Meclis çoğunluğu nedir? Meclis çoğunluğu neden önemli?

Cansev Temuçin - 14 Mayıs 2023 Pazar günü Türkiye seçim heyecanını yaşamaya hazırlanıyor. İttifakların içerisinde yer alan veya kendi başına seçime giren siyasi partiler, TBMMM’nin 28. Döneminde Meclis’te sandalye elde etmek için yarışacak. Meclis çoğunluğunu elde edecek parti veya ittifak ise büyük bir avantaj sağlayacak. Peki Meclis çoğunluğu ne demek? Meclis’te çoğunluğu sağlamak neden önem taşıyor? İşte vatandaşların yanıtını merak ettiği o sorular ve cevaplar…

Meclis çoğunluğu nedir?

Meclis salt çoğunluğu, yarıdan bir fazla olan üye sayısına erişmek anlamına gelir. Bu durumda, 600 milletvekilinin bulunduğu TBMM’de salt çoğunluk 301 koltuktan oluşur.

Meclis çoğunluğu neden önemli?

Özellikle muhalefette yer alan partiler, TBMM’nin yeniden parlamenter sisteme dönmesini istediği için Meclis çoğunluğunu 14 Mayıs 2023 seçimlerinde elde etmek istiyor. Meclis’te salt çoğunluk 301 iken, anayasa değişikliği kabülünde ise bu rakam artıyor.

Sistem değişikliği için kaç vekil gerekiyor?

Buna göre, 600 milletvekilinin yer aldığı Meclis’te anayasa değişikliğinin teklif edilebilmesi için en az üçte bir oranında katılım aranıyor. Bu da 200 milletvekiline denk geliyor. Teklifin kabulünde ise farklı bir sistem uygulanıyor. Bu durumda, anayasa değişikliği teklifinin kabulü sırasında Meclis’te beşte üç çoğunluk bulunması gerekiyor. Bu da 360 milletvekilinin onayı anlamına geliyor.

Anayasanın 175. maddesi ne diyor?

Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.

Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabidir.

Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.

Meclisce üye tamsayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanır.

Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazetede yayımlanır.
Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu Kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar.

Halkoylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahalli genel seçimlere iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınır.