Savaşlar birer dönüm noktasıdır, gerçekten her şeyi değiştirir… Ukrayna’daki savaş da öyle… Avrupa’da kış korkusu büyüyor, enflasyon artıyor, fiyatlar yükseliyor.  Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasından üç ay sonra 28 Ekim 1914'te tahıl fiyatları tavan yapınca Alman hükümeti müdahale ediyor. Çünkü açlık korkusu var. Tahıla tavan fiyatı uygulanıyor ama istenen etkiyi yapmıyor. Müdahale, un ve ekmek fiyatlarını istikrara kavuşturmak yerine karaborsanın gelişmesine izin veriyor: Birileri tahılı tavan fiyatın üzerinde satmanın yolunu buluyorlar. Açlıktan ölenler oluyor.

* * * *

Şimdiki durumda da elektrik, gaz fiyatları tavan yapıyor. Moskova'da Vladimir Putin gaz musluğunu yavaş yavaş kapatırken, Fransa'da nükleer santraller arızalanıyor, güney Avrupa'daki kuraklık hidroelektrik enerjisini vuruyor.  Kimse açlıktan ölmüyor ama 21. Yüzyıl‘ın varoluşsal endişeleri enerjiye bağlı. Avrupa elektrik ve gaz için tavan fiyat uygulamasını tartışıyor veya elektrik borsalarında fiyatlandırmaya devlet müdahalesi isteniyor…

* * * *

İtalya başbakanı Mario Draghi olarak istifa etmeden önce, batıya enerji krizinden çıkış için bir yol önermişti… ‘Alıcı karteli kuralım‘ demişti… Onun bu teklifi enerji alıcılarının üreticilere ne ödemeye hazır olduklarını söylemelerini içeriyordu… Draghi, bunu yüksek petrol fiyatlarına yanıt vermenin bir yolu olarak ortaya atmıştı… Bu teklif enerji tüketen ülkelerde uluslararası dayanışmayı gerektiriyordu. Bırakın çok büyük miktarlarda enerji ithalatçısı Çin, Hindistan gibi ülkeleri, Avrupa Birliği içinde dahi kulak veren olmadı, hiçbir yankı uyandırmadı. O zamandan beri bu konuda hiçbir şey duyulmadı, unutuldu gitti.

* * * *

1973'ün sonlarında petrol fiyatları yükseldiğinde de durum buydu, şimdi de durum böyle… Petrol fiyatları 1973 sonunda dört kattan fazla artarken, gaz fiyatları 2022'nin başından bu yana on beş kat arttı… Enerji şokunun kazananları da var kaybedenleri de… Suudi Arabistan artan fosil yakıt fiyatlarından yararlanan bir ülke, Rusya ise bir diğer ülke. Kremlin'in gaz gelirlerinin bu yılın ilk yarısında normalden iki ila üç kat daha fazla olduğu açıklandı…  Bunun da Rusya‘nın uzun bir ekonomik kuşatmaya dayanma kabiliyetini artırdığı söyleniyor…

* * * *

Londra’daki Capital Economics danışmanlık şirketine göre, gaz fiyatları mevcut seviyelerde kalırsa Vladimir Putin , önümüzdeki iki ila üç yıl boyunca Avrupa’ya  ihracatı normal seviyenin yüzde 20'sinde tutabilir ve Rusya'yı olumsuz etkilemeden bir yıl boyunca arzı tamamen de kesebilir… Avrupa, 1970'lerde olduğu gibi, net bir gaz ve petrol ithalatçısı olduğu için, enerji krizinin keskin ucunda. Gaz fiyatlarının önümüzdeki aylarda düşeceğine dair temkinli varsayımda bile, aralarında Almanya’nın, İtalya'nın da bulunduğu bazı Avrupa ülkelerine darbenin, 1970'lerin petrol şoklarından herhangi birinde olduğundan daha şiddetli olacağı hesaplanıyor.

* * * *

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de enerji krizinden çıkış yolu arıyor. Slovenya, Almanya, Danimarka’yla başladı turlarında… Baltık Denizi'ne kıyısı olan ülkelerle enerji politikası zirvesi yaptı… Nafile turlar fayda vermiyor… Avrupa‘nın son derece zorlu bir kış geçireceği hesaplanıyor. Kremlin'i savaşı sona erdirmeye zorlayacak bir ekonomik çöküşün yakın bir beklentisi yok gibi görünüyor. Tarih‘in, Rusya'nın muhtemelen batının dayanabileceğinden daha uzun süre acıya dayanabileceğini gösterdiği söyleniyor… 1941 ve 1944 arasındaki Leningrad kuşatması, yaklaşık 900 gün süren bir abluka karşısında olağanüstü dayanıklılık örnek gösteriliyor.

* * * *

Bu durum karşısında Avrupa'nın seçenekleri var mı… Pek fazla seçenek gözükmüyor.  İlk akla gelen hiçbir şey yapmamak olabilir. Ama bu mümkün değil. Draghi’nin teklifi hayal ürünü… AB Komisyonu Başkanı’nın nafile turlarının fayda sağlaması beklenmiyor. Yenilenebilir enerjilerin açığı kapatması için daha epey bir zaman var… Bu arada savaş da uzayıp gidiyor… Yaklaşık 200 gündür sürüyor.   Avrupa hükümetlerinin şimdilik kurtarma paketleri oluşturup halka para dağıtmaktan başka seçeneği yok gibi.