Dünyada kimler nasıl giriyor bilmem ama Türkiye'de acı üstüne acılar yaşanırken bu mübarek ay geldi. Ekonomik sıkıntıların tavan yaptığı , 65-70 milyon insanımızın açlık sınırında gezdiği ülkemde bence ne yazık ki Ramazan  Hoşgel(me)di.   
Nasıl gelsin ki. Bakın üç zeytin 1 lira, hurmanın tanesi  3.5 lira. Bir dilim pastırma 4.5 lira. Bir adet çağla.2.1 lira. Sonra garip gurebaya "Razaman geldi. Hoş Geldi" diyeceğiz öyle mi. Bu maninin bir de  sonu var yani "Ramazan geldi. Hoşgeldi. Baklava tepsisi boş geldi."  sorun boş tepsi de. Artan hayat pahalılığı, düşen alım gücü ve yüksek maliyetler nedeniyle ucuz olsun diye üretilen, boş baklava, boş tost, boş gözlemeden sonra şimdi de şerbetsiz baklava dönemi de ramazanda garibin hizmetinde olacak. Dostlar! Bu siyasi iktidar elimizde ne varsa alıp götürdü. Milyonları açlığa yoksulluğa mahkum etti. Sonra utanmadan sıkılmadan "Helallik" istedi. Yada "Ben bunu düşünemedim." dedi. 

Hurma çok pahalı
Vatandaşlar iftariyelik ürünleri de artık ancak taneyle alabiliyor. Siyah zeytinin yarım kilosu 48.75 TL oldu. İçinde yaklaşık 160 tane zeytinin olduğu yarım kiloluk bir alışverişte zeytinin tanesi 30 kuruşa, 3 tanesi yaklaşık 1 TL'ye geliyor. Ramazan döneminde yine çokça tercih edilen ve vatandaşın orucunu açtığı hurma da cep yakıyor. 250 gramlık bir pakette 17 adet hurma yer alırken, hurmanın 250 gramı 59.90 TL'den tanesi ise 3.5 TL'den satılıyor.  
İftariyeliklerden pastırma ise artık lüks kategorisinde. Marketlerde 13 adedin yer aldığı, 100 gramlık antrikot pastırma 58.90 TL'den satılıyor. Bu hesapla bir dilim pastırmanın fiyatı 4.5 TL’yi buluyor. Bahar mevsiminin ilk çıkan ürünlerinden çağla da yine cep yakıyor. İçinde 11 adet çağlanın bulunduğu bir paket marketlerde 23.99 TL'den satışa çıktı. Paketteki bir adet çağlanın fiyatı 2.1 TL'ye kadar çıkıyor. Ramazan döneminde yine çokça tercih edilen ve vatandaşın orucunu açtığı hurma da cep yakıyor. 250 gramlık bir pakette 17 adet hurma yer alırken, hurmanın 250 gramı 59.90 TL'den tanesi ise 3.5 TL'den satılıyor. 

Vatandaşa zam geldi
Zaten Türkiye'de amiyane tabiriyle milyonlar açlık ve yoksulluktan 365 gün oruç tutuyor. Bakıyorum da örneğin vatandaşın sofrasından 39 pide eksildi. Ha bir de bakalım mükellef Ramazan sofralarında durum nedir. Ekonomik krizin yarattığı gelir adaletsizliği ve uçurumu iftar sofralarına da yansıdı. Yüksek gıda fiyatları nedeni ile vatandaşın taneyle alışverişe başladığı Ramazan ayında lüks bir restoranda iftar menüsü fiyatları kişi başı 1.200 TL ile 3.280 TL arasında değiştiği ortaya çıktı.  Lüks iftar da zamdan bu sene payını alırken, ünlü bir restoranda geçen yıla göre Ramazan menüsünün fiyatı yüzde 148 zamlanmış durumda. 

Pideler uçar gider 
Temel gıda ürünlerindeki fiyat artışları hız kesmeden devam ederken vatandaş bu tabloda Ramazan ayına hazırlanıyor. Asgari ücret bir yılda yüzde 100 artsa da alım gücündeki düşüş halkı yoksullaştırmaya devam ediyor. Kilogramı 300 liraya kadar çıkan hurmayı taneyle alan dar gelirli vatandaş sofrasına bu yıl 39 pide eksik koyacak. 2022'de asgari ücret ile 805 pide alınırken, bu yıl alınabilen pide sayısı 766'ya düştü. İstanbul'da Ramazan pidesi fiyatlarına son 1 yılda yüzde 83, son iki yılda ise yüzde 204 zam geldi. 

Geçen yıl 4 lira idi 
2021 yılında 365 gramı 4 liraya satılan Ramazan pidesinin 300 gramı bu sene 10 liraya satılacak. İstanbul'da geçen sene 330 gram pidenin satış fiyatı ise 6 TL idi. Pide fiyatına gelen zamlara ve asgari ücretteki yüksek artışlara rağmen asgari ücretle satın alınabilen pide miktarı son yıllarda çok değişmedi. Ancak gramajı azaltılan pide fiyatlarında aslında görünenden daha fazla fiyat artışı yapılmış oldu.Uzmanlar tarafından her sene pidenin 333 gram olduğunu varsayarak, her yıl için ortalama asgari ücret ile alınabilen pide sayısı hesabına göre 2012'de asgari ücretle 577 adet Ramazan pidesi satın alınırken bu miktar 2013'te 473'e düştü. 2016 yılında 760 pideye kadar yükselen miktar 2017'de 632 adede geriledi. 2020 yılında, alınabilen 814 pide ile son 11 yıldaki en yüksek seviye görüldü. 2022'de bir aylık net asgari ücret ile 805 adet Ramazan pidesi alınırken bu miktar 2023'te 766 adet oldu. Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı geçen sene pidelik un fiyatının 265 lira iken bu yıl 550-600 lira civarında olduğunu bildirdi. 

Gramaj düştü, fiyat arttı 
2012 yılında 400 gram pidenin fiyatı 1.5 TL idi. 2013 yılında pide fiyatı değişmedi ancak pideler 300 grama düştü. 2018 yılında pideye zam yapılmazken, 300 gram olan bir pide 275 grama düşürüldü. 2022'de 330 gram olan pide bu yıl ise 300 gram oldu. 2021 yılında pidenin kilogram fiyatı 11 TL iken 2022'de 18.2 TL'ye kadar çıktı. İstanbul'da 2023'te pide kilogram fiyatı ise 33.3 liraya kadar yükseldi. 

Bereket değil zam yağdı 
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ‘Ramazan ayı öncesi üretici market fiyatları’ ve ‘Geçen yıl ve bu yıl Ramazan ayı fiyatlarındaki değişim ve yıllık fiyat artışları’ konularına değinen açıklamalarda bulundu. Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada geçen ay sonuna kıyasla üreticiyle market arasındaki fiyat farkının 4,4 kata kadar ulaştığını belirtti. 

Ispanak yüzde 190.5 zamlandı 
TZOB verilerine göre,28 Şubat ile 17 Mart arasında markette en fazla fiyat artışı yüzde 25,9 ile lahanada görüldü. Lahanadaki fiyat artışını yüzde 15,1 ile yeşil soğan, yüzde 9 ile kuru soğan, yüzde 8,4 ile yeşil mercimek takip etti. 28 Şubat ile 17 Mart arasında geçen süreçte üreticiyle market arasındaki en fazla fiyat farkının yüzde 344,7 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 258,3 ile elma, yüzde 237,3 ile kuru üzüm, yüzde 217,2 ile marul, yüzde 210,3 ile kırmızı mercimek, yüzde 190,5 ile ıspanak takip etti. 

Elma ve limon zam şampiyonu  
28 Şubat ile 17 Mart arasında geçen süreçte üreticiyle market arasındaki en fazla fiyat farkının yüzde 344,7 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 258,3 ile elma, yüzde 237,3 ile kuru üzüm, yüzde 217,2 ile marul, yüzde 210,3 ile kırmızı mercimek, yüzde 190,5 ile ıspanak takip etti   Markette limon 4,4 kat, elma 3,6 kat, kuru üzüm 3,4 kat, marul 3,2 kat, kırmızı mercimek 3,1 kat fazlaya satıldı. Üreticide 3 lira 50 kuruş olan limon 15 lira 56 kuruşa, 5 lira olan elma 17 lira 92 kuruşa, 25 lira olan kuru üzüm 84 lira 32 kuruşa, 4 lira 82 kuruş olan marul 15 lira 29 kuruşa, 13 lira 84 kuruş olan kırmızı mercimek 42 lira 94 kuruşa, 5 lira 64 kuruş olan ıspanak 16 lira 39 kuruşa satıldı.” 

39 ürünün 28'i zamlandı
Market fiyatlarına bakıldığında ise 39 ürünün 28’inde fiyat artışı görüldü. Buna göre, markette en fazla fiyat artışı yüzde 25,9 ile lahanada görüldü. Lahanadaki fiyat artışını yüzde 15,1 ile yeşil soğan, yüzde 9 ile kuru soğan, yüzde 8,4 ile yeşil mercimek takip etti. Marketlerde fiyatı en çok düşen ürün yüzde 21,9 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 20,4 ile domates, yüzde 19 ile karnabahar, yüzde 14,5 ile salatalık izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 36,8 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 8,6 ile yumurta, yüzde 7,3 ile pırasa, yüzde 6,2 ile dana karkas, yüzde 5,9 ile yeşil soğan takip etti 

12 üründe zam yok
Üretici fiyatlarında ise bu süreçte 31 ürünün 12'sinde fiyat düşüşü, 8'inde ise fiyat artışı olduğunu ve 11 üründe ise fiyat değişimi görülmedi.Üreticide, havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir ve Antep fıstığı fiyatlarında değişim olmazken fiyatı en çok düşen ürün yüzde 34,5 ile patlıcan oldu.  Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 33,3 ile limon, yüzde 32,1 ile domates, yüzde 28 ile karnabahar, yüzde 22,5 ile patates, yüzde 20,9 ile kabak, yüzde 19,2 ile marul, yüzde 9,1 ile kuru soğan izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 36,8 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 8,6 ile yumurta, yüzde 7,3 ile pırasa, yüzde 6,2 ile dana karkas, yüzde 5,9 ile yeşil soğan takip etti. Yaz dönemi öncesinde tezgahın fiyat rekoru ise biberde. Tüm biber çeşitlerinde marketten markete değişmek ile birlikte fahiş fiyatlar söz konusu. Gezdiğimiz bir markette kıl biberin fiyatı 99.99 TL ile rekor bir seviyeye ulaşırken, aynı markette diğer biber çeşitleri ise yine 56.99 TL ile 54. 99 TL gibi fiyatlarla tezgahlarda yer alıyor  Yaz dönemi öncesinde tezgahın fiyat rekoru ise biberde. 
Tüm biber çeşitlerinde marketten markete değişmek ile birlikte fahiş fiyatlar söz konusu. Gezdiğimiz bir markette kıl biberin fiyatı 99.99 TL ile rekor bir seviyeye ulaşırken, aynı markette diğer biber çeşitleri ise yine 56.99 TL ile 54. 99 TL gibi fiyatlarla tezgahlarda yer alıyor 

Bir iftar kişi başı 3.280 lira  
Şimdi gelelim olayın diğer boyutuna. Ülkemde 65 milyon kişinin yoklukla boğuştuğu açlıkla sınandığı bu ortamda Lüks restoran ve otellerdeki duruma. Çeşitlerin bol olduğu iftar menülerinde genellikle açık büfe uygulanırken, fiyatlar ise lokasyona göre değişiyor. Boğaz manzaralı bir otelde, Ramazan pideleri, geleneksel iftariyelikler, zeytinyağlılar, salata ve çorba çeşitleri, ara sıcaklar, sushi, döner, kebaptan oluşan açık büfe bir Ramazan menüsünün fiyatı 1.388 TL. Bir başka Boğaz manzaralı otel restoranından aldığımız fiyatta ise masaya serpme şeklinde gelecek menü için kişi başı ödenmesi gereken ücret 1.200 TL olarak açıklandı. Tarihi Çırağan Sarayı'nda yer alan Michelin Rehberi'nin tavsiye ettiği Tuğra Restoran'da ise set menü fiyatları ön ödemesiz kişi başı 3.280 TL. Ön ödeme yapılması durumunda ise kişi başı fiyat 2.980 TL'ye düşüyor.  Bu ücretlerle Çırağan Sarayı'nda 4 kişilik bir iftar menüsü fiyatı 13 bin TL'yi aşarak brüt asgari ücretin üzerine çıkmış durumda. Geçen sene burada 1.200 TL olan iftar fiyatı da bu yıl ön ödemeli fiyata göre yüzde 148'lik artışı gördü. 

1.200 TL'den başlayan menü? 
Dışarıda yapılacak iftarlarda, set şeklinde sunulan menüler, hurma, Ege zeytinleri, petek bal, Afyon manda kaymağı, peynir gibi iftariyelikle başlıyor. Çorbayla devam eden menülerde ara sıcaklar, zeytinyağlılar, karışık kebaptan oluşan ana yemekler ve tatlılar da mevcut. Şefler tarafından özel olarak hazırlanan menülerde ise geleneksel Türk yemekleri ve içecekleri yer alıyor. 

Gıda ürünlerine zam yağmuru 
Peynirden yağa, etten kuru soğana kadar sofranın tüm temel ürünleri zam yağmuru altında. Ramazan öncesinde fiyatlar katlandı. Vatandaşın alım gücü erimeye devam etti. Gıda enflasyonunu kontrol altına alabilmek için ekonomi yönetiminin baskı ve para cezası uyguladığı zincir marketlerin açıkladığı sabit fiyat uygulamasının ardından zam yağmuru hızlandı. 

Süt ve süt ürünlerinde  rekor  
Üreticilerin uyarılarda bulunduğu et ve süt ürünlerinde zamlar yüzde 60'a dayanırken, mutfağın temel ürünü olan kuru soğan ise ocak ayından bu yana yüzde 45.4 zamlanarak, 20 TL sınırına geldi. Ocak ayında Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin ‘fiyat sabitleme ve indirim' çağrısına karşılık birçok zincir market bir aylık süre ile binlerce üründe fiyatları sabitlediğini açıklamıştı. Şubat ayında yüzde 7.36'lık aylık artış ile rekor kıran gıdada, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yıllık enflasyon yüzde 69.33 seviyesinde.TÜİK'in şubat ayı enflasyon verilerinde fiyatı en çok artan ürün ise yüzde 24.56 ile sebze grubu olmuş, meyvede de yüzde 10.47'lik bir aylık artış açıklanmıştı. 

Ete dokunan yanıyor 
Son iki ayda fiyatı ne çok artan ürün sıralamasında ise kırmızı et öne çıkıyor. Özellikle sütte üreticiye verilen düşük fiyat nedeniyle pek çok hayvanın kesime gittiğine dikkat çeken sektör yetkilileri, bu krizin sinyallerini vermişti. Ocak ayında 197.43 TL olan dana kuşbaşı fiyatı bu hafta itibarıyla 314 TL'ye çıktı. Kuzu etinde ise 218 TL olan kilogram fiyatı 325 TL'ye çıktı.