Taliban sonrası Türk dünyası yeni bir konsepte mi girecek?

Taliban sonrası, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun yaptığı açıklama çok çarpıcıydı.

“Türklerin ana yurdu Orta Asya’yı etkileyecek durum karşısında yeni Bir Türk Dünyası konsepti ortaya çıkabilir.”

Kabil, Fergana ve Horasan’dan Türkiye’ye kadar uzanan Türk hattında yeni bir dönem başlıyor. Türk dünyasının Kalbi Orta Asya’da ise tedirgin bir bekleyiş var. Taliban ile yeşeren yeni bir istikrarsızlık dalgası tüm bölgeyi adeta yakacak.

Afganistan’daki son olaylar Asya’da işleri 180 derece değiştirdi. Türk dünyasının kalbi Orta Asya’da tedirgin bir bekleyiş var. Taliban ile yeşeren yeni bir istikrarsızlık dalgası tüm bölgeyi adeta yakar. Bölgenin abisi Rusya ise tetikte.

***

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Afganistan’da uyuşturucu kaçakçıları ve teröristlerin Tacikistan, Kırgızistan ve Özbekistan üzerinden Rusya’ya sızması gibi tehditlerin olduğuna dikkati çekiyor.



Aslında bu uyarı bölgeyi bekleyen en büyük tehdidi bize gösteriyor. Taliban ile kolay başlayacak bir sıcak çatışma bölgeyi kan gölüne çevirebilir. Taliban ile ilintili örgütler Türk dünyası ülkelerinde var. Bunları harekete geçirecek bir mekanizma Türk dünyasına ağır yaralar açabilir.



****

Orta Asya'nın en verimli ve en yoğun nüfuslu bölgesi olan Fergana Vadisi, gerçek bir mozaiktir. Bir düşünün bir uzantısı doğu Özbekistan'ı, diğer yönü güney Kırgızistan'ı ve kuzey Tacikistan'ı kapsar.


Bereketli Fergana vadisinde yüzyıllardır iç içe birlikte yaşayan kardeş halkları su kaynakları üzerine yapılan barajlar nedeniyle düşman etti. Bölge adeta cadı kazanı gibi zaten. Bir de buna eklenen yeni komşu Taliban iktidarı, zaten pamuk ipliğinde yürüyen ilişkileri biranda ters düz edebilir.

Fergana aynı zamanda Terör örgütleri için de bir devşirme merkezi. İstanbul'da yılbaşı gecesi Reina'da katliam yapan Özbek Abdulgadir Masharipov da Ferganalıydı. 'Ebu Muhammed El Horasani’ kod ismini kullanıyordu.Amerika da Kabil’de 170 kişinin öldüğü, 150 kişinin de yaralandığı intihar saldırılarını  DEAŞ’in Horasan kolunun yaptığını açıklamıştı.





******
Afganistan’da Türklerin yoğunlukta olduğu ülkenin kuzey bölgeleri “Güney Türkistan” olarak biliniyor.


Ülke; Hazar Denizi’nden Kaşgar’a, Urallardan Hindikuş dağlarına kadar uzanan Uluğ Türkistan’ın doğal bir parçası görünümündedir.


Afganistan’da yaşayan Türk boylarından bazıları dillerini korumayı başarmıştır. Günümüzde ana dillerini muhafaza eden Türk grupları; Özbekler, Kazaklar, Kırgızlar, Tatarlar, Uygurlar ve Karakalpaklar’dır.


Özbekler: Afganistan’da yaşayan en kalabalık Türk boyu olup nüfusun yaklaşık % 15’unu teşkil etmektedirler.


1990’larda tüm Afganistan’da hükümet yapılarının çökmesine rağmen, Kuzey Afganistan’da yönetim sağlam kalmıştır.

Mareşal Raşit Dostum, güvendiği komutanlarını üst düzey askeri mevkilere getirmiş ve Sovyet sisteminde eğitilmiş bürokratların, hükümetteki pozisyonlarında kalmalarını sağlamıştır. Bunun sonucunda Kuzey Afganistan, ülkede işleyen bir yönetimin bulunduğu tek bölge olmuştur.


Taliban’ın ülke yönetimini tek kurşun atmadan geçirmesiyle ülkede tüm dengeler değişti. Afganistan Eşraf Gani ve General Raşid Dostum ülkeyi terk etti.

Afganistan'ın Özbekistan sınırındaki Belh Vilayeti'nin etkili eski Valisi Atta Muhammed Nur ve Özbek asıllı Abdul Raşid Dostum, Taliban ile müzakere etmek için bir grup kurduklarını ve teslim olmanın "söz konusu olmadığını" açıkladı. Her ikisi de yeni bir hükümet için Taliban temsilcileriyle görüşmeyi planladıklarını söyledi.

Bazı basın organlarında da Eşref Gani’nin yeninden ülkeye geri döneceği iddia ediliyor.

Yani yakın dönemde yeni bir mücadele başlayacak. Elbette bu işin içinde Türkler de olacak.



****

Rusya Savunma Bakanı Şoygu,’nun tespitine geri dönelim. “Tacikistan ve Özbekistan askeri güçlerinin olası provokasyonlara hazırlıklı olması bizim için aşırı derecede önemlidir” diyerek yeni bir provokasyonlar dönemine işaret etti. Şoygu’nun “Türklerin ana yurdu Orta Asya’yı etkileyecek durum karşısında yeni Bir Türk Dünyası konsepti ortaya çıkabilir” açıklaması son derece çarpıcıydı.
Kabil, Fergana ve Horasan’dan Türkiye’ye kadar uzanan Türk hattında yeni bir dönem başlıyor. Taliban ile başlayan yeni dengelerin göbeğinde Türkler olacak.



Taliban ile değişen dengeler Türk Dünya’sının yeni bir evrilmen önünü açabilir. Türkiye’nin amiral gemisini üslendiği yeni bir Türk Dünyası açılımı görebiliriz. Zaten bu durum karşısında dağınık birbirinden kopuk bir Türk dünyası adeta kalp krizi geçirebilir. Yeni bir dönüşüm şart.



****

7 Bayraklı

Yeni Dönem


Türk Konseyi'nin Kasım 2021 tarihinde İstanbul’da düzenleyeceği zirve birçok açıdan yeni bir dönemi aralayacak gibi. Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı, Türk Konseyi Onursal Başkanı Nursultan Nazarbayev, son gerçekleştirilen Türk ülkelerinin başkanlarına bir teklifte bulunmuştu. Nursultan Nazarbayev, Konsey’in Türk dilinde konuşan devletler İşbirliği Konseyi seviyesinin örgüt seviyesine yükseltilmesini önermişti. Kabul gören yeni yapılanma için Kasım ayında İstanbul’da düzenlenecek toplantı yine ilklere sahne olabilir.

Toplantıda ilk kez  7 Türk Devletinin bayrakları göndere çekilecek. Bu tarih boyunca ender yaşanacak yeni bir birlikteliğin işareti. 7 Türk devleti İstanbul’da ilk kez masaya oturacak.

Tüm dünyaya güçlü bir mesaj olacak birliktelik yeni bir Türk açılımının müjdesi olabilir. Bu açıklama Türk dünyası devletlerinin tamamının Konsey içinde yeralması anlamına geliyor. Kasım’da gerçekleşecek toplantı bu açıdan değerli Türk Devletlerinin tamamı Konsey çatısı altında biraraya gelmiş olacaktır. Türk konseyi, Türk devletleri örgütüne dönüşecek gibi. Macaristan, Türkmenistan tam üye olacak. Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhammedov'un bu yönde istekli olduğunu açıkladı. İstanbul’daki toplantı bu açıdan önemli. Bizler İstanbul’dan Orta Asya’ya ve tabiki Afganistan’a bakmayı sürdüreceğiz.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Murat Palavar Arşivi