KOVIT-19 salgınından bahsediyorum… SARS-CoV-2 virüsünün yol açtığı salgın uzunca bir süre kontrol altına alınmıştı… Ancak şimdi kontroldan çıkmış gibi sanki… Bu Türkiye’de de, yaşadığım Almanya’da da böyle… Virüs bulaşanların sayısı her gün artıyor… Bunların sayısı tedavi edilenlerden daha fazla… Makas açılıyor… Halbuki aşı bulununcaya kadar salgının daha fazla yayılmaması gerek… Herkesin maske, sosyal mesafe ve hijyen kuralına harfiyen uyması şart… Aksi takdirde salgının insanlarda, ülkelerde yol açtığı psikolojik, sosyolojik, ekonomik yıkım katlanarak artıyor… Can kayıpları da bu yıkımın bir başka boyutu… 

* * * *

Salgına karşı tek çare etkin bir aşı… Başka çare yok… Bugüne kadar sağlık sektörü dışındakilerin pek bilmediği isimler artık sıkça gündemde… AstraZeneca, Curevac, Moderna, Biontech, Pfizer, GlaxoSmithKline, Sanofi, SinoPharm, Janssen, Johnson & Johnson… Bunlar biyoteknoloji veya dev ilaç firmaları… Aşı da bir an önce ipi göğüslemek için yarışıyorlar… Gelişmelere bakılırsa  ‘Aşı bulunmazsa‘ senaryosu yok artık… Bir veya birden fazla aşı haberi her an gelebilir… Almanya’da aşı, ilaç çalışmalarını denetleyip ruhsat veren Paul Ehrlich Enstitüsü‘nün Başkanı Professor Klaus Cichutek, en geç bu yıl sonu veya 2021 başında etkin bir aşının bulunacağına inandığını söylüyor… Bu çalışmaların on kadarı zaten üçüncü faz denemede… Biri BionTech/Pfizer grubunun BNT162b2 isimli aşısı olmak üzere iki aşı Türkiye’de de gönüllüler üzerinde deneniyor…  Tabii sağlık bakanlığının bilgisi ve onayı ile… Rusya’nın da deneme için başvurduğu açıklandı…

* * * *

Öte yandan Rusya ve Çin hükümetleri SARS-CoV-2 virüsüne karşı etkin bir aşı bulduklarını açıkladılar... Rusya‘da ‘Sputnik V‘ adı verilen aşının Kasım-Aralık aylarında kullanımına başlanacağı açıklanmıştı birkaç gün önce… Birkaç gün sonra  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ikinci bir aşının daha geliştirildiğini, onun da bu ay kullanıma hazır olacağını açıklamıştı… Çin hükümeti de ilaç firması SinoPharm’ın geliştirdiği ‘ad5-nCOV‘ adlı aşıya ruhsat verildiğini açıkladı… Firma yöneticisi aşının yıl sonunda piyasaya sürüleceğini, aşının 140 dolardan düşük bir fiyata mal olacağı ve 28 gün arayla iki doz yapılacağı söyledi… Ancak dünya bu iki açıklamaya şimdilik temkinli yaklaşıyor çeşitli nedenlerle…

* * * *

Aşıda son yaklaşırken merak edilen bir diğer konu da fiyatı… Bulunacak aşıdan milyarlarca doz gerekecek… Bu da milyarlarca dolar demek doğal olarak… Bu sadece aşıyı bulup satan firmalar için… Fiyatlar devlet sırrı gibi saklansa da finans analistleri ile İngiliz FT ekonomi gazetesinin çeşitli kaynaklardan elde ettikleri bilgilere göre, AstraZeneca firmasının ‘AZD1222‘ adını verdiği aşının her bir dozu birkaç dolar olacak… Pfizer ise BionTech’in birlikte geliştirdiği ‘BNT162b2‘ adlı aşının bir dozu 19,50 Dolar civarında… ABDli Moderna ise ‘mRNA-1273‘ adlı aşıya 25-30 Dolar talep edecek. Ancak iki kez kullanılması gerektiği için bu aşının fiyatı 50-60 Dolar’a yükselecek…

* * * *

ABD Hükümeti, Pfizer/BionTech’in geliştirdiği ‘BNT162b2‘ adlı aşıdan 100 milyon doz önsipariş verdi… 1,95 milyar dolar öderken 500 milyon doz daha opsiyon istedi… ABD, ayrıca Janssen’in geliştirdiği ‘Ad26.COV2.S‘ adlı aşı için 100 milyon dozluk anlaşma yaptı. Birleşik Krallık da ‘BNT162b2‘ aşısından 30 milyon doz sipariş verdi… Avrupa Komisyonu da Sanofi ve GSK ile 300 milyon dozluk, ayrıca Johnson & Johnson/Janssen ile de 200 milyon dozluk bir önanlaşma yaptı… Diğer ülkelerin de firmalarla önsipariş görüşmelerinin sürdüğü biliniyor…