O ilk adımı atın

Sigaranın sağlığa zararlarını uzun uzadıya anlatmaya gerek yok. Neredeyse her hastalığın etkenleri arasında bulunan sigarayı bırakmanın kolay olmadığı da aşikar. Bırakmaya karar verip, ilk adımı atmak çok önemli.  Sigarayı bırakmayı düşünenlere tavsiyelerde bulunan Medical Park Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Adnan Kazım Usalan, öncelikle sigarayı bırakma kararını verirken kararlı olunması gerektiğinin altını çiziyor. Çünkü zorlanmak ya da bırakmayı deneyip tekrar başlamak iradesizlik değil, yaşanan sürecin bir parçası. Yrd. Doç. Dr. Usalan, sigarayı bırakmanın püf noktalarını anlattı.

Yargılamadan mücadele
Nikotin psikolojik bağımlılığın yanı sıra fiziksel bağımlılık da yapar. Sigara içilmediğinde vücuttaki nikotin miktarı azalır ve vücut bunun yoksunluğunu duymaya başlar. Yaklaşık üç hafta süren huzursuzluk, uykusuzluk, bazen uykuya eğilim, sinirlenme, aşırı tepki verme, bazen kabızlık, konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar yaşanabilir. Öte yandan sigara içenlerde ödül gibi hissedilen değişikliklerin devamını sağlamak için tekrarlanan sigara içme eylemi zamanla alışkanlık halini alır. Ayrıca bu sık tekrarlanan sigara içme eylemi, günlük hayattaki pek çok faaliyetle ilişkilendirilir (çay, kahve, yemek sonrası, eğlence ve arkadaş ortamı vs.). Unutulmaması gereken püf nokta şudur; sigarayı bırakmaya çalışan kişinin zorlanması, nikotin bağımlılığının beklenen bir sonucudur. Zorlanmak ya da bırakmayı deneyip tekrar başlamak, iradesizlik anlamına gelmemeli. Sigara bırakma çabası içindeyken kişi kendini yargılamadan ve suçlamadan mücadele etmeli.

Mahçup olurum diye düşünmeyin
Sigarayı bırakamayacağınızı düşünmek, çabanızı olumsuz etkileyecek. Bir bağımlılıktan kurtulmaya çalışacağınızı düşünün. Bırakmak için kendinize bir gün belirleyin ve kararlı olun, ertelemeyin. Sigarayı bırakmayı isteme nedenlerinizi yazın, her zaman görebileceğiniz yerlerde bulundurun. Bırakma kararınızı size destek olacağına inandığınız yakınlarınızla paylaşın. Ancak “Ya bırakamazsam onlara ne söylerim, mahçup olurum” gibi olumsuz düşüncelere kapılmayın. Ev ve işyerinizde sigara ve sigarayı hatırlatacak eşyaları; çakmak, kibrit, kulluk gibi eşyaları kaldırın.

Yürüyüş iyi gelir
Yürüyüş yapmak, spor salonuna gitmek, hobilerle uğraşmak, oyalanmanızı sağlar. Çay ve kahve gibi içecekler, sigara içme isteği uyandırıyorsa, bir süre bu içeceklerin miktarını azaltın. Bağımlılık yapıcı bir maddeden kurtulmak güçtür, ancak imkânsız değil. Kararlılıkla başarabilirsiniz. Bırakma denemeniz sırasında başarısızlık söz konusu olursa asla kendinize olan güveninizi yitirmeyin. Bu durumun nikotin bağımlılığından kurtulma sürecinin doğal bir seyri olduğunu hatırlayın.

Tıbbi yöntemler de var
Kişi, kendi kendine bırakma denemelerinde zorlanıyorsa, etkinliği kanıtlanmış tıbbi tedavi yöntemlerinden yararlanabilir. Bu yöntemler, nikotin yerine koyma tedavileri (Türkiye’de bant, sakız), ağızdan yutularak kullanılan bupropion ve vareniklin’dir. Her üç yöntem de içme isteğini azaltması ve yoksunluk belirtilerini önleme açısından başarılı yöntemlerdir. Doktor kontrolünde kullanılması hastaların etkinliğini artırır. Günümüzde giderek yaygınlaşan ancak tıbbi olmayan çeşitli yöntemler de var. Biyörezonans, Allen Carr yöntemi, lazer tedavisi, elektronik sigara, nikotin sigarası gibi. Bu yöntemler etkinliği kanıtlanmış yöntemler olmadığından önerilmiyor. Akupunktur yöntemiyse halâ tartışılıyor.

İçme isteği geldiğinde
İçme isteği zaman zaman sizi zorlayabilir. İstek geldiğinde 3-5 dakika sürer ve geçer. Bu kısa süreyi atlatmak sizin elinizde:
• Meyve ya da çiğ yenebilen sebzelerden (havuç, marul, salatalık gibi) atıştırın.
• 10 kez derin nefes alıp verme egzersizi uygulayın.
• Basit egzersiz hareketleri yapın.
• Duş alın.
• Yemek sonrası istek geldiğinde sofrada oyalanmayın, hemen kalkın dişlerinizi fırçalayın, meyve yemeyi deneyin, iş ortamı ya da evde o anda uğraştığınız iş size sigarayı çağrıştırdıysa işinize odaklanmaya çalışmayın, uzaklaşmaya ve tamamen farklı bir uğraşıyla kısa bir süre oyalanmaya çalışın.