Sizler de mutlaka duymuşsunuzdur… ‘Nereye baktığın kadar, nereden, nasıl ne zaman baktığın, nasıl görmek istediğin de önemlidir‘ derler… Nükleer enerji santrallerine bakmak da böyle bir şey galiba… 26 Nisan 1986’da Çernobil, 11 Mart 201’de Fukushima kazalarından sonra tepkilere, tartışmalara yol açan nükleer enerjiye bazı Avrupa ülkeleri artık farklı bakıyor… Veya farklı görmek istiyor… Çünkü o artık ‘yeşil enerji‘… Yeşil enerji stratejisiyle 2050'de "sıfır karbon" hedefi koyan AB Komisyonu, bazı koşullarda doğal gaz ve nükleer enerji santrallerinin ‘sürdürülebilir yatırım‘ listesine aldı… Yani her iki cins santral projeleri ‘Yeşil‘ vizesi almış oldu…
* * * *
Elektrik ihtiyacının yüzde 70'ini nükleer enerjiden sağlayan Fransa, nükleer enerjinin ‘sürdürülebilir yatırım‘ listesine alınması için aylardır mücadele ediyordu… Nükleer enerji santrallerini peyderpey kapatan, kömürden de kademeli olarak vazgeçen Almanya da doğal gazla çalışan yeni elektrik santralleri inşa etmek istiyordu… Fransa’nın talebini yerine getiren AB Komisyonu, nükleer alanda Fransa’nın karşıtı olan Almanya’yı da doğal gaz santralleri açısından gözeterek denge yolunda gitmiş oldu sanki…
* * * *
İnşaat ruhsatı 2030'dan önce verilmişse ve kömürle çalışan bir santralin değiştirilmesi için inşa ediliyorsa, gazla çalışan bir santrale yapılan yatırımlar "sürdürülebilir" kabul edilecek… Modernizasyon için 2040'tan önce ruhsat alacak veya inşa ruhsatını 2045'e kadar alan, gelişmiş teknolojileri kullanan, atıklarını güvenli biçimde tasfiye edebilecek nükleer yatırımları da yeşil yatırım sayılacak…
* * * *
Bu karara farklı bakanlar çok… AB bölündü… Destekleyenler de var… Karşı çıkanlar da… AB içinde, karbon yakıtlara bağımlı Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Romanya, Bulgaristan ve Slovenya gibi yaklaşık 12 kadar ülke Fransa'ya destek veriyor… Almanya, Avusturya, Lüksemburg, Danimarka, Portekiz ve İspanya gibi ülkeler nükleerin çevre dostu olarak tanımlanmasına sert tepki gösteriyor… Hollanda ve Danimarka da doğal gazın sürdürülebilir olmasına karşı çıkıyor…
* * * *
Avusturya ve Lüksemburg'un da içinde olduğu bir grup ise kararı Avrupa Adalet Divanı'na götürmekle tehdit ediyor… Karardan vazgeçilmesi zor gözüküyor… Reddedilmesi için, AB üyesi 27 ülkeden AB nüfusunun yüzde 65'ini temsil eden en az 20 ülkenin buna karşı çıkması gerekiyor. Bu pek olası değil çünkü AB'deki nükleer lobi büyük… Avrupa Parlamentosu kararı belki salt çoğunlukla, yani 353 oyla reddedilebilir. AP'li Yeşiller milletvekilleri, sayılarının 250'yi bulduğunu ve 100 vekili ikna için kolları sıvadıklarını söylüyorlar…
* * * *
Türkiye de 2023’ten itibaren nükleer enerjiye sahip ülkeler kervanına katılacak… Mersin ilinin Gülnar ilçesinde dört güç ünitesine sahip, toplam 4800 MW kurulu güç kapasiteli Akkuyu Nükleer Santrali’nin inşası sürüyor… Maliyeti, 20 milyar Dolar civarında olan santralinin ilk reaktörünün 2023 yılında devriyeye girmesi bekleniyor…
* * * *
Bir yanda 2050'ye kadar sıfır karbon hedefi… Bu hedef için bir trilyon Euro’nun üzerinde yatırım gerekmesi… Elektrik fiyatındaki artış… Şu anda küresel elektrik üretiminde kömürün yüzde 33,8, doğal gazın yüzde 22,8 payı olması... elektrik üretiminde yüzde 60'ı aşan fosil yakıtların fiyatlarındaki artış… Pek çok faktör bu tartışmanın parametreleri… Bu tartışmalardan AB’de Fransa öncülüğündeki nükleer lobi kazanmış gibi gözüküyor şimdilik… Siz ne dersiniz…