Dün DAMGA ekibi ile kahvaltılı toplantıda bir araya gelerek hem yayın hayatımıza girdiğimiz 19.yılı arkadaşlarla kutladık hem de geçtiğimiz günlerde TBMM'den geçip, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu tartıştık.

AK Parti ve MHP’nin hazırladığı ‘dezenformasyonla mücadele yasası’ adı verilen, Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ilgili görüşlerimizi dile getirdik.

Birazdan bu yasa ile görüşlerime yer vereceğim.

Önce çok kısa DAMGA bugünlere nasıl geldi kısaca aktarmak istiyorum.

Yıl 2002.

Ülke tarihi bir seçim öncesi, tıpkı bu yıl gibi çıkmaza girmiş.

Bir tarafta yılların eskitemediği partiler diğer tarafta yeni kurularak halktan ciddi anlamda destek almayı başaran Adalet ve Kalkınma Partisi.

Gazetecilerin Çıkardığı Gazete sloganı ile HABERDAR gazetesini kurarak haftalık yayın hayatımıza başladık.

Aradan geçen sürede gazetemiz birçok zorlu süreçlerden geçerek bugünlere geldi.

Bu gün İstanbul'da günlük, 16 sayfa, her gün on bin adetin üzerinde satış ve aboneye sahip, yaptığı özel dosya haberleri ile ülke gündemine düşen, özellikle İstanbul Avrupa Yakası'nda gündemin ensesinde kuş uçurtmayan, köşe yazarı, muhabiri, elli kişiye yakın çalışanı ile birçok ulusal gazetenin sahip olamadığı imkanlara sahip DAMGA, büyümeye devam edecek.

DAMGA'nın bu yolda büyümesinde şimdiye kadar emek veren, katkı sunan, destek olan, bir saniye bile her kim ter döktü ise mesai harcayan herkese çok ama çok teşekkür ediyorum, şükranlarımı sunuyorum.

Bu teşekkürü sadece Mehmet Mert olarak yapmıyorum, bir yurttaş olarak, bir okur olarak, bir kamu haklarının koruyucusu, çevre haklarının savunucusu, insan haklarının bekçisi olarak yapıyorum.

İyi ki DAMGA var; nerede bir haksızlık var yazıyor.

Nerede bir adaletsizlik var gündeme getiriyor.

Nerede bir vicdansızlık var ışık tutmaya çalışıyor.

DAMGA evrensel gazetecilik ilke ve anlayışları doğrultusunda işini yapmayı, görevini sürdürmeyi, güçlünün değil, haklının yanında durmayı asla ve asla bırakmayacak.
 

Yasa herekese eşit uygulanmalı

Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun meclisten geçerek Resmi Gazete'de de yayınlandı.

Bu yasaya kimi ‘dezenformasyonla mücadele yasası’ dedi, kimi 'sansür yasası', bana göre ise gerçekten güncellenmesi gereken, değiştirilmesi gereken bir yasa meclisten geçti.

Tek kaygım bu yasa herkese adil bir şekilde uygulanması.

Aslında yasa içerisinde geçen maddelere iyi bakıldığında çoğunlukla işine sahip çıkacak, işini doğru dürüst yapacak, işinin hakkını verecek basın çalışanlarının lehine bir yasa.

Peki yeni yasa ile hayatımızda ne gibi değişiklikler olacak?

Yasaya eleştiri getirenler en çok nelerden kaygılanıyorlar; artık sadece gazetecilerin değil, sosyal medyada haber paylaşan ve yorum yapan yurttaşlar da yasanın en kritik maddesi olan 29. maddeden endişe ediyor. 29. maddeye göre "gerçeğe aykırı bilgiyi alenen yayan kişi" olarak 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılabilecek.”

Şimdi şu soruyu yöneltelim; gerçeğe aykırı bilgiyi alenen yaymak mı tehlikeli bir iş yoksa bu bilgiyi yayanın yargılanması mı?

Empati yapalım; sizle ilgili gerçek dışı bir bilgiyi sırf elinde bedava internet paylaşımı var diye bir kişi paylaşır ise o kişiye ne yapmak istersiniz?

Vereceğiniz cevaba göre bu maddenin doğru olup olmadığını tartabilirsiniz.

*

Yasa ile ilgili en çok tartışılan bir diğer madde ise ortalarda dolaşan anketlerin, TUİK gibi resmi kurumların rakamları dışında diğer açıklanan rakamların paylaşılması ve beğenilmesi.

Türk Ceza Kanunu’na ‘yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ diye yeni bir suç ekleyen yasa, bu suçu işleyenlere üç yıl hapis cezası öngörüyor. ‘Failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde’ ceza yarı oranında artırılacak. Planlanan idari tedbirler arasında medya kuruluşlarına para cezası ve sosyal medya ağlarına bant daraltma yaptırımı da var.

Yeni yasayla birlikte sosyal medyadaki paylaşımlar çok ciddi kıskaca alınabilecek. Öyle ki erişime engelli bir haberi sosyal medya hesabından paylaşmak, anlık gelişen bir olaya ilişkin son durumu aktarmak veya yorum yapmak, bunları paylaşan hesaplardan retweet etmek de suç olarak değerlendirilebilecek.

*

Kanuna göre, yasal zemine kavuşturulmaları için internet haber siteleri ile basın kartına ilişkin konular, Basın Kanunu'nun kapsamına alınarak radyo, televizyon, kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeli, basın kartı düzenlenmesi bakımından süreli yayın çalışanları gibi değerlendirilecek.

Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.

Kanunla basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri de belirlendi. Buna göre, basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek.

Basın kartı türleri şöyle:

- Göreve bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,

- Süreli basın kartı: Görev alanı Türkiye'yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,

- Geçici basın kartı: Görev alanı Türkiye'yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye'ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,

- Serbest basın kartı: Geçici bir süreyle çalışmayan veya yurt dışında serbest gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartını,

- Sürekli basın kartı: En az 18 yıl mesleki hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür boyu verilen basın kartını ifade edecek.

Basın kartı sahibinin, basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde Basın Kartı Komisyonu kararıyla basın kartı iptal edilecek.

İletişim Başkanlığınca düzenlenecek basın kartlarının şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar, kontenjanlar, Basın Kartı Komisyonunun belirlenmesi, çalışma ve karar alma usulleri, başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgeler İletişim Başkanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet gösteren internet haber siteleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda olacak.

Yasayla 36 kişiden oluşan Basın İlan Kurumu Genel Kuruluna, resmi ilan yayınlayacak internet haber sitelerinden 2, Cumhurbaşkanınca belirlenecek 2, radyo, televizyon ve internet siteleriyle ilgili işlemler gerçekleştiren BTK ile RTÜK'ten 2 temsilci eklenecek. Genel Kurul üye sayısı 42'ye çıkacak.

Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, her ayın sonunda resmi ilan ve reklam verilebilecek olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi, kurumun internet siteleri üzerinden duyuracak.

İnternet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esasları da belirlenecek. Böylece internet haber sitelerinde resmi ilan ve reklamların Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayın olabilmesine imkan sağlanacak.

Gazete veya internet haber sitesinde yayımlanacak ilanlar eş zamanlı olarak Basın İlan Kurumu İlan Portalı'nda da duyurulacak.

Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse 1 yıldan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Failin, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde söz konusu ceza yarı oranında artırılacak.

1 NİSAN 2023'E DİKKAT...

Düzenlemenin resmi ilan ve reklam verilebilecek internet haber sitelerinin de Basın İlan Kurumunun internet siteleri üzerinden kamuoyuna duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esaslarını düzenleyen maddesi, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyidelerin internet haber sitelerine de uygulanmasını düzenleyen maddesi, vatandaşların icra, ihale, tebligat ve personel alanlarına ilişkin ilanlara tek merkezden kolayca ulaşabildiği Basın İlan Kurumu İlan Portalı'nda da ücretsiz yayın yapılmasını düzenleyen maddesi, ihalelerin internet haber sitesinde duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinin cezai ve hukuki sorumlulukları ile ilgili düzenleme ve internet haber siteleri çalışanlarının Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamına alınmasını öngören maddesi 1 Nisan 2023'te, diğer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.