Osmanlı İmparatorluğu‘nun Lehistan dediği Polonya’da Pazar günü sandığa gidildi. Polonya, Avrupa'nın gayet stratejik bir bölgesinde bulunması nedeniyle, tarihte Avrupa politikasında mücadele eden devletlerin, rekabet, mücadele ve toprak ihtiraslarında hep konu olmuş bir ülke. Şimdi de Batı'nın Ukrayna üzerinden Rusya ile çatışmasında stratejik önemli bir ortağı. Bu seçim, Polonya'nın komünist parti yönetiminin sona ermesinin ardından 1989'daki ilk demokratik seçimlerinden bu yana en önemli seçim olarak niteleniyordu.

* * * *

Çünkü bu seçimin sonucu Polonya’nın kendisi için olduğu kadar Avrupa, Almanya ve Ukrayna’daki savaş için potansiyel sonuçlar barındırıyor. Rakamlara boğmadan hemen söyleyelim. Kesin olmayan sonuçlara göre başbakan yardımcısı olan Jaroslaw Kaczynski’nin liderliğinde sekiz yıldır iktidarda olan sağcı, populist, milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi (PİS) birinci oldu. Ancak üçüncü dönem iktidarı sürdürebilmek için ne tek başına veya TikTok yıldızı Slawomir Mentzen’in lideri olduğuaşırı sağcı Konfederasyon Partisi‘yle ile hükümet etmek için yeterli oy alamadı.

* * * *

Avrupa Konseyi'nin eski başkanı ve 2007-2014 arası Polonya'nın başbakanı Donald Tusk liderliğindeki ve Yeşiller ile Çiftçi Partisi’nin de yer aldığı muhalefet merkez sağ Sivil Platformu (PO) ikinci oldu. Gerçi salt çoğunluğa ulaşamadı ama Üçüncü Yol ve Sol Parti’yle birlikte hükümeti kurabilmek için yeterli çoğunluğu sağladı. Eski başbakan, ikinci olduğu için "hiç bu kadar mutlu olmadığını" söyleyerek muhalefet için zafer ilan etti. Henüz ortada kesin bir şey olmasa da Tusk'ın olası bir geri dönüşüne cevap olarak Pazartesi günü Varşova Borsası yükseldi, Zloti de Avro karşısında değer kazandı.

* * * *

Donald Tusk, Polonya'da iktidara giden bir yolu şimdilik açmış gibi görünüyor. Gerek hükümet gerekse muhalefet bu seçimin Polonya'nın gelecekteki gidişatına ilişkin bir referandum olduğunu ilan etmişti.Bu, seçime şimdiye kadar görülen en yüksek katılımı sağladı. Sandıklarda uzun kuyruklar oluştu. Ülke dışından yüksek bir katılım oldu. Bu seferberliğin açıkça sanki muhalefete yaradığı görülüyor.

* * * *

Eğer gerçekleşirse Polonya'nın bir nesildeki en önemli seçiminde Tusk için çarpıcı bir zafer olacak. Tusk, seçim kampanyası sırasında, Varşova'yı tekrar Avrupa yanlısı bir yola sokma, Avrupa Komisyonu tarafından alıkonulan milyarlarca avroluk AB fonunun kilidini açma sözü vermişti. Örneğin anayasal standartların çeşitli ihlalleri nedeniyle Corona fonundan Polonya'ya 36 milyar avroluk kesinti yapılmıştı. Uluslararası yorumlara bakıyorum, sandıkta kazanılan zaferin, yön değişikliğinin hızla hayata geçirilebileceği anlamına gelmeyebileceğini de işaret ediyor.

* * * *

Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesinden meslektaşım Reinhard Veser‚ ‘AB'de Polonya'nın çok hızlı bir şekilde yeniden güvenilir bir ortak haline gelmesini beklememek gerekir. Aksine, durumun tam tersi olması yönünde büyük bir tehlike var: Doğu-Orta Avrupa'nın en büyük AB üyesi olan ve Ukrayna'yı desteklemek açısından öneme sahip olan bu ülke, başlangıçta tehlikeli bir siyasi istikrarsızlık aşamasına girebilir‘ diyor.

* * * *

Buna gerekçe olarak, iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PİS) yeni bir hükümetin kurulmasını geciktirmek veya engellemek için birçok yolu olduğunu, çoğunluk olmasa bile, özellikle doğu Polonya'da büyük bir destekle hâlâ ülkenin en güçlü partisi konumunda olmasını gösteriyor. Ayrıca PiS lideri Jarosław Kaczyński, Pazar akşamı seçim sonuçlarına verdiği ilk tepkide, daha fazla uzatmadan iktidardan ayrılmak istemediğini açıkça belirttiğini, mücadele ve gerilim dolu günler öngörüsünde bulunduğunu hatırlatıyor.

* * * *

Polonya’da tüm gözler 2015’ten beri Başkan Andrzej Duda'ya çevrilmiş durumda. PiS kanadından olan Başkan Duda'nın tutumu önümüzdeki haftalar için çok önemli olacak. Eğer bir başbakanı hükümet kurmak üzere görevlendirirken anayasanın kendisine tanıdığı süreyi kullanırsa muhalefet en erken Aralık ortasına kadar, belki Ocak ayına kadar hükümeti kuramayacak. Polonya siyasetini galiba türbülanslı günler bekliyor. Takip ederek göreceğiz.