Tıbbi cihaz sektörü, Türkiye’nin sağlık sisteminde önemli bir rol oynuyor. Tıbbi cihaz teknolojileri, geniş bir yelpazede hastalıkları teşhis eden, izleyen ve tedavi eden sağlık ürünlerini kapsıyor. Şırıngadan ameliyat ipliğine, laboratuvar testlerinden kalp piline, ortopedik implantlardan ileri cerrahi malzemelerine kadar çok geniş bir yelpazede ürün tedarik ediyor.
Çalışanlar değer görmüyor
Ortopedi ve Omurga Cerrahisi Tıbbi Malzeme İmalatçıları, İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği (ORDER) Başkanı Erkin Delikanlı, Türkiye’de tıbbi cihaz alanında yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini Damga'ya değerlendirdi. Sektörün, istihdam kabiliyeti ve genişlemesi bakımından en çok öne çıkan alanlardan biri olduğunun altını çizen Delikanlı, tıbbi cihaz sektörünün Türkiye’deki sağlık sisteminin önemli bir paydaşı olduğunu vurguladı. Pandemi döneminde Tıbbi Cihaz Endüstrisi diğer sağlık çalışanları ile birlikte sahada ciddi anlamda emek sarf ettiğini söyleyen Delikanlı, sektör çalışanlarının gereken değeri görmediğini kaydetti.
Bizi olumsuz etkiliyor
Sektörle ilgili algısal sorunların hala giderilmediğine vurgu yapan ORDER Başkanı Delikanlı, "Sağlıkta oldukça geniş bir alana hizmet veren sektörümüz maalesef sadece bazı sarf ve koruyucu malzemelerden ibaretmiş gibi değerlendiriliyor. Bu durum bizleri motivasyon olarak elbette olumsuz etkiliyor; ancak sektörümüz gerek teknik gerekse finansal gerekse algısal tüm zorluklara rağmen her türlü hizmeti üretmekte ve sağlık hizmet kalitesi ile gelişimini yukarı noktalara taşıma noktasında ciddi gayret sarf etmektedir" ifadelerini kullandı.
Aşı önceliği tanınmadı
Tıbbi Cihaz sektörü çalışanlarının pandemi süreciyle birlikte öneminin daha da arttığını söyleyen Delikanlı, "Sektörümüz COVID-19 sürecinde tanı ve tedavi aşamalarında oynadığı rolle, ülkemizin hızlı ve etkili müdahalelerinde bulunmasını sağlayan gizli kahramanlardan biri olmuştur. Pandemi boyunca ‘sokağa çıkma yasağından muaf tutularak, hastanelerde özellikle yoğun bakımlarda tedarik zinciri bozulmadan hastalar hizmet almaya devam etsin’ diye sektörümüz olağanüstü gayret gösterdi. Ancak tıbbi cihaz çalışanları Sağlık Bakanlığı’nca “sağlık çalışanı” statüsünde kabul edilmelerine rağmen ‘sahada ve yoğun bakımlarda çalışan’ 8 bin çalışan için ne yazık ki hala aşı önceliği tanınmadı. Vaka sayıları artış gösterirken, yoğun bakımda filtre değiştiren, teknik bakım yapan, sarf tedarik eden, ameliyathane koşullarına giren, temas riski yüksek tıbbi cihaz endüstrisi çalışanları için ısrarla aşı kararı alınmıyorken; gereken değeri gördüğümüz konusunda elbette şüphelerimiz var. Yetişmiş personel olarak adlandırılan ve ‘klinik destek elemanı’ olarak kayıt altına alınmış ekiplerin virüs kaynaklı işe devam edememesi entübe olmuş hastalara verilen teknik desteğin ve diğer hastalara sunulan sarf ve ürün tedariğinin etkin şekilde sunulamamasına sebebiyet verebilir ve hizmet ciddi anlamda aksayabilir" şeklinde konuştu.
Yüzde 25 feragat ettik
ORDER Başkanı Erkin Delikanlı, 2018 yılı itibariyle sıkıntılarının arttığına dikkat çekti, ödemeleri alamadıklarını söyledi. Kamu hastanelerinden 18 ay, üniversite hastanelerinden de 36 aya varan vadelerde alacaklarının olduğu kaydeden Delikanlı, "Tahsilat yapamadığımız gibi bir de yüzde 25 oranında feragate zorunlu bırakıldık. Yine döviz kurunda, enflasyonda ve diğer tüm girdi maliyetlerindeki ciddi artışlar nedeni ile sektörümüzün üzerinde büyük bir baskı oluşmuştur. Bu durum sektörümüz mensuplarını banka kredileri ile yaşamak zorunda bırakmış ve birçok mensubumuzun şirketinin yaşaması ve sürdürülebilirliği zora girmiştir. Sektörümüz artık faaliyetlerini sürdüremez hale gelmiştir" dedi. Zorunlu feragatın kısa ya da uzun vadede sektöre olumsuz etki edeceğini kaydeden ORDER Başkanı Delikanlı, "Feragat, ülkemizde mevcut istihdama zarar vereceği, yeni yatırımların yapılmasını imkânsız kılacağı gibi sağlık hizmetinin sunumunda da aksamalara yol açacaktır. Ar-Ge çalışmaları şu anda aksamaktadır. Yerli ve milli üretime ağırlık verilecek denilen bir ortamda üretici sattığı ürünün parasını alamazken nasıl üretim yapsın? Feragatla birlikte yerli firmalar büyük ölçüde batacak. Finansmanı sağlam olan yabancı firmalar ise kısa süre içinde Türkiye’den çekilecekler. Biz halen Pakistan, Hindistan gibi ülkelere ürün satmaya çalışırken, bu dediklerim gerçekleşirse artık onlardan ürün almaya başlarız" açıklamasında bulundu.
Büyük fedakarlık yaptık
Ödemeler konusunda yaşanan sıkıntılara rağmen sağlık hizmetlerinin sağlıklı şekilde sürdürülmesi için üstlerine düşen her türlü fedakarlığı yaptıklarını belirten Delikanlı, "STK’lar olarak elimizden gelen tüm gayreti göstererek sektörün ve üyelerimizin menfaatleri için çalışmaktayız. 7244 Sayılı Kanun’la ödemelerin plan çerçevesinde gerçekleştirilmesi yönünde yapılan kanuni düzenleme ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilen yetki zaman kaybetmeksizin hayata geçirilerek; sektör alacaklarının acilen ödenmesi ve AB Geç Ödemeler Direktifi’nin uyumlaştırılarak uygulanması gerekmektedir" dedi.
SESİMİZİ DUYUN!
Verilen onca sözlere rağmen aylardır ödeme alamadıklarının altını çizen Delikanlı, bürokratlara seslendi. Tüm olumsuzluklara rağmen ellerinden gelen tüm çaba ve imkanı seferber ettiklerini söyleyen Delikanlı, "Faizleri ve vergileri ödeyebilmek adına feragat yapmak zorunda kalan ve ödeme bekleyen tüm meslektaşlarım adına şunu açık ve net söyleyebilirim ki; endüstri olarak ülkemize ve insanımıza fayda sağlamak için tüm olumsuzluklara rağmen gayretle ve hevesle elimizden gelen tüm çaba ve imkanı seferber ediyoruz. Ancak söz verildiği halde sektöre aylardır herhangi bir ödeme yapılmadı. Dolayısıyla feragat sonrasında böyle bir şeyin bir daha tekrarlanmayacağına dair söz veren bürokratları bir kere daha sözlerini hatırlamaya davet ediyorum. Endüstrimizin hayatta kalabilmesi için mutlak suretle desteklenmesi, sesinin duyulması ve 2020 yılından bu yana alamadığı kamu alacaklarının ödemesinin acilen yapılması gerekmektedir" çağrısında bulundu.
TAHSİN GÜNER