyorum. Biz eğer gel vatandaş sana aşıyı yapalım dersek tamamen karışık bir sistemin içine düşeriz. Şuan annem ve babamda evde aşı sıralarını bekliyor. Bu sistemi böyle dizayn hepimiz açısından daha sağlıklı oldu. Bu konuda dünyaya örnek bir ülkeyiz diyebilirim.

DR. OKTAY DOKUZ KİMDİR?

1992 yılında Trabzon’da dünyaya geldim. Daha sonrasında İstanbul’a taşındık. Lise dönemine kadar eğitim hayatımı İstanbul’da tamamladım. 2010 ÖSS sınavıyla Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi bölümünü kazandım. 2 yıl Gaziosmanpaşa ilçe sağlık müdürlüğünde sağlık hizmetlerinin hemen hemen tüm birimlerinde, 2 yıl Gaziosmanpaşa eğitim araştırma hastanesi acil servisinde çalıştım. O dört yıllık tecrübemden sonra 2020 Haziran ayında Esenyurt’a sağlık müdürü olarak başladım.

RÖPORTAJ: ZEHRA ÇELİK