Tahminler hiç de iyimser değil: Pek çok Batılı yetkili ve analist, Ukrayna'nın 2024'te umut edebileceği en iyi şeyin sadece çizgiyi korumak olduğunu söylüyor. The New York Times haftasonu nüshasına bakıyorum. ‘Ukrayna'da Derinleşen Savaş Sisi‘ diyor. ‘Şimdi, savaş üçüncü yılına girerken Kiev'deki liderler, bir yandan bir dizi korkutucu bilinmeyenle karşı karşıya kalırken, bir yandan da şiddetli Rus saldırıları arasında ileriye doğru yeni bir yol bulmaya çalışıyor.‘ diye özetliyor durumu. Cumartesi günü savaş üçüncü yılına girdi.
* * * *
Amerika Birleşik Devletleri Kongresi milyarlarca dolarlık askeri ve ekonomik yardım daha yapabilecek mi? Batılı yetkililer ve askeri analistler, bu olmadan Ukrayna'nın savaş çabalarının büyük risk altında olacağını söylüyor. Ukrayna bir zamanlar düşünülemez olan, Amerikan askeri desteği olmadan uzun bir savaş yürütme ihtimaliyle de karşı karşıya. Gazeteye göre, baş döndürücü bir geri dönüş yaşanıyor.
* * * *
Savaşın ikinci yılında ABD, Moskova'nın ele geçirmesini savuşturmak için Kiev'i silah, teknoloji ve istihbaratla donatma kapasitesine sahip. Ancak Washington artık Avrupa çapında iradesini kaybetmiş olarak algılanıyor. Avrupalılar ise tam tersine iradeye sahip; ülkeyi yeniden inşa etmek için 54 milyar dolar daha taahhüt ettiler, ancak iş Rusya'nın yeniden canlanan saldırısını püskürtmeye gelince, kapasiteleri yok. ‘Savaşın ikinci yıldönümünde Ukrayna ve NATO müttefiklerinin karşı karşıya olduğu açmazın özü budur‘ deniliyor yazıda.
* * * *
Sadece bir yıl önce pek çok kişi, Ukrayna'nın Avrupa tankları ve füzeleri ile Amerikan topçuları ve hava savunma sistemleri tarafından desteklenen karşı saldırısının Rusları 24 Şubat 2022'de bulundukları yere geri itebileceğini öngörmüştü. Artık öngörülenler olmadı. Bazı dersler çıktı. Rusya ekonomisine diz çöktürmesi beklenen yaptırımlar etkisini yitirdi. IMF‘in Rusya ekonomisinin önemli ölçüde küçüleceği öngörüsü doğru çıkmadı. Askeri harcamaların büyük teşvikiyle Alman ekonomisinden daha hızlı büyüyor. Petrol ihracatından elde ettiği gelir savaş öncesine göre daha fazla.
* * * *
Her alanda belirsizliğin elbette Ukrayna‘da tüm süreçleri etkilediği söyleniyor. Ancak olması gereken asıl şey kesinlik. Şimdi Ukrayna'nın ABD desteğinde kesinlik olmadan ilerlemesi gerekiyor, ama bu da çok zor gözüküyor. Geçtiğimiz hafta sonu düzenlenen Münih Güvenlik Konferansı'nda, Ohio‘dan Cumhuriyetçi Senatör JD Vance çok ciddi bir şey söyledi; Ukrayna'nın dar bir bütçeyle nasıl savaşılacağını öğrenmesi gerekecek. "Ukrayna'ya 61 milyar dolarlık ek yardım gerçekleşse bile, size karşı dürüst olmalıyım ki bu, savaş alanındaki gerçeği temelden değiştirmeyecek" dedi.
* * * *
ABDli senatör ‘Şu anda Ukrayna'ya gönderebileceğimiz mühimmat miktarı çok sınırlı" dedi. Senatör Vance ikinci bir noktaya değindi: Bu sınırlı kaynaklar Çin'le rekabet etmek ve Tayvan'ı savunmak için saklanmalıdır. "Dünyanın her yerinde çok sayıda kötü adam var" dedi. "Ve şu anda Doğu Asya'daki bazı sorunlarla Avrupa'dakinden çok daha fazla ilgileniyorum." Senatör Vance'in değerlendirmeleri derin bir sessizlikle karşılandı.
* * * *
Analistlere göre, Cumhurbaşkanı Selenskiy'nin çok zor bir seçimle karşı karşıya. ya egemen Ukrayna topraklarının her santimini elinde tutmak için savaşmak ya da Batı'nın güvenlik garantileri olan ve sonunda AB ve NATO'ya üye olan, ekonomik açıdan yaşayabilir bir devleti güvence altına almanın bir yolunu bulmak. Kolay bir karar olmasa gerek. Ayrıca ABD’nin de bu savaşı sona erdirmek için müzakereleri bir an önce başlatmanın yollarını araştırması gerektiği, çünkü mevcut gelişmelerin Ukrayna için savaş alanında zafere doğru öngörülebilir bir yol olmadığı söyleniyor.
* * * *
Bunlar savaşın 371’inci gününde yazdığım çok kasvetli satırlar. Kasvetten biraz uzaklaşmak için Le Monde Gazetesi'ne baktım. Orada da Ukraynalı genç romancı, denemeci, şair Andriy Lyubka ‘Bu benim hikayem: Savaş benim evimde pencerenin dışında yankılanan patlama sesleriyle duyuruldu, ama ilk başta buna inanmadım. Hala rüya gördüğümü sanıyordum. Savaşın bittiğini öğrendiğimde benim de aynı şekilde, aynı keskinlikle hissetmem ve aynı anı hatırlamam mümkün. Tabii o zamana kadar hayatta kalmam şartıyla‘ diye yazmış. Herkesin dileği sanırım bu savaşın bir an önce son son bulması.