Hüsamettin Aslan

Hüsamettin Aslan

Brezilya, Çin’e yakınlaşırken; Lula, küresel sisteme meydan okuyor

Dolayısıyla dünya ana medyası ve küresel finans çevrelerinin sinir uçları Brezilya Devlet Başkanı Lula’nın Çinli mevkidaşı Xi Cinping ve diğer yetkililerle görüşmeleri yakından takip etti.

Nitekim beklendiği gibi de oldu ve; Brezilya devlet başkanı Lula, Çin ziyaretinde yaptığı bir konuşmada amerikan doları ve IMF'yi eleştirdi. Üstelik Brezilya ve Çin, geçtiğimiz günlerde kendi para birimlerinde ticaret yapmak için bir anlaşma imzalayarak Amerikan dolarını aracı para birimi olarak kullanmayı bıraktı. Lula, IMF'yi bazı ülkelerin ekonomisini 'boğucu' olmakla suçlayarak da eleştirdi.

Ayrıca Lula da Silva, geçen ayın sonunda yapmayı planladığı Çin ziyaretini sağlık sorunları nedeniyle ertelemişti. Zira Lula da Silva, Asya devi Çin ile Latin Amerika'nın en büyük ekonomisi arasındaki derin bağları güçlendirmeyi amaçlamaktaydı. Nitekim  Başkan Lula, ülkesinin en büyük ticaret ortağı Çin ile bağlarını güçlendirmek ve "Brezilya geri döndü" mesajını dünyaya yaymak için Çin ziyaretini çok önemsiyordu. Bu yüzden doğru dürüst iyileşmeden Çin ziyaretini gerçekleştirdi. 

Lula, IMF’nin kurtarma kredileri karşılığında Brezilya'nın komşusu Arjantin gibi nakit sıkıntısı çeken ülkelerde aşırı sert harcama kesintileri yaptığı için "Hiçbir banka, IMF'nin şu anda Arjantin'de yaptığı veya uzun süredir Brezilya'da ve  üçüncü dünya ülkesinde yaptıkları gibi ülkelerin ekonomisini boğmamalı" dedi. "Hiçbir lider boğazına bıçak dayalı çalışamaz çünkü (ülkesinin) borcu var" dedi. Ayrıca BRICS bankası gibi bir banka neden Brezilya ile Çin, Brezilya ile diğer BRICS ülkeleri arasındaki ticareti finanse edecek bir para birimine sahip olamıyor?... Bugün ülkeler, kendi ülkelerinde ihracat yapabilecekken, ihracat yapmak için dolar peşinde koşmak zorunda” dedi.

Çin, Brezilya'nın en büyük ihracat pazarı ve on milyarlarca dolar değerinde soya fasulyesi, sığır eti ve demir cevheri alıyor. Mart ayında duyurulan para birimi anlaşması kapsamında Brezilya ve Çin, her ülkede birer tane olmak üzere iki bankayı , devasa ticari ve finansal işlemlerde dolar kullanmak yerine doğrudan Çin Yuan'ı kullanması konusunda mutabakata vardı.
Çin, Cumhurbaşkanı Lula da Silva'nın dört günlük ziyareti sırasında imzaladığı 20'den fazla anlaşmayla Brezilya ile daha yakın bağları pekiştiriyor. Pekin'in ABD ile gerilimin ortasında Latin Amerika'daki siyasi ve ekonomik etkisini genişletmeye çalışması ABD’ye karşı önemli bir siyasi ve ekonomik hamle olarak değerlendirebilir. Nitekim BRICS üzerinden ortak bir para birimini oluşturma çabaları da bu hamlelerden biri olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda Brezilya’nın Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek için bir "uluslararası barış grubu" kurma önerisini ve Brezilya ve Çin'in küresel yönetişim meselelerini, BRICS'i (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan grup) ilgilendiren konuları da Pekin’de masaya yatırdılar.
Bunların dışında her iki ülke emtia ticareti, yeşil finans, 5G geliştirme ve ikili yatırım dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde işbirliği anlaşmaları gerçekleştirdi.  Lula'nın Çin'de imzaladığı anlaşmalardan biri de, biyomları ve Amazon yağmur ormanları gibi biyolojik toplulukları izleyecek ikili bir program kapsamında 6. nesil bir uydunun inşası olacak.
Çin gümrük verilerine göre Brezilya, Çin'in en büyük 10. ticaret ortağı ve ikili ticaret değeri geçen yıl yüzde 4,9 artarak 171,5 milyar ABD dolarına ulaştı. Güney Amerika ülkesi, demir cevheri, sığır eti ve tarım ürünlerinin önemli bir ithalat kaynağıdır. İlk çeyrek ikili ticaret, bir önceki yıla göre yüzde 5,5 artarak 36,4 milyar ABD dolarına ulaştı.
Huawei'nin teknolojisi, Brezilya'nın 5G dağıtımının ayrılmaz bir parçası haline geldi. Brezilya'daki üç 5G telekom operatöründen ikisi olan TIM ve Vivo, ülkedeki 5G ağlarını test etmek için sırasıyla 2019 ve 2020'den beri Huawei ile çalışıyor. Brezilya'nın telekom operatörleriyle çalışan Huawei, 20'den fazla şehirde ülke nüfusunun üçte ikisinden fazlasını birbirine bağladı. 
Bu bağlamda Lula da Silva ayrıca, Şangay'daki bir Huawei Technologies araştırma merkezini de ziyaret etti. Pazar araştırma şirketi Gartner'ın verilerine dayanan Brezilyalı medya grubu Teletime'a göre, Brezilya operasyonlarını 25 yıl önce kuran Huawei, 2019'da burada bulut hizmetleri sunmaya başladı ve geçen yıl ülkenin üçüncü büyük hizmet sağlayıcısı oldu.
Dolayısıyla Çin-Brezilya ilişkileri, yeni seçilen Brezilyalı başkan Lula ile daha da güçlenecektir. Ancak Pekin, Washington ile ilişkileri zayıflarken, Latin Amerika’nın en büyük ülkesi Brezilya ile ekonomik etkisini genişletirken ABD’nin bu yükselen ivmeye tepkisi nasıl olacak; bekleyip göreceğiz.
 

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Hüsamettin Aslan Arşivi