Şöyle başlayalım. İspanya’da Sosyalist Başbakan Pedro Sanchez, baskın erken seçim çağrısı yaparak siyasi durumunu sağlamlaştırmayı umuyordu. Ancak beklediği olmadı. 23 Temmuz Pazar günü yapılan seçimi Alberto Nunez Feijoo liderliğindeki muhafazakar Halk Partisi (PP) kazandı. Başbakan Sanchez liderliğindeki İspanyol Sosyalist İşçi Partisi de (PSOE) beklenenden daha çok oy aldı. Ancak ne sağ ne de sol cephe, 350 sandalyeli mecliste mutlak çoğunluk olan 176 sandalyeyi elde edemedi.
* * * *
2015'ten bu yana beşinci genel seçim yapıldı. O zamandan beri İspanya yalnızca azınlık hükümetleriyle yönetiliyor. Herkes merak ediyor. Şimdi ne olabilir. Bu seçim sonucu İspanyol siyasetini nereye götürür. Cevap: Muhtemelen İspanya yeni bir seçimle karşı karşıya. En güçlü iki partinin - muhafazakarlar ve sosyalistler - büyük bir koalisyon kurmaları en akla yatkın duruyor. Her iki parti birlikte üçte ikilik bir çoğunluk elde etti. Ancak bunun olma ihtimali yok denecek kadar az. Çünkü bloklar arasındaki uçurum/husumet o kadar derin ki. Siyaset bir çıkmazda. Bu çıkmaz da ülkeyi giderek yönetilemez hale getiriyor.
* * * *
Muhafazakar Halk Partisi (PP), 89 sandalyeden 136'ya veya 2019'daki beş milyon seçmenden sekiz milyona sıçradı. Ancak bu sonuç ne tek başına ne de koalisyon ortağı olması beklenen aşırı sağcı Vox partisiyle birlikte yönetmesine yetmiyor. Çünkü ilk kez 2019’de meclise giren aşırı sağcı Vox partisi 19 sandalye kaybederek 33’e indi. Sağ bir blok için gereken çoğunluk sağlanamadı. Aylardır konuşulan bu olasılığın gerçekleşmemesi bir bölüm İspanyol ile Avrupa’yı rahatlattı.
* * * *
Başbakan Sanchez’in beklentisi gerçekleşmedi. Aslında onun yönetiminde enflasyon düştü, büyüme oranını, emekli maaşlarını ve asgari ücreti artırdı. Ancak bunlar seçimi kazanmasına yetmedi. Partisinin sandalye sayısını iki artırarak 122’ye çıkardı, anketlerin öngördüğü bozguna uğramadı. Ama sorun Sanchez ile ayrılıkçılar ve aşırı sol güçler arasındaki ilişkiydi. Birçok seçmende, hatta kendi partisinden bazı üyelerinde de bu ilişki kızgınlığa yol açıyordu. Bu oy kaybına yol açtı. Sekiz yüz bin civarındaki kararsız oyların akıbetini de rol oynadığı söyleniyor.
* * * *
Sánchez, son yasama döneminde kendisini destekleyen partilerle mecliste 172 sandalyeye sahip. Sağ blok’un sanldalye sayısı ise 171. Şimdi hem sol hem de sağ blok hükümeti kurabilmek için küçük bölgesel partilerin desteğini almaları gerekecek. Karmaşık siyasi mozaik küçük partileri bu kadar güçlü kılıyor. Halk Partisi lideri Feijóo pes etmiyor. Hükümeti kurmak istiyor: Pazar gecesi Madrid'deki parti genel merkezinin balkonundan ‘Ya ben ya da bloke‘ diyordu.
* * * *
Başbakan Sanchez de Pazar gecesi aldıkları sonuç için ‘PP ve Vox'un gerici bloğu yenildi. İspanya'nın ilerlemesini isteyen bizler çok daha fazlasıyız ve gelecekte de böyle kalmalıdır‘ diyordu. Sosyalist Sanchez için şimdiye kadarki koalisyon ortakları yeni sol ittifak Sumar'ın 31 milletvekili yetmiyor. İktidarı sürdürmek istiyorsa şimdi Bask milliyetçileri ve Katalonya'dan ayrılıkçı partilerle müzakere etmek zorunda. Bu da sanıldığı kadar kolay değil.
* * * *
Daha seçim gecesi, Junts partisi tehditkar bir şekilde açıkça “Sanchez'i boşu boşuna göreve getirmeyeceğiz. En önemli talebimiz Katalonya‘nın bağımsızlığına ilişkin yeni bir referandum‘ diyordu. Barselona'da bir Junts adayı da ‘Bay Sánchez'i karşılıksız desteklemeyeceğiz. Önceliğimiz Katalonya, ülkenin yönetilebilirliği değil‘ diyordu. 2017'de Brüksel'e kaçan eski Katalan bölge başkanı Carles Puigdemont‘un ayrılıkçı ‘Junts per Catalunya‘ partisi 350 milletvekilinden yedisine sahip. Yeni bir sol hükümetin anahtarı Carles Puigdemont‘un elinde mi şimdilik bilinmiyor.
* * * *
Yıl sonuna kadar AB Konseyi Başkanlığı'nı yürütecek olan AB'nin en büyük dördüncü ekonomisi, bir siyasi çıkmazda. Politikacıların kısa bir yaz tatili için zamanları var. Yeni parlamento 17 Ağustos'a kadar toplanacak. Kral daha sonra parti liderlerine danışıp hükümet kurma emrini verecek. Görünen o ki İspanya uzun bir siyasi çıkmaz dönemiyle karşı karşıya. Türkiye’nin AB üyeliğine en çok destek veren, dostluk ilişkileri 1782 tarihli Barış, Dostluk ve Ticaret Antlaşmasıyla başlayan İspanya’daki siyasi gelişmeleri takip etmekte yarar var.