Yeni dönem faturanın yine gariban milyonlara çıkacağının müjdesini verdi. Yine zengin daha zengin fakir daha fakir olacak. İktidarın "Enflasyonda ezdirmedik" şablonlu yalanları da havada kalacak. Bakın Dostlar! uzmanlar uyarıyor. Dinleyen yok ama ben genede burada tarihe not düşmek için yazayım kalsın. Söz uçar yazı kalır. Asgari ücretin 11 bin 402 TL olarak açıklanmasının ardından Ekonomist Hamza Yardımcıoğlu kötü haberi duyurdu. Asgari ücret artışının yüksek fiyatlar sebebiyle alım gücünü iyi yönde etkilemeyeceğini belirten Yardımcıoğlu, "Bunu söylemeyi istemiyordum ama ekmekten bile tasarruf edecek hale geliyoruz" diyerek hiperenflasyona karşı uyardı.Gördünüz mü Dostlar. Dakka bir gol bir. Kesmez bizi bilirim. O halde aynı hızla devam edelim dilerseniz. Eski Merkez Bankası Başekonomisti Hakan Kara faizlerin yüzde 8,5'dan yüzde 15'e yükseltilmesinin kurlar üzerine etkisine ilişkin "Tarihinin en yüksek faiz artışını yaptığın gün kuru böyle sıçratabilmek herkese nasip olmaz.." dedi. Ekonomist Mustafa Sönmez de "Erdoğan korkusuyla dandik faiz kararı alanlar, dövizin vereceği tepkiyi, ardından gelecek yeni enflasyon dalgasını herhalde düşünmüşlerdir. Döviz her gün yeni rekorlar deneyecek" şeklinde yorumladı. Merkez Bankasının politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 15’e yükseltmesiyle ortalık karıştı Artış piyasa beklentisinin altında kalsa da açıklamada kademeli olarak faiz artışlarının devam edileceği mesajı verilmişti. Banka, en son Mart 2021’de faiz artırmıştı. Faiz kararı sonrasında döviz kurlarında başlayan artış bugün de devam ediyor. Dolar 25,73 lirayı görürken, Euro 28 liraya dayandı.

Ekmeğe yeni zam
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Enflasyonu tek haneye düşürme" hedefine ilişkin, "Bunlar hayali, siyasilerin söylediklerine inanmamak lazım" diyen Ekonomist Hamza Yardımcıoğlu "Gerçeğe bakalım, görünen tabloda, 'hiperenflasyon' olarak tabir edebileceğimiz bir sürece giriyoruz. Mesela bayramdan sonra ekmeğe zam gelecek, on lira ve üzerinde bir ekmek fiyatıyla karşılaşmaya herkes hazır olsun. Daha yeni başlıyor Bir başka açıklamada Fırıncılar Federasyonundan geldi. “Ekmeğe yüzde 35 zam kapıda.”

Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, ekmek fiyatlarının 10 lirayı bulacağı iddiasının doğru olmadığını belirterek, "Her ilde maliyet hesabı yapılıp ekmeğe zam yapılacak, oran yüzde 35.5’i geçmez" diye konuştu. Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, ekmek fiyatları ile ilgili yaptığı açıklamada her ilde maliyet hesabı yaparak ekmeğe zam yapılacağını söyledi. Balcı, açıklamasında "Ekmek fiyatının 10 TL’ye çıktığı iddiası doğru değil. Her ilde maliyet hesabı yapılıp ekmeğe zam yapılacak, oran yüzde 35.5’i geçmez" ifadelerini kullandı. Açıklama, 210 gramlık bir ekmeğin 7,5 liradan satılacağı anlamına geliyor.

Erdoğan’ın Nas dönemi kapandı
1,5 yıl önce ekonomistlerin faiz politikası eleştirilerine "Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim" yanıtını veren Erdoğan, faiz konusunda resmen geri adım attı. ‘Benim alanım ekonomi, ben ekonomistim‘ diyerek Türkiye'yi 2022 yılına yeni bir ekonomi modeliyle sokan Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “faiz sebep, enflasyon neticedir” teziyle 1,5 yıldır uyguladığı politikadan vazgeçti. Erdoğan, ekonomistlerden “faiz sebep, enflasyon neticedir” tezine gelen eleştirilere o dönem “Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim. Bu konuda nas ortada. Nas ortada olduğuna göre sana, bana ne oluyor?” diye cevaplamıştı. Eleştirilerin devam etmesi üzerine Erdoğan bir kez daha dini referanslar vererek şöyle demişti: “Neymiş efendim? Faizleri düşürüyormuşuz. Benden başka bir şey beklemeyin. Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Elhamdülillah biz doğru yoldayız. Çünkü faiz, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapar hükmü bize öyle sıradan gelen bir hüküm değil.”

27 ay sonra ilk
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz hafta Azerbaycan dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada bu tezi hala savunduğunu ancak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın atacağı adımları kabullendiklerini ifade etmişti. Merkez Bankası bugün yeni başkan Gaye Erkan’ın yönetiminde yapılan ilk para politikası toplantısında politika faizini 650 baz puan artırarak yüzde 15’e yükseltti.

İndi faiz çıktı faiz battı ülke!
Son iki yılda TL’de keskin kayıp, enflasyonda ise hızlı tırmanışa sebep olan düşük faiz politikası çerçevesinde TCMB kademeli olarak 1,000 baz puan faiz indirimi gerçekleştirmiş, Şubat ayındaki depremlerin ardından toparlanmayı desteklemek için 50 baz puan daha indirime giderek yüzde 8.5 seviyesine çekmişti. TCMB son kararıyla Mart 2021’den bu yana ilk defa faiz artırmış oldu.

Lira da büyük değer kaybı
Erdoğan'ın ‘yeni ekonomi modelini' ilan ettiği 30 Kasım'da 12,96 olan dolar/TL kuru, 20 Aralık'ta 18,36'ya kadar yükselmişti. TCMB rezervleri kullanılarak ve kur korumalı mevduatla TL tasarruflar dövize endekslenerek tutulmaya çalışılan dolar kurulu model hayata geçtiği tarihten bu yana iki kat değer kazanarak 26 liraya dayandı.

Enflasyon patladı
TCMB'nin faiz indirimlerine başlaması öncesinde Ağustos 2021'de resmi yıllık tüketici enflasyonu yüzde 19,25'ti. TCMB'nin politika faizi de yüzde 19'du. Erdoğan'ın yeni ekonomi modelini ilan ettiği kasım ayında ise enflasyon yüzde 21,31 olurken, politika faizi yüzde 15'e çekilmişti. Modelin uygulandığı dönemde resmi enflasyon 21 yıllık AKP hükümetleri döneminin yeni zirvesini gördü.

Faizle savaş mağlubiyetle bitti
29 Ocak 2022’de “Faizle mücadelemi biliyorsunuz, faizi indireceğiz ve indiriyoruz. Bilin ki enflasyon da inecek, daha da düşecek. Döviz kuru istikrara kavuşur, enflasyon düşer, pahalılık ortadan kalkar. Bunların hepsi de gelip geçicidir” diyen Erdoğan, yıl içinde enflasyonu düşüremeyince vaatlerini 2023’e sarkıttı. “Herkes hesabını 2023’te yüzde 20 enflasyona göre yapsın” sözleriyle 2022 yılını bitirdi. Ancak enflasyon TÜİK'in açıkladığı son verilere göre yüzde 39,59 seviyesinde.

‘İndir’ talimatıyla indirdiler
Geçtiğimiz iki yılda 1050 puanlık faiz indirimine imza atan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu üyeleri seçimlerin ardından yapılan ilk toplantıda sert bir faiz artışına imza attı.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı doğrultusunda geçtiğimiz yıllarda düşük faiz politikası izleyen Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) üyeleri seçimlerin ardından sert bir faiz artışına imza attı. PPK politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 15’e yükseltirken 27 aylık aranın ardından ilk kez politika faizinde artışa gitmiş oldu. Erdoğan’ın ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ tezi doğrultusunda, eski Başkan Şahap Kavcıoğlu ve eski Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile birlikte ortodoks politikaları terk eden politika yapıcılar, seçimlerin ardından Hafize Gaye Erkan ve Mehmet Şimşek’in ekonomi yönetiminin başına geçmesi ile geleneksel politikalara geri döndü.

Eylül 2021'den beri indiriyorlardı
Merkez Bankası, Eylül 2021’de faiz indirimlerine başlamış, politika faizi 4 ayda 5 puan düşürülerek yüzde 19’dan yüzde 14’e çekilmişti. Bu dönemde TL’de yaşanan sert kayıp ve enflasyondaki keskin yükselişe rağmen kurul düşük faiz politikasındaki ısrarını sürdürmüştü.
Düşük faiz politikası çerçevesinde 2023’e kadar TCMB kademeli olarak 1000 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdi. Kurul şubat ayındaki depremlerin ardından toparlanmayı desteklemek için 50 baz puan daha indirime giderek politika faizini yüzde 8,5 seviyesine çekti.
Ancak seçimlerin ardından ekonomi yönetimindeki değişiklikle birlikte politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 15’e yükselildi. PPK tarafından yapılan açıklamada enflasyonla mücadele vurgusu dikkat çekti.

Uzmanlar çark etti
İndirr denilince indirdiler. Yükselt denince yükselttiler. Faizin yüzde 20'den yüzde 8,5'a çekildiği süreçte görevde olan ve eski başkan Kavcıoğlu'nun ekibinde yer alan PPK üyeleri; Dr. Emrah Şener, Mustafa Duman, Taha Çakmak, Prof. Dr. Elif Haykır Hobikoğlu, şimdi de faiz artışı kararına imza atmış oldu. Hobikoğlu, 18 Mayıs 2020 tarihinden itibaren, Şener 2 Eylül 2016 tarihinden itibaren, Duman, 30 Mart 2021 tarihinden itibaren, Çakmak ise 13 Ekim 2021 tarihinden itibaren bu görevde yer alırken kurul üyelerinin dış piyasalar, enflasyon, ekonomik gelişmeler gibi belirleyenler yerine Erdoğan’ın talimatları ile hareket etmesi dikkat çekti. PPK, ‘TL’nin değerini korumak için gerekli tedbirlerin alınması’ ve ‘fiyat istikrarını sağlamak amacıyla para politikasının belirlenmesi’ için görev yapıyor. PPK, politika faizi ensturmanı ile para biriminin değerinin korunması ve enflasyonun kontrol altına alınması noktasında kritik bir rol üstleniyor.

Maaşlar sağlam üç haneli
Net olmamakla birlikte Merkez Bankası başkan yardımcıları 134 bin lira maaş artı 89 bin lira ek ücretle birlikte brüt yaklaşık 224 bin lira kazanırken yönetimde olmayan PPK üyeleriyle Meclis üyeleri ise 107 bin 500 lira civarında aylık alıyor. Kuruldaki başkan yardımcıları ise 134 bin lira maaş artı 89 bin lira ek ücretle birlikte brüt yaklaşık 224 bin lira kazanıyor.

Detaylar takılmayın mesajı
Türkçe meali; Faizi biraz artırdık, detaylara takılmayın, Nası şimdilik unutun, daha üstünü yapsaydık bankaları da zora sokardık, bunla idare edin. Enflasyon ve kötü gidişat daha devam edecek, Liralaşma" ve enflasyon zirveye giderken, faiz sebep enflasyon sonuç politikaları çöp oldu. 4 yıldır Nasa uymak için faiz indirimi sırasında görevde olan 4 PPK kurul üyesi, bu kez nasıl unuttu arttırıma evet dedi, demek zorunda kaldı

Faiz artışı tatmin etmedi
Faiz artışlarında piyasadaki beklentinin altında kalındığı sürece doğru yola girildiğinden bahsetmek mümkün değildir. Yüzde 15 faizle enflasyonla mücadele edemezsiniz. Geçmiş olsun. Merkez bankası 27 ay sonra tekrardan faiz arttırdı.27 aylık Nas süreci bugün itibariyle kapanmış oldu.Geriye ise hazineye milyarlarca TL yük, artan hayat pahalılığı ve eksi döviz rezervi kaldı.Faiz sebep, enflasyon netice tezi de tarihe karışmış oldu. Faiz kararına rağmen dolardaki artışın neden sürdüğü sorusunu ise ekonomist Özgür Demirtaş şöyle değerlendirdi: “ Beklentiden çok daha az arttığı için, Sözlü yönlendirme yanlış olduğu için, Enflasyonun altında kaldığı için, Zaten seçim öncesi baskılandığı için, İhracatçı için dolar bırakıldığı için,Yabancı yüksek dolardan ülkeye girer diye…”