Domuz damı değil Fildamı

Restorasyon karşılığı 19 Eylül’de 33 yıllığına Mihrişah Valide Sultan Vakfı tarafından ihaleye çıkarılacak olan Tarihi Fildamı Sarnıcı önünde basın açıklaması yapan Bakırköy Kent Savunması, Bakırköy Belediyesi’nin sahip çıkmadığı tarihi sarnıca, İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’nün el attığını belirterek, “Bu kadar önemli bir kültür varlığını cahilce ve belki de bilerek domuz damı diye tanımlayanlara sesleniyoruz: Değerlerimizden elinizi çekin” tepkisini gösterdi.

Bakırköy'de tarihi 5-6'ıncı yüzyıllara dayanan ve Bizans'ın altın çağına ait eserlerden olan Fildamı Sarnıcı kaderine terk edildi. Bakırköy Belediyesi'nce 2015 yılında restore edileceği açıklanan ancak hiçbir çalışma yapılmayan tarihi sarnıç, bakımsızlıktan günden güne çürüymeye başladı. Sarnıç'ın restorasyonu için ihaleye çıkılacağı yönündeki haberlerin ardından harekete geçen Bakırköy Kent Savunması, basın açıklaması yaptı. Bakırköy’de özellikle son 8 yılda pek çok ortak kültür varlığının ya bilerek atıl duruma getirildiğini ya da elden çıkarıldığını söyleyen kent savunucuları, mevcut belediyenin bugüne kadar kentin tarihi kimliği ile ilgili hiçbir çalışma yapmadığını belirtti. Tarihi sarnıcı önünde yapılan basın açıklamasına Malimüşavirler Odası ve Makine Mühendisleri Odasından temsilcilerin yanı sıra, DİSK İstanbul yönetimi, CHP Bakırköy İlçe Başkanlığı, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi temsilcilerinin de destek vermesi dikkat çekti.

1964'te tescil edildi

Bakırköy Veliefendi Hipodromu’nun yakınında bulunan ve yaklaşık bin beş yüz yıllık Fildamı Sarnıcı’nın, resmi kayıtlara domuz damı olarak işlenmesine de tepki gösteren Bakırköy Kent Savunması Yürütme Kurulu sözcüsü arkeolog ve kentsel gelişim uzmanı Dr. İlknur Türkoğlu, yaptığı açıklamada, “Fildamı Sarnıcı, milattan Sonra 5.- 6. yüzyılda inşa edilmiş, Bizans İstanbul'unun dört büyük açık sarnıcından bir tanesidir. Bizans açık sarnıçlarının günümüze kadar gelmiş en çarpıcı ve en sağlam örneklerinden biridir. Sarnıcın Bakırköy'deki Magnaura ve Jucundianae saraylarına, bunun yanında Veliefendi Hipodromu ve Çırpıcı çayırlarının bulunduğu yerde kurulan Bizans ordugahına su sağladığı düşünülmektedir. Sarnıç Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunun 1964 yılında, korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir” bilgisini verdi.

Sanatçıları ağırladı

1991 yılında Bakırköy Belediyesi’nin mülkiyetine geçen tarihi sarnıcın uzun bir süre Bornovalı ailesinin mülkü olarak kaldığını ve bostan olarak kullanıldığını belirten Türkoğlu, “Daha sonra kamulaştırılarak 1996 yılından itibaren içerisinde konser ve etkinlikler düzenlenmeye başlanan Fildamı bir gösteri merkezi olarak kullanılmaya başlandı. Yaklaşık 12 bin izleyici kapasiteli olan sarnıç, arka arkaya düzenlenen konserlerde birçok yerli ve yabancı grubu ağırladı. Blues Brothers, Roger Glover, Dream Theater gibi dünyaca gruplara ev sahipliği yaptığı gibi Haluk Levent, Tarkan, Teoman, İbrahim Tatlıses başta olmak üzere birçok yerli sanatçılar da konuk edildi. 2003 yılına kadar devam eden bu konserler bir anda kesildi. Konserlerin kaldırılmasına ilk neden olarak müziğin titreşiminin yapının duvarlarına zarar verdiği gösterildi. Başka iddialar da Veliefendi'deki atların sesten rahatsız olduğu üzerineydi” dedi.

Belediye sahip çıkmadı

Sarnıcın, 2003 yılında Eğitim Gönüllüleri Vakfı'na devredildiğini belirten Türkoğlu, “Vakıf istediği projeyi gerçekleştiremediği için aynı yıl Bakırköy Belediyesi Gençlik Merkezi'ne (BAGEM) tahsis edildi. Gençler burada ramazan şenliklerini düzenledi. Ocak 2004'te bir defa daha el değiştirip Bakırköy Belediyesi'ne bağlandı. 2018 yılında 5737 Sayılı Kanun Kapsamında Hazine, Belediye, Özel İdare ve Köy Tüzel Kişiliğine Geçen Taşınmaz Malların Devri kapsamında, Mihrişah Valide Sultan Vakfı’na verildi. Bakırköy Belediyesi’nin sahip çıkmadığı tarihi Fildamı Sarnıcı’na, İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü el attı. Sarnıcın restorasyonu için Vakıflar Müdürlüğü Resmi Gazete’ye ilan verdi. Ada, parsel numarası verilen yerde bin 500 yıllık Fildamı Sarnıcı bulunmasına karşın ilanda, söz konusu yer için “Bahçeli Ahşap Ahır Etrafı Taş Duvarla Muhat (çevrili) Domuz Damı Maruf (bilinen)” ifadesi kullanıldı. Söz konusu ifade tapu kayıt sisteminde de aynen yer alıyor” dedi.

Sarnıç halka açılmalı

İlanda ayrıca yerin Mihrişah Valide Sultan Vakfı’na ait olduğunun belirtildiğini ifade eden İlknur Türkoğlu, “Restorasyon bedelini 102 milyon 837 bin 461 TL olarak tahmin eden Vakıflar, tarihi sarnıcın kiralama ihalesini 19 Eylül 2023 tarihinde yapacak. Restorasyon karşılığı kiralama ihalesi açan Vakıflar, kira süresini 35 yıl olarak belirledi. Bakırköy’de özellikle son 8 yılda pek çok ortak kültür varlığı ya bilerek atıl duruma getirildi ya da elden çıkarıldı. Belediye bugüne kadar kentin tarihi kimliği ile ilgili hiçbir çalışma yapmadı. Bakırköy Sanatçılar Derneği'nin yer aldığı bina, Ataköy Plajı, Şefkat Huzurevi, Yenimahalle Doğumevi, Demirciler Çarşısı ilk akla gelenler. Bakırköy’e kültür ve sanat başkenti deyip kendi reklamlarını yapanlara ve bu kadar önemli bir kültür varlığını cahilce ve belki de bilerek domuz damı diye tanımlayanlara sesleniyoruz: Bakırköyümüzdeki değerlerimizden elinizi çekin. Sizden önce inşa edilenleri yıkmaktan vazgeçin artık. Fildamı Sarnıcı domuz ahırı değil, İstanbul’un ve Bakırköy’ün çok değerli bir kültür varlığıdır ve Bakırköylülerindir. Yapı şeffaf ve bilimsel yöntemlerle restore edilmeli ve koruma kurallarına uygun olarak halkın kullanımına sunulmalıdır” açıklamasını yaptı.