İsveç soldan sağa tarihi bir güç geçişi yaşıyor. Göçmenlik, çok kültürlülük ve şiddet içeren suç temalarının hakim olduğu bir seçim kampanyasının ardından 11 Eylül’de yapılan seçimde radikal sağcı populist İsveç Demokratları her beş seçmenden birinin oyunu aldı. Seçim kampanyasında göç karşıtlığı ve suçla mücadele konularını merkeze koymak İsveç Demokratları‘nın oylarını şimdiye kadar hiç olmadığı kadar artırdı ve partiyi İsveç siyasi sahnesinin kalbine taşıdı. Radikal sağcı İsveç Demokratları parlamentodaki en güçlü ikinci güç haline geldi.
* * * *
Amerikan Foreign Policy dergisinde Elisabeth Braw şöyle yazıyordu… ‘İsveç Demokratları olağanüstü güçlendiği için, aslında iktidar siyasi bölünmenin sadece bir tarafından diğer tarafına geçmekle kalmıyor, önemli ölçüde sağa doğru hareket ediyor‘… Göteburg Üniversitesi'nde siyaset bilimci Johan Martinsson de ‘Bu partinin parlamentoya 2010 yılında girdiği düşünülürse durumun ne kadar dramatik olduğu anlaşılır‘ diyor.
* * * *
Kim bu yüzde 20’den fazla oy alabilen radikal sağcı populist İsveç Demokratları… Kökleri neo-Nazi hareketine dayanan bir parti… Nazi hayranları tarafından kurulan ve onlarca yıl ana akım siyasetin yanına bile yanaşamadığı bu hareketti… İsveç Demokratları Partisi 1988'de kuruldu ve yirmi yılı aşkın bir süre parlamentoya giremedi. Fakat 2010 yılından bu yana üç seçim üst üste seçmen desteğini artırdı. Parti‘nin liderliğini 2005 yılında devralan ve halen sürdüren Jimmie Akesson, partinin alevlerden oluşan sembolünün yerine masum görünüşlü bir çiçek getirdi.
* * * *
Seçim kampanyası sırasında, İsveç Demokratlarının bir sözcüsü, partinin renklerinde bir metro vagonunun resmini tweetledi : Vagonun üzerinde ‘Hoş geldiniz. Geri Dönüş Ekspresi'ne. İşte tek yön bilet. Bir sonraki durak, Kabul.‘ yazıyordu… İsveç Demokratları‘nın, Avrupalı olmayanlar için Avrupa'nın en düşmanca ortamlarından birini yaratmayı ve sığınma elde etmeyi neredeyse imkansız hale getirmeyi amaçladığı söyleniyor.
* * * *
Başbakan Magdalena Andersson liderliğindeki iktidardaki Sosyal Demokrat Parti, yüzde 30 oy alarak birinci parti oldu ama Andersson hükümet kurabileceği partilerle birlikte çoğunluğu kaybedince istifa etti… Hükümeti Ilımlı Muhafazakar Parti lideri Ulf Kristersson’un kurması bekleniyor… 59 yaşındaki Kristersson muhtemelen İsveç'in yeni başbakanı olabilir. Hükümet kurma çalışmalarının kolay bir süreç olmayacağı gözüküyor… İsveç Demokratları ile aynı hükümette olmak istemeyenler var… Hükümeti dışarıdan desteklemesini isteyenler var. Halbuki onlar ikinci büyük parti olarak bakanlıklar peşinde…
* * * *
Azınlık hükümetleri İsveç'te normdur. Bununla birlikte, tamamen yeni olan şey, bir hükümetin sağcı popülistlerin oylarına bağımlı olması… Kristersson’un bu siyasi bir kargaşayı ne kadar şekillendirebilecekleri diğer merkez sağ partilere bağlı. Kristersson’un 2018 seçimlerinden önce bir söz verdiği de söyleniyor… İsveç Demokratları ile işbirliğini kabul etmeyeceğini söylemiş… Ama şimdi hükümeti kurabilmek için İsveç Demokratları’na ihtiyaç var…
* * * *
İsveç'in siyasi manzarası bu… Kristersson, seçim gecesi yeni, güçlü ve istikrarlı bir hükümet kurmak için ne gerekiyorsa yapmaya hazır olduğunu söylemişti… Ne yapacağını herkes merak ediyor… İsveç bugüne kadar kendisini herkesi kucaklayan açık bir ülke, insani bir dünya gücü olarak gördü. Ama şimdi hükümeti etkileyecek bir parti şöyle diyor: Önce İsveç.