Hepimizin bildiği üzere insan vücudu karmaşık bir mekanizmadır. Vücudumuzun görevleri bir an bile durmadan uyum içinde çalışan makineler gibidir ve bunu hormonlar sayesinde uyum içinde gerçekleştirirler. Tüm bu hormonlar, birçok farklı bez ve organdan oluşan endokrin sistem adı verilen bir merkez tarafından üretilir. Endokrin sistem tarafından üretilen hormonlar vücudumuzda çoğalmakta.

Endokrin sistem çeşitli alt merkezlerden oluşsa da aslında tandem olarak çalıştıkları için tek bir ana merkez olarak kabul edilirler. Her bezin ürettiği her hormonun vücudumuz için benzersiz bir rolü vardır. Üstelik bu görevler aslında önemli işlevleri de tetikliyor. Gelin endokrin nedir ve bu sistem tarafından üretilen hormonların işlevlerine daha yakından bakalım.

Endokrin nedir ?

Vücudumuzun maruz kaldığı iç ve dış koşullara tepki veren merkez olan endokrin sistem, ürettiği hormonlar sayesinde bu iletişimi kurar. Endokrin sistem hormon reseptörlerini, endokrin bezleri, hormonları ve hormon üreten dokuları içerir. Başka bir deyişle, endokrin, vücuttaki tüm hormon üreten bezleri ve organları barındıran sistem için ortak bir terimdir.

Endokrin sistemin görevlerine bakalım

• Metabolizmayı düzenler.
• Su ve elektrolit dengesini sağlar.
• İç dengeyi korur.
• Hücrelerin üretimini sağlar.
• Hücrelerin büyümesini sağlar.
• Vücudun stres gibi dış etkenlere verdiği tepkileri kontrol eder.
• Üremeyi kontrol eder.
• Sindirim sistemini düzenler.

Vücudumuzun maruz kaldığı iç ve dış koşullara tepki veren merkez olan endokrin sistem, ürettiği hormonlar sayesinde bu iletişimi kurar. Endokrin sistem hormon reseptörlerini, endokrin bezleri, hormonları ve hormon üreten dokuları içerir. Başka bir deyişle, endokrin, vücuttaki tüm hormon üreten bezleri ve organları barındıran sistem için ortak bir terimdir.

Endokrin sistem nasıl çalışır ?

Epifiz bezi, adrenal bez, hipofiz bezi, timus, tiroid bezi ve paratiroid bezi gibi endokrin sistem bezleri ile testis, yumurtalıklar, hipotalamus, pankreas, kalp, mide gibi organların salgıladığı hormonlar , hücreler arası boşluğa salgılanır. olacak Salınan hormonlar kılcal damarlar yoluyla dolaşım sistemine girerek hedef organlara ulaşır. Hormonların taşındığı hedef organlardaki reseptörler de protein molekülleri aracılığıyla hücrelerde fizyolojik değişikliklere neden olur.

Endokrin sistemde bulunan bezlerden bazıları ve ürettikleri hormonlar

• Böbrek üstü bezleri
• Hipotalamus ve hipofiz bezi
• Cinsiyet bezleri
• Tiroid bezi
• Pankreas
• Paratiroid bezi

Böbrek üstü bezleri

• Kortizol;
  • Stres yönetiminden sorumludur.
  • İnsülin ile birlikte çalışarak proteini glikoza dönüştürür.
  • Kan basıncını dengeler.
  • Protein, karbonhidrat ve yağ kullanımını yönetir.
  • Uyku döngüsünü düzenler.
  • Tuz - su dengesini kontrol eder.
• Aldesteron;
  • Sodyum - tuz dengesini kontrol eder.
• Adrenalin ve noradrenalin:
  • Kan basıncını arttırır.
  • Kalp atış hızını arttırır.
  • Glikojeni glikoza çevirerek kaslara enerji verir.

Hipotalamus ve hipofiz bezi

• ADH;
  • Vücuttaki sıvı dengesini sağlar.
  • İdrar ile su atılmasını azaltır.
• Oksitosin;
  • Rahim kasılmasını sağlar.
  • Süt salgılanmasını sağlar.
• Büyüme hormonu;
  • Hücrelerin büyümesini sağlar.
  • Hücre bölünmesini sağlar.
  • Ergenlik döneminde salgılanır.
• Prolaktin;
  • Meme kanallarının gelişmesini sağlar.
  • Süt üretimini sağlar.
• Tiroid uyarıcı hormon;
  • Tiroid bezinden hormon salgılanmasını sağlar.
• Adrenokortikotropik hormon;
  • Böbrek üstü bezlerini uyarır.
• Lüteinleştirici hormon;
  • Yumurtalıkları ve testisleri uyarır.
• Folikül uyarıcı hormon;
  • Kadınlarda östrojen üretimini sağlar.
  • Erkeklerde sperm hücrelerini uyarır.

Cinsiyet bezleri

• Testosteron;
  • Testislerden salgılanır.
  • Erkek cinsiyet hormonudur.
  • Spermatogenezi uyarır.
• Östrojen;
  • Yumurtalıklardan salgılanır.
  • Kadın cinsiyet hormonudur.
  • Cinsiyet özelliklerini düzenler.
• Progesteron;
  • Yumurtalıklardan salgılanır.
  • Kadın cinsiyet hormonudur.
  • Meme bezlerinin gelişmesini sağlar.
  • Menstrual döngüyü düzenler.
  • Plasenta oluşumunu sağlar.

Tiroid bezi

• Tiroksin ve Triiyodotironin;
  • Anabolik bir hormondur.
  • Metabolizmayı uyarır.
  • Hücresel işlevleri hızlandırır.
  • Protein sentezini hızlandırır.
  • Karbonhidrat ve yağ metabolizmasını uyarır.
• Kalsitonin;
  • Kanda kalsiyum seviyesini düşürür.
  • Kalsiyumun kemikten kana geçişini azaltır.
  • Kalsiyumun kemikten kana geçişini arttırır.

Pankreas

• Glukagon;
  • Hiperglisemik bir hormondur.
  • Glikojeni glikoza çevirir.
  • Kan şekerini yükseltir.
  • Yağ yakarak enerji olarak kullanılmasını sağlar.
• İnsülin:
  • Kandaki glikoz seviyesini düşürür.
  • Glikozu glikojene çevirir.
  • Karbonhidrat metabolizmasını kontrol eder.

Paratiroid bezi

• Parathormon;
  • Kalsiyum seviyesini azaltır.
  • Fosfor seviyesini arttırır.
  • Kalsiyumun kemikten kana geçişini sağlar.

Dikkate alınması gereken endokrin bozukluklar şunları içerir

1. Devasalık
2. Yüksek prolaktin
3. Cushing hastalığı
4. Şişmanlık
5. İnsülin direnci
6. Tiroid hastalığı

Dev hastalığı: Akromegali olarak da bilinen gigantizm, çok fazla büyüme hormonu salındığında ortaya çıkar. Bu bozukluk boyda anormal büyümeye neden olur. Eller, ayaklar, baş ve çene büyür. Cinsel tiksinti ve adet düzensizlikleri gibi belirtiler ortaya çıkar. Keşif gecikebilir.

Artan prolaktin: Prolaktin, doğumdan sonra kadınlarda süt üretimini uyaran bir hormondur. Ancak hamile olmasanız bile salgılanabilir. Hipofiz adenomlarının yanı sıra çeşitli ilaçların kullanımı ile de artabilir. Genellikle ilaçla tatmin edici bir şekilde tedavi edilebilir.

Cushing hastalığı: Cushing hastalığı, kortizol hormonunun aşırı düzeylerinin neden olduğu nadir bir hastalıktır. Teşhis etmek zor. Semptomlar arasında üst yağlanma, çatlamış cilt, düzensiz adet görme, cinsel işlev bozukluğu ve anormal kan şekeri seviyeleri bulunur.

Obezite: Pek çok nedeni olabilen obezitenin ana nedenlerinden biri hormonal dengesizliktir. Yağ dokusu hormonal kimyasalları olumsuz etkileyebileceğinden, obezite de hormonal dengesizliklere katkıda bulunabilir.

İnsülin direnci: İnsülin direnci, hormonal dengesizliğin neden olabileceği ve buna neden olabilecek yağ dokusundaki artıştan da kaynaklanabilir. İnsülin işini yapamadığı için daha fazla insülin üretilir ve bu da diyabete yol açabilir.

Tiroid hastalığı: Hipertiroidizm, tiroid bezi aşırı aktif olduğunda ortaya çıkar. Hipotiroidizm, tiroid bezi az aktif hale geldiğinde ortaya çıkar. Her iki hastalık da doğası gereği geçicidir, ancak bazı durumlarda kronikleşebilir ve çok zararlı olabilir. Tiroid disfonksiyonu birçok nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Endokrin sistem nedir, vücudumuzda temel hormonları üreten bez ve organlar nerededir, görevleri nelerdir gibi soruları yanıtladık, anlatılan içerik bilgilendirme amaçlıdır. Diğer sağlık sorunlarında olduğu gibi, endokrin sisteminiz hakkında sağlık uzmanınızdan mümkün olduğunca doğru ve spesifik bilgi almanız gerektiğini unutmayın.