Savaşın başlayışı 70 günü geçti… Rusya‘nın komşu bir ülkeye yaptığı saldırının hiçbir gerekçesi olamaz… Dünya gelecek yıllarda da bu savaşın yol açtığı olumsuzluklarla yaşamak zorunda kalacak… Hem insani hem de maddi kayıplar çok büyük… Şimdiden on binlerce can aldı… Ukrayna nüfusunun dörtte biri ülkesini terk etti… Şehirler harabeye döndü… BM tahminine göre, yalnızca küresel ekonomik büyümenin yavaşlaması nedeniyle bu yıl 800 milyar dolarlık ekonomik kayıp bekleniyor. Ukrayna'da yeniden yapılanma yüz milyarlara mal olacak…

* * * *

Şimdi mesele bu savaşı bir an önce sona erdirmek… Ama geçmişe bakarak da bu savaş önlenebilir miydi sorusunu da sormak gerekir… ‘Önlenemezdi‘ diyenler işin kolayına mı kaçıyor acaba… Rusya, saldırıdan önce yeteri kararlılıkla karşılaşmış olsaydı, çok sert bir karşılık göreceğini bilseydi farklı bir seçim yapar mıydı… Bunlar daha uzun yıllar tartışılacak konular… Bunları yıllar sonra askeri tarihçilerden, hatırlaradan veya arşivlerdeki belgelerden öğrenebileceğiz ancak…

* * * *

Savaş başladığından beri ABD, Büyük Britanya ve AB'nin doğusundan Ukrayna’ya aktif bir destek yağıyor… Polonya, Baltık ülkeleri, Çekler, Slovaklar silah tedarikinde yarışıyor… Eski Doğu Bloku ülkeleri Ukrayna'ya yapılan yardımı kendi güvenliklerini güçlendirmeye katkı olarak görüyorlar… Çek Dışişleri Bakanı CNN'e verdiği röportajda ‘Ukrayna düşerse Putin devam edecek. Rusya bizi 1968'de işgal etti. Bunu bir daha istemiyoruz‘ diyordu… NATO'nun ön saflarında bulan Doğu bloğunun birçok eski üyesi ‘domino etkisi‘ korkusu yaşıyor…

* * * *

Kısa bir süre öncesine kadar çekingen duran Almanya da vitesi yükseltti… Alman Meclisi Ukrayna’ya ağır silahlar gönderilmesini onayladı… ‘Bir daha asla savaş!‘ sloganı savaş sonrası Almanya’nın kurucu ilkelerinden biriydi… Almanya‘da şimdi ‘taraf‘ tartışması hararetlendi… Ağır silah desteği Almanya’yı savaşın tarafı yapar mı… Savaşa taraf olmaktan kaçınmak için ne kadar ileri gidilebilir… Ukrayna'ya destek için ne yapılabilir veya ne yapılmalıdır…

* * * *

Kültür ve sanat dünyasından 28 ünlü kişi Cuma günü Şansölye Scholz'a yazdıkları açık mektupta, savaşın Avrupa'ya yayılabileceğinden, hatta üçüncü dünya savaşına yol açabileceğinden duydukları korkuyu dile getirdiler. Scholz‘u Ukrayna'ya daha fazla ağır silah teslimatına izin vermemeye, bunun yerine mümkün olan en kısa sürede ateşkesin sonuçlanmasına katkıda bulunmaya çağırdılar. Frankurt Okulu‘nun önemli ve son kuşak filozofu 92 yaşındaki Jürgen Habermas da önde gelen günlük gazetelerden Süddeutsche Zeitung gazetesine ‘Savaş ve Öfke‘ başlığıyla uzun bir analiz yazdı…

* * * *

Habermas, ‘İkinci Dünya Savaşı’nın son ermesinden 77 yıl sonra savaş kapımıza geri döndü‘ diyor… Uzun analizinde, gerçi Batı'nın savaş karşısında nasıl davranması gerektiği sorusuna net bir yanıt vermiyor… Ama Batı'yı, eylem seçeneklerini abartmaya karşı uyarıyor. Habermas, savaşın tarafı olmama çabasının ahlaki olarak haklı olduğunu söylüyor. Forsa Enstitüsü‘nün 22-25 günleri yaptığı araştırmaya göre de, Almanların üçte ikisinin (yüzde 65) savaş korkusu içinde yaşadığı görülüyor…

* * * *

Şansölye Olaf Scholz Pazartesi akşamı Alman ikinci televizyon kanalı ZDF’te ‘Şimdi ne olacak‘ özel yayınında, NATO ve Almanya'nın bu savaşa doğrudan müdahil olmayacağını savundu… Şansölye, hedefin düşmanlıkların sona ermesi ve Rus askerlerinin Ukrayna'dan tamamen geri çekilmesi olduğunu söyledi. Kulağa hoş gelen ama içeriği anlaşılmayan bir slogan olan ‘Rusya kazanmamalı ve Ukrayna kaybetmemeli‘ dedi… Bence Kiev'e yardım etmek ile nükleer bir düğmeye sahip Putin'e karşı vekaleten savaşa katılmak arasında ince bir çizgi var… Hani ‘bıçak sırtı‘ denir ya… Onun gibi bir şey…