Halit Çelikbudak

Halit Çelikbudak

Üçüncü süper güç ‘Avrupa’ olabilir mi

Dünyada olan biteni iyi anlamak, görmek ve yarını çözmek şart. Önce iki tespit yapalım. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 2018’de göreve geldikten kısa bir süre sonra Europe 1 radyosuna verdiği demeçte, Avrupa Birliği’nin kendi ordusunu kurması gerektiğini, ABD'ye bağımlı olmayan, egemen bir Avrupa Birliği ordusu kurmadıkça Avrupalıların güvende olamayacağını söylemişti.  2019’da  Economist dergisine verdiği röportajda da NATO’nun beyin ölümünün gerçekleştiğini ve Avrupa ülkelerinin ABD’ye güvenemeyeceğini de söylemişti.
* * * *
Fransa, AB’nin siyasi ve askeri olarak en güçlü ülkesi. BM Güvenlik Kurulu daimi üyesi, veto hakkına sahip, nükleer silahları var, güçlü bir orduya sahip. Macron stratejik olarak özerk, yani dünya siyasetinde etkin hareket kabiliyeti olan, askeri bakımdan kendine yeterli bir Avrupa hedefliyor.  Gelecekte Avrupa’yı şöyle hayal ediyor. İklim değişikliği, dijital dönüşüm ve jeopolitik sorunlarını gideren, küresel bağımsız hareket eden, uluslararası siyaseti, küresel düzeni yönlendirilen  etkin bir güç merkezi...
* * * *
Çin de değişen küresel ortamda önemli bir oyuncu. Washington’a karşı dünyanın en büyük süper gücü olma yarışında. Cumhurbaşkanı Macron 5-7 Nisan arasında Çin’i  ziyaret etti. Ziyaretinin bir bölümünde Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de eşlik etti. Macron, Covid-19 salgını öncesinde Kasım 2019'dan beri Çin'e gitmemişti. Macron, resmi ziyaretin ardından dönüş uçağında Fransız Les Echos gazetesi ve ABD’deki Politico platformna verdiği röportajda Avrupa ile ilgili düşüncelerini bir adım ileri taşıdı.
* * * *
Macron röportajda, ‘Paradoks şu ki, gerçek bir Avrupa stratejik özerkliğinin unsurlarını devreye soktuğumuz zaman, bir tür panik refleksiyle Amerikan politikasını izlemeye başlıyoruz. Stratejik özerklik, Avrupa'nın mücadelesi olmalıdır’ diyor. Avrupa’nın dünyadaki yeri hakkındaki vizyonunu savunuyor. Fransız ekonomi gazetesi Les Echos röportajında ‘özerklik‘ kelimesini  en az dokuz kez telaffuz ediyor. Avrupa’nın Çin ile ABD arasında Tayvan konusunda bir çatışmaya sürüklenmekten kaçınması gerektiğini savunuyor.
* * * *
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, tarihe not düşecek şeyleri açıkça söylüyor.. Bunlar  bir kenara not edilmeli. Avrupa’nın ABD’nin takipçisi olması baskısından kurtulması gerektiğini açıkça ifade ediyor. Avrupa’nın stratejik olarak bağımsız olmasını, askeri bakımdan yeterli bir güç, dünyanın üçüncü büyük süper gücü olmasını istiyor. Bunu göreve geldiği günden beri sürekli dolaylı veya dolaysız işaret ediyor.
* * * *
Bu nasıl olabilir.. Avrupa’nın iki devi Almanya ve Fransa. Almanya da – Fransa gibi – dünya siyasetinde bağımsız bir ‘güç merkezi’ olarak hareket edebilecek bir Avrupa’dan yana. Ama Almanya AB’nin en büyük ekonomisine sahip olmakla birlikte ne BM Güvenlik Konseyi üyesi ne nükleer silahlara sahip ne de güçlü ve deneyimli bir ordusu var. Bu yüzden Macron’un özerklik politikası, Almanya’nın Avrupa tasavvuruyla şimdilik çelişiyor. Bu yüzden Avrupa üçüncü bir süper güç olması şu an erken gibi gözüküyor sanki. Zaten Macron’un sözleri Atlantik'in her iki yakasında tepki dalgasına yol açtı. Bekleyip göreceğiz. 

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Halit Çelikbudak Arşivi