Aşure (Aşura) günü ne zaman? Aşure nasıl yapılır? Aşure günü oruç tutulur mu?

Muharrem Ayı'nın onuncu gününe gelindi ve artık gözler aşure günü olarak kabul edilen bu önemli ve anlamlı güne çevrildi. Milyonlarca vatandaş duygu yoğunluğu yüksek günde ibadetlerini gerçekleştirmek için araştırmalarda bulunmaya da başladı. Aşure'nın yüklendiği veya kendisine yüklenilen anlamlar ise oldukça zengin. Günümüzde de gelenekleri tüm canlılığıyla devamlılığını koruyan Aşurea'nın tarihçesi de kadim zamanlara dayanıyor.

AŞURE GÜNÜ NE ZAMAN?
Bu sene aşure günü 29 Ağustos 2020 tarihine denk gelmektedir.

Aşure Nedir?
Hicri takvime göre Muharrem ayının onuncu günü Aşure günüdür. Kelimenin de Arapça'da on sayısıyla aynı yani "aşr" kökünden geldiği bilinmektedir.

Peki İslam öncesinde de önemli bir gün olduğu bilinen aşure gününde neler yaşanmıştır.

Cennetten yeryüzüne indirilen Hz. Adem'in tevbesinin bu günde kabul edildiği
Hz. Nuh'un gemisinin bu günde Cudi dağına oturduğu ve müminlerin bu günde kurtulduğu
Hz. Musa ve kavminin Aşura gününde Firavun'un zulmünden kurtulduğu
Hz. İsa ve Hz. Musa'nın bu günde doğduğu
Hz. Yunus'un balığın karnından Aşura günü kurtulduğu
Hz. Süleyman'a güç ve mülkün bugünde verildiği
gibi birçok önemli olayın bu günde meydana geldiğine inanılmaktaydı.

Aşure gününde oruç tutulur mu?
Yahudiler Hz. Musa'nın Aşure gününde Firavun'un zulmünden kurtulduğu için bugünü oruç tutarak geçirmektedirler. İslam öncesi Arap toplumunda da Aşure gününde oruç tutulurdu ve Hz. Peygamber'in de Ramazan orucu farz kılınana kadar Aşure orucuna devam ettiği ve çevresindekilere de bunu emrettiği sahih rivayetlerle bilinmektedir.

Ramazan orucu farz kılındıktan sonra ise Hz. Peygamber'in bu konudaki uygulaması değişmiştir. Bir hadiste "Aşure cahiliye devri insanlarının oruç tuttuğu bir gündü. Fakat Ramazan orucu farz kılınınca Rasûlullah'a Aşure konusu sorulmuş, O da 'Aşura Allah'ın günlerinden bir gündür, dileyen bu günde oruç tutsun, dileyen tutmasın' buyurmuştur."  şeklinde tavsiyesi bulunduğu söylenmektedir.

Ramazan orucu farz kılındıktan sonra Allah Rasûlü SAV Aşure orucuna bir müddet ara verse de daha sonraları zaman zaman bugünde oruç tuttuğu bildirilir. Ancak bu oruç hakkında Hz. Peygamber SAV'in önemli bir uyarısı vardır.

Yahudileri taklit etmemek ve hurafelerin dine girmesini engellemek için sadece Muharrem'in onuncu günü değil, dokuz, on ve on birinci günlerinde peş peşe oruç tutulmalıdır.

Kerbela ve Aşure
İslam tarihinin en acı olaylarından ve yüzyıllardır Müslümanların matem tutmalarına sebep olan Kerbela olayı da 10 Muharrem Hicri 61 Miladi ise 1 Ekim 680 yılında yani Aşure gününde meydana gelmiştir.

O güne dek Hz. Musa'nın kurtulması ve Hz. Nuh'un gemisinin Cudi Dağına oturması vb. sebeplerle  hep "şükür" günü olarak anılan Aşure Kerbela olayından sonra artık bir matem günü olarak kalacaktır.

Aşure yemeği ve Osmanlı'da Aşure
Çok eskilerden beri devam etmekte olan Aşure pişirme geleneği Osmanlın döneminden kalma bir gelenektir. Müstehap olarak hükmedilen Aşure orucunun tutulduğu bu günün özelliklerinden biri de bugün tatlı olarak isimlendirilen Aşure aşının pişirilip dağıtılmasıdır.

Aşure pişirme geleneği Osmanlıdan günümüze değin gelmiştir. Osmanlı sarayının öncülük ettiği bu gelenekte devasa kazanlarda günler öncesinden başlayan hazırlıklar eşliğinde aşure pişirilirdi. Hazırlanan aşuredan ilk olarak padişah, harem halkı ve daha sonra da devlet ileri gelenlerine ve imaretlere dağıtılması adetti.

Aşureler Talimhane Meydanı'na sıra sıra dizildikten sonra Matbah-ı Amire imamı dua ederdi. Ardından "âmin" diyen halka parmaklıklı kapılar açılır, her kazanın önünde kuyruklar oluşur ve beraberinde getirdikleri kaplara Aşure doldurulurdu.

 

Aşure malzemeleri

1,5 Su bardağı Aşurelik Buğday
1/2 Su bardağı Nohut
1/2 Su bardağı Kuru Fasulye
1/2 Su bardağı Kuru üzüm
8 Adet Kuru İncir
1 Orta Boy Havuç
13 Adet Kuru Kayısı
1 Su bardağı Fındık
2 Su bardağı Şeker
2 Yemek Kaşığı Nişasta
1 Adet Portakal Kabuğu Rendesi
1 Su bardağı Yer Fıstığı
1 Tutam Tarçın
1 Miktar Gül Suyu

1 Tutam Nar Taneleri
2 Orta Boy Elma
1 Orta Boy Portakal
1 Adet Portakal Kabuğu

Aşure nasıl pişirilir?

- Bir gün önce ıslatılan nohut ve fasulyelerin ıslatma sularını süzüp basınçlı bir tencerede üzerlerini 2 parmak aşaçak kadar soğuk su ilave ederek ayrı ayrı haşlayalım
- Buğdayları basınçlı bir tencerede üzerini 4 parmak aşacak kadar sıcak su ile iyice yumuşayana dek haşlayalım

Aşure pişirmeden önce yapılacaklar? (Bir gün önce yapın)

- Buğdayı, nohutu ve fasulyeleri birkaç su yıkayıp suyunu süzelim
- Aşurelik buğdayı kaynar su ile akşamdan ıslatalım
- Ayrı kaplarda nohut ve kurufasulyeyi de soğuk su ile akşamdan ıslatalım

Yavaş eklenecek malzemeler hangisi?

- Haşlanan buğday, nohut ve fasulyeleri bir tencereye alalım
- Üzerlerine yetecek sıcak su ilave edelim (Bakliyatlara piştikten sonra soğuk su ilave ederseniz çok zor pişer)
- İçine şekeri, tavla zarı iriliğinde doğranmış portakal kabuğunu, havucu, kayısı ve kuru üzümü ilave ederek ağır ateşte aşure özleşip kıvamlanana dek arada bir karıştırarak kaynatalım (Bu arada suyu veya şekeri az gelirse azar azar sıcak su ve şeker ilave edelim)

Son yapılacak işlemler

- Aşureyi ateşten almadan 5 dk önce 1-2 çorba kaşığı nişastayı 1/2 su bardağı su ile ezerek ilave edelim
- Elmayı ve portakalı soyup küçük küpler halinde doğrayarak küçük doğranmış incirleri ilave edelim

Aşure üzerine konulabilecek malzemeler

-Aşureyi sürekli karıştırarak bir taşım daha kaynatıp ateşten alalım
- İçine fıstıkları ilave ederek aşureyi kâselere boşaltalım
-Üzerine fındık, tarçın, nar taneleri serpip arzuya göre gül suyu gezdirerek soğuk veya sıcak servis yapalım.