Ukrayna’da savaş 450 günü aşkın bir süredir devam ediyor. Kabaca 900 kilometrelik savaş hattı boyunca her iki tarafın tankları, topları, on binlerce askeri karşı karşıya. Yaklaşık 15 aylık savaşın doğası böyle: Kökleri Sovyet tarzı taktiklere dayanan her iki ordu da, büyük ölçüde topçulara, tanklara ve piyade birliklerine güveniyor. Ukrayna'nın doğusundaki Bahmut şehri için yapılan savaş şimdilik esasen sona erdi.

* * * *

Savaşın en uzun ve muhtemelen en ölümcül çatışması köpüklü şarap fabrikası ve tuz madenleriyle ünlü Bahmut’ta yaşandı. 1916'da 300 gün süren ve Birinci Dünya Savaşı'nın en kanlı savaşlarından biri olan Verdun Muharebesi'ni hatırlattığı söyleniyor. Topçu düelloları on ay sürdü, binlerce Rus ve Ukraynalı yaralandı, öldü. Kent harabeye dönmüştü. Ruslar zafer ilan ettiğinde, Ukrayna devlet başkanı Selenskiy de ‘Bahmut sadece kalbimizde‘ diyordu.

* * * *

Rusya'nın bundan sonra ne yapacağının belirsiz olduğu söyleniyor. Bahmut'u batıya doğru ilerlemek için bir sıçrama tahtası olarak kullanacağı umuluyordu. Bu hedeften şimdilik vazgeçilmiş görünüyor. Rusya'nın büyük olasılıkla savunma pozisyonuna geçerek Ukrayna'nın muhtemel karşı saldırısına hazırlandığı söyleniyor. Bazı askeri analistlerin Ukrayna'nın saldırısının odak noktası olacağını tahmin ettiği güneyde, Rusya’nın birincil ve ikincil siper hatları ve mayın tarlaları hazırladığı biliniyor.

* * * *

Ukrayna'nın bir karşı saldırıda bulunacağı söyleniyor, bekleniyor. Bu bekleyişte çok fazla beklenti var. Bu beklenti hem çok yüksek hem de çok düşük. Çok yüksek, çünkü savaş bundan sonra da devam edecek. Ve çok düşük, çünkü saldırı bu savaşın sonucunu ve onunla birlikte önümüzdeki yılların, muhtemelen on yılların jeopolitiğini şekillendirecek. Çünkü Ukrayna'daki savaşın pek çok şey olduğu, kesinlikle bölgesel bir çatışma olmadığı görüldü.

* * * *

Savaşın gidişatı ile ilgili gerçek planları çok az insan biliyor ve bu planlar değişebilir de. Bir süre önce okuduğumuz Pentagon sızıntılarına göre, Ukrayna, savaşı kazanmak için bir şans daha bulamayabilir. Saldırısı başarısız/az başarılı olursa, mevcut duruma dayalı bir çözüm için yaygara büyüyebilir. Rusya’nın ise bu savaşa süresiz olarak devam edebileceği çünkü bir yenilgiyi kaldıramayacağı varsayılıyor.

* * * *

Rusya bu savaşı neredeyse varoluşsal olarak gördüğüne dair açıklamalar yapıyor. Rusya Devlet Başkanı Putin savaşının başından beri Batı'nın müdahalesini engellemek için defalarca nükleer silah kullanmakla tehdit etti. Uzmanlar sürekli şu soruyla uğraşıyorlar. Aşıldığı takdirde nükleer silah kullanımını tetikleyecek olan nükleer eşik ne kadar yüksek? Bu eşik bilinmiyor.

* * * *

Askeri analistler, ABD ve Fransa’nın aylardır Putin'in Ukrayna'ya nükleer silahlarla saldırması durumunda neler olabileceğini modellemeye çalıştığını söylüyorlar. Bunun doğruluk payını bilmiyoruz, zaten böyle bir askeri sırrı da hiçbir zaman da öğrenemeyiz. Ama askeri uzmanların çoğu, Rusya'nın nükleer silah kullanma riskini düşük olarak sınıflandırıyor.

* * * *

İki tarafın Ukrayna‘da savaş alanlarında karşı karşıya gelmeye hazır oldukları yazılıp çiziliyor. Ancak askeri stratejistlere göre, savaşlar nadiren planlandığı gibi gider. Ukrayna’da tam olarak neler olup bittiğini anlamak zor. Bilgilerin çoğu sosyal medya hesaplarından geliyor, güvenilmez ve bunlar doğaları gereği büyük resmi sağlayamazlar. Dijital çağda da 'savaşın sisi' hiçbir zaman tam anlamıyla dağılmıyor. Çinli komutan, filozof Sun Tzu diyor ki. ‘Savaş alanında uyguladığım taktikleri herkes görebilir, ancak kimsenin göremediği stratejilerimdir.‘ Biz de tarafların stratejilerini, yani zamanı bekleyip göreceğiz.