"Tarlada beş aracıda onbeş markette 25" tekerleme gibi ama gerçek. Türkiye Ziraat Odaları Birliği verilerine göre geçtiğimiz Eylül ayında maydanoz 3,5 kat, marul 3,3 kat, domates ve limon 3,2 kat, elma ise 3 kat daha pahalıya tüketiciye satıldı.Buda aslında bir başka gerçeği gün yüzüne çıkarttı. Üreticilerin maliyetlerini düşürmeden tüketicilerin de ucuz gıdaya ulaşması mümkün değil.Girdi fiyatlarının yüksekliğinin tüketicilere de yansıyor. Artan üretim maliyetleri fiyatları şişiriyor, bu da enflasyon olarak geri dönüyor. Aynı zamanda tarımsal üretici fiyatlarındaki artışların çok üzerinde seyretmeye devam eden tarımsal maliyetlerdeki artışlar, çiftçilerimizin gelirlerinin düşmesine sebep oluyor ve sürdürülebilir değil.
 

Yoksulluk toplumu bitiriyor
Dört kişilik bir ailenin insan onuruna yaraşır bir şekilde yoksunluk hissi çekmeden yaşayabilmesi için yapması gereken gıda ile gıda dışı harcamaların toplam tutarını gösteren yoksulluk sınırı (içki ve sigara harcamaları hariç) ise eylülde 629 lira daha artarak 22 bin 377 liraya yükseldi. Yoksulluk sınırında, bu  yılın ilk 9 aylık döneminde 8 bin 865 liralık,  son bir yılda ise 9 bin 908 liralık artış yaşandı
 

Tarla market arası uçurum var
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, eylül ayı üretici ile market arasındaki fiyat farklılıkları ile girdi fiyatlarındaki artışı değerlendirdi. Buna göre, eylül ayında maydanoz 3,5 kat, marul 3,3 kat, domates ve limon 3,2 kat, elma ise 3 kat daha pahalıya tüketiciye satıldı.
 

Bir liralık maydonoz 3.79 lira
Üreticide 1 lira 36 kuruş olan maydanoz 4 lira 80 kuruşa, 3 lira 79 kuruş olan marul 12 lira 55 kuruşa, 5 lira 30 kuruş olan domates 16 lira 93 kuruşa, 6 lira 67 kuruş olan limon 21 lira 23 kuruşa, 4 lira 60 kuruş olan elma ise 14 lira 3 kuruşa markette satıldı.
 

27 temel ürün zamlandı
TZOB verilerine göre, eylül ayında markette 37 ürünün 27'sinde fiyat artışı, 10'unda fiyat azalışı görüldü. Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 92,6 ile sivri biber oldu. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 73,6 ile domates, yüzde 39,6 ile salatalık, yüzde 32,4 ile patlıcan, yüzde 29 ile marul, yüzde 28,2 ile kabak takip etti.
 

Elma patates değer kaybetti!
Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 14,4 ile elma oldu. Elmadaki fiyat düşüşünü yüzde 9,6 ile patates, yüzde 8,7 ile mısırözü yağı, yüzde 6,7 ile kuru soğan, yüzde 6,5 ile yeşil mercimek izledi.
 

Fiyat değişiminin nedeni  ne?
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, üretici ile marketteki fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı: “Arz fazlalığı patates ve kuru soğan fiyatlarını düşürdü. Havuç fiyatındaki düşüşe talepteki azalma sebep oldu. Kuru kayısı arzındaki artış fiyat düşüşüne neden oldu. Sivri biber, domates, salatalık, patlıcan, kabak, marul ve taze fasulyede arzdaki azalma ürünlerin fiyatlarını yükseltti. Elma ve pirinçteki yüksek fiyat, ürünün yeni sezona ait olması ve maliyetlerinin artmasından kaynaklandı. Yeni sezonun başlaması ve TMO'nun açıkladığı alım fiyatı piyasada kuru üzüm fiyatlarını yükseltti.”
 

Mazotta artış yüzde 216
Bayraktar, tarımsal girdi maliyetlerindeki artışa ilişkin ise şu bilgileri verdi:
"Son bir yılda üre gübresi yüzde 208, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 207 oranında arttı. Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 14 azalırken, son bir yıla göre ise yüzde 216 oranında arttı.  Besi yemi eylül ayında ağustos ayına göre yüzde 1,4, süt yemi yüzde 0,7 oranında azaldı. Son bir yılda besi yemi yüzde 113, süt yemi ise yüzde 116 oranında, elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 140 oranında arttı. Zirai ilaç fiyatları ise yıllık bazda yüzde 80 artış gösterdi."
 

Açlık ve yoksulluk sınırında büyük artış
Yoksulluk ve açlık sorununu hızla büyümeye devam ediyor.Gıda enflasyonu maaş artışlarını geride bıraktı. Açlık riski giderek büyüyor. Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, açlık sınırının eylülde 385 lira daha artarak 7 bin 667 liraya çıktığını duyurdu. Yoksulluk sınırı ise 22 bin 377 lirayı buldu.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu’nun Ar-Ge birimi KAMU-AR’ın hesaplamasına göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı eylülde 7 bin 667 liraya kadar çıkarken, yoksulluk sınırı da 22 bin 377 liraya yükseldi. Açlık sınırı eylülde bir önceki aya göre 385 lira artarken, gıda dışındaki ihtiyaçlar için yapılması gereken harcama 244 lira artarak 14 bin 710 liraya çıktı. Böylece yoksulluk sınırı da 629 lira daha arttı. Son bir yılda açlık sınırı 4 bin 39 lira, gıda dışındaki ihtiyaçlar için yapılması gereken harcama ise 5 bin 869 lira arttı. Ailelerin gıda ve gıda dışı ihtiyaçlarını insan onuruna yaraşır bir şekilde yoksunluk hissi çekmeden karşılayabilmesi için yapması gereken toplam harcama tutarını gösteren yoksulluk sınırı son bir yılda toplam 9 bin 908 liralık artış gösterdi.
 

Et ve yumurtada rekor artışlar
Ankara'da en fazla alışveriş yapılan marketlerden derlenen fiyatlarına göre, sağlıklı beslenebilmek için et- balık- yumurtaya aylık olarak harcanması gereken tutar bir önceki aya göre 7 lira, son bir yılda ise 782 lira artarak bin 823 lira oldu. Kuru bakliyat için yapılması gereken harcama önceki aya göre değişmezken, geçen yılın aynı ayına göre ise 118 liralık artışla 209 lira oldu.
Süt, yoğurt ve peynir için yapılması gereken harcama eylülde bir önceki aya göre 19 lira artarak 2 bin 19 liraya yükseldi. Son bir yıllık dönemde ise bin 142 liralık artış oldu. Meyve için harcanması gereken para eylülde 74 lira artarken, geçen yılın aynı ayına göre ise 239 lira artarak 603 lira oldu.
Sebze harcamasının parasal tutarı da eylülde önceki aya göre 82 lira arttı, geçen yılın aynı ayına göre ise 583 lira artarak 876 lira oldu. Eylülde, 26 lira artarak 785 liraya yükselen ekmek, un ve makarna gibi ürünler için yapılması gereken harcama son bir yılda 275 lira arttı.
 

Artışlar sınır tanımıyor
Pirinç ve bulgur harcamaları eylülde 13 lira, son bir yılda ise 273 lira artarak 361 liraya yükseldi. Yağ için yapılması gereken harcama ise 235 lira oldu. Şeker, bal, pekmez, reçel gibi gıda maddelerine yapılması gereken harcama da eylülde 137 lira artarak 587 lira oldu. Aynı ailenin zeytin için yapması gereken harcama ise 22 lira artarak 170 liraya çıktı.
 

Açlık sınırı yükseldi
Yetişkin erkek için 2 bin 800, yetişkin kadın için 2 bin 200, genç için 3 bin ve çocuk için de 1.600 kalori esas alınarak yapılan hesaplamaya göre, eylülde açlık sınırı yetişkin erkek için 2 bin 239 lira, yetişkin kadın için bin 757 lira, çocuk için bin 276 lira ve genç için de 2 bin 395 lira oldu.
 

Yoksullaşma sürüyor
Yoksulluk sınırının belirlenmesinde gıda dışı gereksinimlerin fiyat artışları da esas alınarak yapılan araştırmaya göre, dört kişilik bir ailenin gıda dışındaki gereksinimlerini “yoksunluk hissi duymadan” karşılayabilmesi için gereken harcama tutarı da eylülde 244 liralık artışla 14 bin 710 liraya yükseldi. Eylülde dört kişinin giyim ve ayakkabı harcamaları 901 liraya, barınma (kira dahil) harcamaları 3 bin 264 liraya, ev eşyası harcamaları bin 944 liraya, sağlık harcamaları 637  liraya yükseldi. Ulaştırma harcamaları 3 bin 986 liraya inerken, haberleşme harcamaları 662 liraya, eğlence ve kültür harcamaları 568 liraya, eğitim harcamaları 369 liraya, tatil-otel harcamaları bin 368 liraya ve çeşitli mal ve hizmetlerle ilgili harcamalar ise 961 liraya çıktı.
 

Vatandaş kan ağlıyor
Ekonomik kriz vatandaşın belini büküyor. Vatandaşlar pazarda ikinci el elbise alıyor, kavun-karpuz dilimle satılıyor, birçok pazarcı tezgaha fiyat etiketi koymaktan çekiniyor. 
Düşünebiliyor musunuz, yatak örtüsünü ikinci el alıyor insanlar. Muhtaç hale geldi insanlar. Akşamları televizyonlarda bu fotoğraf görünmüyor. Emekli olanlar dünya dünya dolaşırken bizde üç lira daha ucuza nereden alabilirim derdinde. Büyük bir sefalet var. Kırık peynir diye bir şey var biliyorsunuz. Akşamları yoksullara dağıtırdı. Şimdi kırık peynir 70 lira olmuş. En çok talep edilen peynir haline geldi. Pazarcı bile fiyat koymaktan utanıyor, arlanıyor. Sabahleyin çocuğunuzu okula gönderirken en kolay yapabileceğiniz yumurtadır. 50 kuruştu bu. Şimdi 3 lira. Patates olmuş 12 lira. 1,5 liraydı
 

Sebzede rekor artış yaşanıyor
Antalya Ticaret Borsası verilerine göre eylül ayında miktar endeksleri, domateste 23, sebzede 30 ve meyvede 63, fiyat endeksleri ise domateste 539, sebzede 610 ve meyvede 668 olarak gerçekleşti.
Eylül ayı endeksleri miktarda bir önceki aya göre (aylık) domateste yüzde 15,48, sebzede yüzde 16,16 artarken, meyvede yüzde 26,54 azaldı. Miktar endeksleri geçen yılın aynı ayına göre (yıllık) domateste yüzde 9,33 ve meyvede yüzde 2,51 arttı, sebzede ise yüzde 2,54 azaldı. Eylül ayında domates fiyat endeksindeki yıllık değişim yüzde 77,85 olarak gerçekleşti. Miktardaki yüzde 9,33'lük artışa rağmen fiyat artışı ortalamanın üzerinde yansıdı. Sebze fiyat endeksindeki yıllık değişim rekor düzeyle yüzde 119,91 olurken, sebzenin yıllık miktar endeksinin yüzde 2,54 azalması bu rekor fiyat artışında önemli rol oynadı. Meyve fiyat endeksindeki yıllık değişim yüzde 69,39 oldu. Meyvedeki yıllık işlem miktar artışı yüzde 2,51 olurken, fiyat artışı ortalama üzeri yaşandı. Eylül ayında miktar ve fiyat endekslerindeki aylık değişimler, domateste son dört yılın miktarda rekor kırarken, fiyatta ortalama üzeri gerçekleşti.