Halit Çelikbudak

Halit Çelikbudak

Ulusal su stratejisi şart

Su yaşamın vazgeçilemez bir unsuru. İnsanoğlunun yaşama tutunabilmesi için elzem. İnsanın açlığa 30 gün, susuzluğa ise en çok yedi gün dayanabildiği ifade ediliyor. Su yüzünden dünyanın değişik yerlerinde gerginlikler yaşanıyor. Bu gerginlikler gelecekte su savaşlarına dahi dönüşebilir. Şiddetli yağmurlar, seller, kuraklık, iklim değişikliği, suya, krize dayanıklı bir yaklaşım gerektirir. 
* * * *
Türkiye, sanılanın tersine, su zengini bir ülke değil. Kişi başına 1.519 metreküplük su miktarı ile “su sıkıntısı çeken” bir ülke kabul edilmekte. Bir ülke yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 1000 metreküpten az ise su fakiri, 1000 – 2000 arasında ise su azlığı çeken, 2000 metreküpü aşıyorsa su zengini olarak nitelendiriliyor. Talep arzdan fazla olunca su stresi yaşanır. Türkiye su stresi çeken bir ülke.  Bugün 1.519 metreküp olan kişi başına düşen su miktarı 2030‘da 100 milyonluk nüfusla 1100 metrekübe düşecek ve su fakiri bir ülke olacak.
* * * *
Yaşadığım Almanya bol yağışlı havası ve ormanlarıyla tanınır. Bölgesel su kıtlığı dışında Almanya'da henüz yaygın bir su sıkıntısı yaşanmıyor. Almanya’da içme suyunun yaklaşık üçte ikisinin yer altı sularından geliyor, ancak son yıllarda artan sıcaklıklardan, azalan yağışlardan dolayı yer altı suyunun artık yeterli olmayacağından hareket ediliyor. Bu yüzden Almanya tarihinde ilk kez içme suyu teminini güvence altına almak ve yeraltı sularını korumak üzere bir ulusal su stratejisi hazırlandı.
* * * *
Ulusal su stratejisi ile Almanya modern su yönetiminin temellerini atacak. Stratejinin hedefi 2050 yılına kadar, su yönetimi iklim değişikliğinin sonuçlarına göre uyarlanması, doğala yakın bir su dengesinin yeniden kurulması. Örneğin içme suyunun kıt hale gelmesiyle suyu öncelikli olarak kimin kullanacağına karar veren düzenlemeler gibi 80’i aşkın önlem. Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı da 2019-2023 arası için bir ulusal su planı yapmış. 99 sayfalık bu planın öngördüğü önlemlerin umarız çoğu yerine getirilmiştir.
* * * *
Son 25 yıl içinde Akdeniz Havzası’nda yağışların yüzde azaldığı, Türkiye’de her on yıllık dönemde su sıkıntısı çeken alanlarda artış olduğu biliniyor. Su sıkıntısında artışın görüldüğü yerler genellikle büyük kent merkezleri. Dolayısıyla metropoller ve büyükşehir statüsündeki yerler su kıtlığı tehdidi altında. Türkiye’de 25 su havzası olduğu kabul ediliyor. Örneğin, İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde ortaya çıkan su yetersizliği, havzalar arası su transferi ile kapatılmaya çalışılmakta. Ancak, bunun da önemli ekonomik, ekolojik sorunlara yol açtığı söylenmekte.
* * * *
Türkiye’nin uzun vadede su kaynaklarını akılcı kullanarak kendine yeterli bir konumda olabilmesi için acilen yeni bir ulusal su stratejisi hazırlanmalı. 1954 yılında kurulan ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı Devlet Su İşleri (DSİ) ile 2011 yılında kurulan Su Yönetimi Genel Müdürlüğü su konusunda yetkili kuruluşların başında gelmekte. Ancak  uzmanlara göre, bunun yanısıra çok sayıda kurum da su yönteminde yetki sahibi. Bu durumun, su ile ilgili hizmetlerin etkin yürütülmesini zorlaştırdığı da öne sürülmekte. Ulusal su stratejisinde  bu yapılanmanın daha rasyonel hale getirilmesinin şart olduğu da aşikar. Türkiye’nin yeterli suya sahip olması ve suyun modern yönetimi  önemli bir stratejik konudur.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Halit Çelikbudak Arşivi