Türkiye öyle bir noktaya savruluyor ki inanılmaz. Ve acı olanı da iktidar sadece ve sadece seyretmekle yetiniyor. Nitelikli gençlerimiz beyin göçüyle yurtdışın savrulurken, bu göçe doktorlar da katıldı. Yetmedi şimdi de hemşirler yurtdışına kaçmaya başladı.Türk Hemşireler Derneği'nin anketine göre, hemşirelerin yüzde 70’i yurtdışına göç etmek istiyor. Araştırmaya göre kendilerini değersiz hisseden hemşire sayısı giderek artarken, barınma sorunu da büyüyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Sağlık Verileri 2022’ye göre, Türkiye 100 bin nüfusa düşen toplam hemşire sayısında 43 ülke arasında sondan üçüncü sırada yer alıyor.

Hemşireler çalışma koşullarının ağırlığı, maaşlarının yetersizliği, mobbing, liyakatsız atamalar gibi durumlara tepkili. Yurtdışına gitmek isteyen tecrübeli hemşire sayısının giderek arttığı belirtiliyor. Türk Hemşireler Derneği'nin yaptığı bir çalışma, hemşirelerin yüzde 70'inin yurtdışına gitmek istediğini ortaya koyarken, bir başka çalışma ise hemşirelerin kendilerini değersiz hissettiğini, barınma sorunlarının giderek artığını gösteriyor.

Türk Hemşireler Derneği, 8 bin 274 hemşire üzerinde yürüttüğü araştırma sonucunda, sadece yüzde 23,7’sinin Türkiye’de hemşirelik yapmak istediğini; yüzde 55,7’sinin ekonomik sebeplerden, toplamda ise yüzde yetmiş 76,3’ünün göç etmek istediğini açıkladı. Hemşirelerin yüzde 76’dan fazlası yurt dışında çalışmak istiyor. Dünyada sağlık çalışanlarının yüzde 59’unu hemşireler oluştururken ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 19. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı’na (2021) göre, 1 milyon 251 bin 922 sağlık personelinin 232 bin 442’si hemşire.

Ülkeler göre hemşire oranları
Son iki yılda yapılan atamalarla hemşire sayısı 292 bine ulaştı. Nüfus başına hemşire sayısında bizden kötü iki ülke var: Meksika ve Kolombiya. Türkiye’de 100 nüfus başına 3 bin 434 hemşire düşüyor. 43 OECD ülkesi arasında 100 bin nüfus başına hemşire sayısının en iyi olduğu İsviçre’de bu oran bin 871. Bizden yaklaşık 5,5 kat daha fazla.

Hekimlerle ilgili de benzer sorun var. OECD ülkeleri arasında Türkiye en son sırada yer alıyor. İlk sıradaki Yunanistan’da bu sayı 100 bin nüfusta 620 iken Türkiye’de 217.
Öte yandan yurtdışına giden hemşireler kıdemli, deneyimli. Değer görmedikleri yerde kalmıyor, göçüyorlar. Yapılan anketlere göre, çalışan hemşirelerin yaklaşık dörtte biri yurtdışına gitmek için girişimde bulunmuş. Ya dil kursuna gidiyor ya ülkeye başvuru yapmış ya kabul almış. Bununla ilgili bir takım şirketler var. Hatta örneğin Almanya, İngiltere, Malta’dan bizim hemşirelik okullarına eğitimin yarısını burada, öbür yarısının orada yapılması teklifleri geliyor.

Hemşireler koşullardan şikayetçi
Türk Hemşireler Derneği Başkanı Doç. Dr. Azize Atlı Özbaş, yakın zamanda 8 binin üzerinde hemşireyle bir çalışma yaptıklarını ve “yurtdışına göç etmeyi düşünüyor musunuz?, "neden göç etmek istiyorsunuz?" gibi sorular yönelttiklerini belirterek “Hemşirelerin yüzde 70’inden fazlası 'fırsat bulsam başka ülkelere giderim' yanıtını verdi. Yakın zamanda yeni verilerde ortaya çıkacak" dedi. Bine yakın hemşire ile sorunları üzerine bir çalışma yaptıklarını anımsatan Özbaş “Hemşirelerin çoğu çalışma koşullarının olumsuzluğundan ve değersizlik hissini yoğun yaşadıklarından bahsetti" diye konuştu.

Hemşirelerin refah düzeyi yüksek, güvenli çalışma ortamı olan ülkeleri daha çok tercih ettiğini kaydeden Özbaş, özetle şunları söyledi: "ABD, Kanada, İngiltere gibi ülkeler tercih edilen ülke sıralamasında üstlerde geliyor. İkinci sırada güvenli çalışma ortamı geliyor. Üçüncü olarak ise hemşirelik mesleğinin saygınlığı geliyor. Anketi cevaplayan hemşirelerin yüzde 90'ına yakını 'çalışma koşulları iyileştirilseydi burada kalmak isterdim' diyor. Yurtdışına gitmek isteyenlerin büyük çoğunluğu da tecrübeli hemşireler. Meslektaşlarımızın sorunları çözülemedi ve giderek de ağırlaşıyor."

Kapı önüne atıldılar
Hemşireler barınma sorunu ile de karşı karşıya kaldı. Ankara'da orta düzeyde bir mahallede 100 metrekare civarında ortalama bir ev 15 bin liraya kiralanıyor. Antalya'da son bir yılda enazx üç hemşire nöbetten çıkınca, ev sahibi tarafından kapının önüne konuldu. Yeni mezunlar artık büyükşehirlerde çalışmak istemiyor. Maaşlar, bazı şehirlerde kirayı bile karşılamıyor.

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Ankara Şube Yönetim Kurulu üyesi Sabiha Akdeniz ise hemşirelerin ciddi barınma ve ekonomik sorunlarla karşı karşıya kaldığını söyledi. Hacettepe Üniversitesi içinde yer alan hemşirelik lojmanlarının öğrenci misafirhanesine dönüştürüldüğünü; 16,5 metrekare bir odanın aylık ücretinin 4 bin 475 TL olduğuna dikkat çeken Akdeniz, şöyle devam etti: "24 saat hizmet sunan sağlık çalışanlarına, kurumlar lojman tahsis etmek zorundaydı. Yönetmelik değiştirildi, zorunluluk ortadan kaldırıldı. Üniversite lojmanları, yüksek fiyatlarla öğrencilere tahsis edilmeye başlandı. Hacettepe Üniversitesi Hastanesi kampüsü içinde olan, öğrenci misafirhanesine dönüştürülen lojmanda, şu an 4 hemşire kalıyor. Fazla mesailer ve verilen ücret hemşirenin yemek ve yol ücretini dahi karşılamıyor. Büyük şehirlerde kiralar o kadar artık fazla tercih edilmiyor. 3. basamak tedavi hizmetleri sunan üniversite hastanelerini de hemşireler tercih etmemeye başladı."

Bu giyim yardımıyla çorap bile alamayız
Hemşireler isyandaada diğerleri çok mu mutlu. Asla alım isze bir başka sorun daha Dostlar ! Geçenlerde sağlık personeline verilen giyim yardımı ödemesi büyük tepki çekti. Ödemelerin 39 TL ile 386 TL arasında kaldığını belirten sağlıkçılar “Bizimle dalga mı geçiyorsunuz?” dedi. Duruma tepki gösteren sağlıkçılar ‘‘Bu para ile çorap bile alamayız. Hastanede giyindiğimiz önlük, terlik, bonenin piyasada ortalama toplam fiyatı 3 bin TL arasında. Bazı arkadaşlar giyim yardımının maaşına yattığının bile farkında değil’’ diye konuştu.

Her yıl bir kez ödeme yapılıyor
Hekim, ebe, hemşire, laborant, veri işleme personeli gibi sağlık personeline her yıl bir kez, Sağlık Bakanlığı giyim yardım ödemesi yapılıyor. Bu yılki ödemeler de sağlıkçılara yatmaya başladı. Giyim yardımına göre hemşirelere 2 hemşire forma, 1 ayakkabı, 2 kep ve bone, 2 çorap verilirken; ebelere 2 forma, 1 ayakkabı, 2 bone, kep ve çorap, 1 önlük; sağlık memurlarına ve hekimlereyse 2 önlük verilmesi gerekiyor. Yatırılan giyim yardımlarının piyasa fiyatlarının çok gerisinde kaldığını ifade eden sağlık emekçileri BirGün’e şu değerlendirmeleri yaptı:

Ülke gerçekleriyle alakası yok
Sağlıkçıya giyim yardımı çok düşük kaldı. Bazı sağlıkçıların hesabına yatan tutardan haberinin bile olmadığı orftaya çıktı. Yatırılan miktarlar günümüz koşullarında değil bir terlik, bir önlük almaya bir çorap almaya bile yetmiyor. Dostlar ! ‘‘Giyim yardımı" gerçek fiyatlarla örtüşmüyor".

Bugün piyasadaki en kötü forma 600, en kötü hemşire terliği 700-800 TL. Bu paralarla ne alınır? Yardım tutarları enflasyon oranları da dikkate alınarak, piyasa fiyatlarına göre belirlenmeli. Nakdi olarak ödenen giyecek yardımından gelir vergisi kesintisi yapılmamalı. Eğer bu tutarları ödemekte ısrarlılarsa sağlık emekçileri bunun nakdi değil ayni giyim yardımı olarak verilmesini istiyrolar. Bir hemşirenin iki forma, terlik, iki kep ve bone, çorap almasının karşılığı en kötü 3 bin lirayı buluyor. Gerçeklikle hiç uyuşmayan rakamlar. Tekniker sağlıkçılara 38 lira yatıyor, bunun ile belki bir çorap alınır. Bakanlık, ülkenin gerçeği ile bihaber durumda. Gerçekliği olmayan bu rakamların piyasa koşullarına göre güncellenmelidir.