TAKİP edenler bilir. Avrupa‘da aşırı sağ politik olarak yükseliyor. Bu yükselişte belirleyici olan bir etken de popülizm denilebilir. Halkın endişe duyduğu konular, aşırı sağ partilerin tabanlarını genişletmesine yol açıyor. Popülizm de tam bu noktada etkili olmakta. Popülist söylemlerle aşırı sağın yükselişine karşı liberal ve sosyal demokrat partilerin cevabı da ayrı ve uzun bir yazı konusu olabilir.

* * * *

Okumuş veya duymuş olmalısınız. İsviçre’de geçen Pazar günü genel seçim yapıldı. Muhafakazar sağ populist Halk Partisi SVP 2019'daki son genel seçime kıyasla yüzde üç daha fazla oy alarak yüzde 28,6 ile en büyük parti konumunu güçlendirdi. 200 kişilik Federal Meclis'te 62 milletvekili ile temsil edilecek. Halk Partisi’nin populist "göç" konusunu söylemlerinin merkezine taşıması oylarını artırmasında etkili oldu ama sonuç "populist sağın zaferi" olarak yorumlanabilir mi?

* * * *

Uluslararası medyaya bakıyorum. İtalya, Avusturya, Almanya gibi diğer birçok ülkede sağa kaymaya işaret eden bir dizi gazete arasında yer alan İngiliz Financial Times "Seçim, Avrupa genelinde sandıkta popülistlerin yeniden canlandığını doğruluyor" diyor. Almanya'daki Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi “Korona salgını ve jeopolitik çalkantıların bir sonucu olarak iklimin korunması bir kez daha arka planda kaldı. Siyasi ve ekonomik açıdan belirsiz olan bu zamanlarda, daha fazla İsviçreli tekrar muhafazakar güçlere yöneldi” diyor.

* * * *

Çeşitli makaleler, Ukrayna savaşının ve Orta Doğu'da başlayan çatışmanın seçmenleri algılanan dış tehditlere karşı daha savunmacı bir tutum almaya ikna etmiş olabileceğini öne sürüyor. Fransız Le Monde gazetesi, İsviçre Halk Partisi'nin, kitlesel göçe odaklanan seçim kampanyasınden yararlandığını yazıyor. Alman ‘Die Zeit‘ gazetesi “Yabancı kartı oynandı”, Süddeutsche Zeitung gazetesi ise ‘Ukrayna'da savaş, Orta Doğu'da savaş… birçok seçmen gözlerini kapatıp Halk Partisi'ne oy vererek daha fazla tarafsızlığı tercih etti” diyor.

* * * *

Bence seçim sonucuna bakılırsa evet populist sağın zaferi. Ama bu sonuç İsviçre siyasetinde bir makas değiştirmeye yol açmaz. İsviçre büyük siyasi dalgalanmaların yaşandığı bir ülke değil. Zaten 20 yıldır birinci parti olan Halk Partisi’nin yeni zaferi bunu değiştirmez. İsviçre'nin karmaşık siyasi sistemi, çok sayıda kontrol ve denge mekanizmasıyla bir partinin farklı bir atılım yapmasını engeller. Neredeyse tüm önemli siyasi konularda referandum yapıldığı için doğrudan demokrasi hükümetin gücünü azaltmış durumda.

* * * *

ABD’de CNBC kanalı ise Avrupa'nın diğer ülkelerinde olduğu gibi İsviçre'deki seçmenlerin de çelişkili konular arasında seçim yaptığını işaret edip şöyle diyor; “İsviçre'deki oylama, Avrupalı seçmenlerin bir kısmının, sağcı popülist politikaların çekiciliği ile küresel ısınmayla mücadele için para harcama veya kaynak ayırma ihtiyacı arasında nasıl denge kurulacağını düşündüğünü gösterdi”, İsviçreli Neue Zürcher Zeitung gazetesi de Pazar günkü seçim için "Dünyanın dört bir yanına düşen büyük gölge İsviçre'ye de ulaştı" diye özetliyor ve “Dünya yanıyor ve büyük bir belirsizlik var: Sahte bir vaat olsa bile, güvenlik sözü verenler kazanıyor. Liberalizm bu seçimlerden zayıflamış olarak çıkıyor‘ diyor.

* * * *

Yaklaşık 9 milyon nufüsa sahip İsviçre’de seçim sonucunun siyasi bir depreme yol açmadığı rahatlıkla söylenebilir. Hükümetin yedi üyesi Aralık ayında Meclis’te seçilecek olan istikrar adası İsviçre’nin yeni normali bu. 2019 seçiminde Yeşiller‘in yükseldiği sarkaç geri döndü. Yeşiller sönük bir seçim kampanyası yapmaları, bağımsız bir profil geliştirememeleri, iklim değişikliği ve eşitsizlik gibi savundukları konuları seçmene yeterince anlatamayınca yeşil dalga söndü.

* * * *

İsviçre Yeşiller Partisi ve Liberal Yeşiller Partisi'nin yenilgisi, Avrupa Birliği'ndeki yeşil partilerin yaşadığı zorlukları da yansıtıyor. Çevre politikalarının İsviçre'de ve Avrupa'nın başka yerlerinde çekiciliğini yitirdiği öne sürülüyor. Anketlere göre Haziran 2024'te yapılacak Avrupa seçimlerinde de bir yenilgi yaşamaları muhtemel. Özetle İsviçre’de çevre odaklı siyaset zorlandı ve göç Halk Partisi'nin başarısını sağladı. İsviçre’nin önümüzdeki dört yılda yeni normali bu. Daha başka yorumlara sanırım gerek yok.