Koronavirüs artık farelere de bulaşıyor: 'Virüsün yayılımını artırabilir'

Koronavirüs salgının başlangıcından beri virüs üzerinde çalışmalar yapan bilim insanları, SARS-CoV-2 virüsü insanlarda olduğu gibi, farelerdeki ACE2 enzimine tutunamadığından fareler üzerinde deneme ve araştırmalarını gerçekleştiremiyordu.

Bunun üzerine bilim insanları çalışmalarını sürdürmek amacıyla 'insanlaştırılmış fareler' üretti. Bu kapsamda insanlardaki ACE2 enzimleri, farelere enjekte edilerek çalışmalara devam ediliyor ancak Fransa merkezli yapılan bir çalışmada, koronavirüsün Güney Afrika ve Brezilya varyantlarının normal fare hücrelerini enfekte edebildiği ortaya çıktı. Bu bulgunun bilimsel çalışmaları hızlandıracağı heyecan verici olsa da, virüsün tekrar farelerden insanlara bulaşabileceği ve bunun da virüsün yayılımını daha da hızlandıracağı endişesi arttı.

'En önemli endişe, virüslerdeki bu mutasyon ve oluşan farklılıklar'

Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Bülent Polat, "Kovid virüsü bütün dünyayı olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Geçici bir rahatlama olduktan sonra özellikle Mart'ın ikinci yarısından itibaren, tekrar dünya genelinde yükselişe geçti. Özellikle aşılama konusunda çok ileri gitmeyen ülkelerde…  Ki bunlar Almanya, Fransa, İtalya gibi ülkeler. Virüs kısmen bizde de tekrar bir tırmanış gösteriyor. Burada tabii ki en önemli endişe, virüslerdeki bu mutasyon ve oluşan varyant dediğimiz farklılıklar. Bunlardan en çok endişe edileni özellikle Brezilya ve Güney Afrika varyant virüsleriydi. İngiltere'de ortaya çıkan varyant virüsün de yayılım açısından biraz daha kolay bulaşabilirliği söz konusuydu. Ama  özellikle Güney Afrika ve Brezilya mutantlarında farklı bir özellik daha gözlendi. Yeni bir çalışma yapıldı" dedi.

'İnsanlaştırılmış fareler' üretildi

Yapılan çalışmayla ilgili detaylara girmeden önce, bilim insanlarının özellikle virüsün etkinliğini, bulaşabilirliğini, ona yönelik ilaçları çalışmak için hep fareleri kullandığını anımsatan Polat, "Önce farelere virüsleri enfekte ederler, sonra da ilaç ve aşı çalışmaları onlarda yapılabilir. Fakat kovid virüsünün normalde insanda bulunan ACE2 enzimine tutunarak hücrelere girdiğini biliyoruz. Ama farelerdeki ACE2  enzimi, insanlardan farklı olduğu için, kovid virüsü fareleri enfekte edemiyordu. Dolayısıyla çalışma şansı bırakmıyordu. O yüzden bir çözüm bulunmuştu, farelere insan geni verilerek, transgenik bir fare oluşturarak, onların bu ACE2 enzimlerini insanlardaki ile aynı hale getirmek mümkün oluyordu. Buna biz 'insanlaştırılmış fareler' diyoruz. Bunlarla çok rahatlıkla bilimsel çalışmalar yapılıyordu. Hatta ülkemizde olmadığı için bu fareler ülkeye transfer edildi ve burada üretilerek çalışmalar yapıldı" diye konuştu.

'Virüs artık normal farelere de bulaşabiliyor'

Yapılan çalışmalarda Brezilya ve Güney Afrika varyantlarında, virüsün artık normal farelere de bulaşabildiğini belirten Polat,  "Kovid virüsü hiçbir şekilde hayvanları enfekte edemiyordu, sadece insanları enfekte ediyor ve insanlar arasında bulaşmayı sağlıyordu. Fakat,  son yapılan çalışma bize gösterdi ki , Brezilya ve Güney Afrika varyantları olan virüsler, normal fareleri de enfekte edebiliyorlar. Yani insanlaştırılmış bu transgenik fareler dışında, normal fareleri de enfekte edebildikleri gösterildi. Daha kolay bulaşıyor. Tabii bu bir bakıma önce bir iyi haber olarak, artık çalışmaları normal farelerle de yapabileceğiz şeklinde, işleri kolaylaştıracağı yönünde olumlu imaj oluşturdu" ifadelerini kullandı ve ekledi:

Bülent Polat, "Ama hemen arkasından şu endişe de ortaya çıktı ki, acaba bu virüs insanlar dışında hayvanlara da bulaşabilir mi? Bu bir endişe kaynağı oldu. Farelere bulaşması, fareden fareye bulaşması ve sonra tekrar insana bulaşması gibi bir olay, böyle bir sirkülasyon virüsün kontrolünü çok daha imkansız hale getirebilir. Çok daha hızlı yayılım ortaya çıkarabilir. Bu bir endişe ama henüz bu konu ile ilgili ciddi bir neticeye ulaşılmış değil. Sadece bir endişe düzeyinde kalıyor."

'Aşı konusunda elimizi çabuk tutmalıyız'

Bunun, aşı konusunda elimizi çabuk tutmamız gerektiğini gösterdiğini vurgulayan Op. Pr. Polat, "Biran önce gerek aşıyla oluşan, gerekse hastalıklar sonucu oluşan toplumsal bağışıklığı yüzde 70-80'ler düzeyine çıkartmamız lazım ki virüsün bu olası, endişe verici bulaşıcılığından kurtulalım. O yüzden de bu endişeyi yaşamak aşı konusunda daha da hızlanmamızı gerektiriyor. Şükürler olsun ki Türkiye'de Mart-Nisan aylarında önemli ölçüde aşılanma sağlanacak. Görüyoruz ki Amerika, İngiltere ve İsrail'de hızlı bir şekilde ölüm oranlarında düşmeler var. Ama aşı konusunda geri kalmış Almanya, Frans, İtalya gibi ülkelerde hala günlük 250, 400, 500 kişiye ulaşan ölümler görüyoruz. Ülkemizde de yavaş yavaş artma eğilimi gösterdi. Dolayısıyla bu çalışmalar bize, aşılama konusunda hızlanma gerektiğini bir kez daha vurgulamış oldu" değerlendirmesinde bulundu.

DHA