Bütçeden yoksulluk çıktı

Sevgili Dostlar ! Avrupa'nın bizi kıskandığına inananlara acıyorum..Avrupa Birliğinin 500 Euro 'su bizim 15.581,65 Türk Lirası'na denk!! Az kalmış 16.000 TL olmaya... Yani asgari ücretten fazla. yani açlık sınırından fazla.Bu kâğıt parçası için Türkiye'de bir işçi 42 gün çalışmak zorunda...Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın bütçe sunumundan yoksulluğa övgü çıktı. Yılmaz tarafından övgüyle paylaşılan ancak Türkiye’deki yoksulluğun ulaştığı boyutu ortaya koyan verilere göre 2024’te, çocuklarına bakamayan ailelerin kapsama alındığı destek programı için 12,5 milyar TL, aşırı yoksul ailelerin dahil edildiği destek programı için ise 32 milyar TL kaynak kullanılacak
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye’deki yoksulluğun giderek derinleştiğini ortaya koyan sosyal yardım verileri ile övündü. TBMM Genel Kurulu’nda 2024 yılı bütçesini sunan Yılmaz, 2002 yılında 1,4 milyar TL olan sosyal yardım bütçesinin 2024 yılında 497 milyar TL’ye çıkarılacağını kaydetti. Yılmaz tarafından açıklanan ve yoksulluğun itirafı niteliği taşıyan verilere göre bütçeye, ödeme gücü olmayanların GSS borcunun karşılanması amacıyla 100,5 milyar TL, çocuklarına bakamayan ailelere destek amacıyla da 12,5 milyar TL yerleştirildi.Yılmaz’ın, 2024 yılı bütçesindeki sosyal yardım kalemlerindeki artış ile övünmesi dikkati çekti.

Bütçenin yüzde 4.5'i yokulluğa
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2024 yılı bütçe sunumunda sosyal yardım kalemleri için ayrılan kaynağı paylaştı. Buna göre, iktidarın yoksulluğun üzerini örtmek amacıyla 2024 yılında kullanacağı kaynak, 497 milyar TL ile ifade edildi. Sosyal yardım için ayrılan kaynağın, 2024 yılı bütçesinin toplamının yüzde 4,5’ine karşılık geldiği bildirildi.

Yoksulluk verileri
Çocukların en temel ihtiyaçlarını dahi karşılayamayan ailelerin kapsama alındığı Sosyal ve Ekonomik Destek Programı için 2024 yılında 12,5 milyar TL kaynak ayrılacak. Aşırı yoksulluk çeken aileleri kapsayan Aile Destek Programı kapsamında ise 2024 yılında 32 milyar TL kaynak aktarılacak. Ödeme gücü olmayanların sağlık primi giderlerinin karşılanması amacıyla 2024 yılı bütçesine 100,5 milyar TL eklenecek. Elektrik faturasını ancak sosyal yardım ile ödeyebilen hanelere ise 2024’te 8,6 milyar TL’lik tüketim desteği verilecek.

İşçi açlığa mahkum edildi
Başkanlık sistemi döneminde asgari ücretliye daha yüksek oranlı zamlar yapıldı ancak AKP iktidarının ekonomi politikaları işçiyi hep açlık sınırının altına sürükledi.

‘Asgari’ değil açlıkla mücadele ücreti
Yeni yılda geçerli olacak asgari ücret için pazarlık başladı. Enflasyonun altında ezilen milyonlarca işçi zam oranını merakla bekliyor ancak enflasyon dizginlenemedikçe ücret artışlarının anlamı kalmıyor. 2018’de başkanlık sistemiyle yönetilmeye başlanan Türkiye’de asgari ücret yılın ilk aylarından itibaren açlık sınırının altına geriliyor. Ücretlerdeki erime, emekli ve memur kesimini de derinden etkiliyor. Asgari ücret, Temmuz 2023’te 11.402 liraya çıkarılsa da, alım gücü, temmuzdan bu yana 2.871 lira buharlaşarak 8.531 liraya geriledi. Bugün başlayacak görüşmelerde pazarlığın 15.700 liradan açılması bekleniyor.

Zor günler bekliyor
Böylelikle asgari ücret ilk kez 500 dolar eşiğini aşabilir ancak bu rakam bile, Merkez Bankası’nın mayıs ayında enflasyonun yüzde 70-75 ile zirve yapacağı öngörüsü dikkate alındığında, en geç yılın ortasında erimiş olacak. İktidar ise yerel seçimler mart ayında yapılacağı için temmuzda bir ara zam yapılmayacağını açıkladı. Yani emekçiler için yılın ikinci yarısının zor geçeceğini söylemek işten değil. Türkiye’de 5 yılda asgari ücret, toplamda oransal olarak yüzde 611.29 artırıldı. Ancak bu artış gelir düzeyinin artması anlamını taşımanın aksine rekor enflasyon ve Türk Lirası’ndaki değer kaybının karşılığıydı. Asgari ücret 2018 Aralık’ta, 2019 yılı için yüzde 26 artışla 2.020 liraya çıkarıldı. Ocak 2019’da açlık sınırı 2.008 liraya çıktı ve asgari ücret daha cebe girmeden açlık sınırına geriledi. Takip eden yıllarda da tablo farklı değildi. 2022 Aralık’ta resmi enflasyon, ekim ayında yüzde 85.51 ile gördüğü zirveden baz etkisiyle gerilese de, yüzde 64.27 açıklandı. Bu rakamların yarattığı ortamda 2023 asgari ücreti yüzde 54.65 artışla 8.506 lira olarak belirlendi ancak ocakta 8.864 TL’ye çıkan açlık sınırının altına düştü.

Refah payı olmazsa açlık sınırı kaçınılmaz
5 aylık enflasyon yüzde 33.66 gerçekleşti. Aralık enflasyonu aylık yüzde 3 civarında olursa 6 aylık enflasyon en az yüzde 37.3 olabilir. Enflasyon kaybı telafi edilirse asgari ücret en az 15.700 liraya çıkarılabilir. Türk-İş kasım ayı açlık sınırını 14.025 lira olarak açıkladı ve yıl sonunda açlık sınırının 15 bin lira seviyelerine çıkması bekleniyor. Bu tabloda refah payı verilmezse asgari ücretin, yılın ilk aylarında, açlık sınırının altına düşmesi yine kaçınılmaz olacak. Farklı senaryolara bakıldığında ise asgari ücret, yüzde 30 artırılırsa 14.822 TL, yüzde 40 artırılırsa 15.962 TL, yüzde 50 artırılırsa 17.103 TL, yüzde 60 artırılırsa 18.243 TL olacak.

TÜİK komisyona rakam açıklamıyor
Hükümet, işçi ve işveren taraflarının 5’er temsilcisinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda asgari ücret belirlenirken Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bir işçinin çalıştığı iş koşuluna göre geçim tutarını hesaplayıp komisyona sunardı. Ancak açıkladığı enflasyon oranları kamuoyunda tartışmalı karşılanan TÜİK, 2021 yılına kadar komisyona sunduğu bu veriyi son 2 yıldır paylaşmıyor. TÜİK bu tutumunu ise ‘sorumluluk almamak ve eleştirilerin odağı olmamak’ gerekçesiyle açıklamıştı.

DİSK-AR raporu: Geniş tanımlı işsiz sayısı 8,1 milyon
DİSK-AR'ın ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü’ raporuna göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 21,3 seviyesinde gerçekleşti. Geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin olarak gerçekleşti. DİSK-AR raporunda, TÜİK'in açıkladığı gerçek işsiz sayısının gerçeği yansıtmadığı ifade edilerek "Gerçek işsiz sayısı 8,1 milyondur" denildi.

DİSK-AR raporu: Geniş tanımlı işsiz sayısı 8,1 milyon
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 'İşsizlik ve İstihdamın Görünümü' raporu açıklandı. DİSK-AR'ın açıkladığı verilere göre, mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,5, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 21,3 seviyesinde gerçekleşti. Raporda Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) âtıl işgücü oranı dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin olarak gerçekleşti.

"TÜİK'in verileri gerçekleri yansıtmıyor
Raporda, TÜİK'in açıkladığı Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısının (mevsim etkisinden arındırılmış) 2023 Ekim ayında 2 milyon 961 bin olduğu bilgisine yer verilerek "Bu veri gerçeği yansıtmıyor. Gerçek işsiz sayısı 8,1 milyondur" denildi.
"TÜİK’in dar tanımlı işsiz sayısı ile geniş tanımlı işsiz sayısı arasındaki puan farkı 13’tür. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılmaktadır" ifadelerine yer verildi. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 16,6, kadınlarda ise yüzde 29,4 olarak hesaplandı.
DİSK-AR raporunda şunlara yer ver verildi:
"TÜİK’in Ekim 2023 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 11 Aralık 2023’te yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,5, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 21,3 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2023 Ekim ayında 2 milyon 961 bin oldu.
Kadın işsizliği yüzde 29.4
TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Ekim 2023’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7 iken kadınlarda yüzde 11,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 16,6, kadınlarda ise yüzde 29,4 olarak hesaplandı.
Ekim 2023 mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 29,4 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor. İkinci yüksek işsizlik kategorisi yüzde 21,3 ile geniş tanımlı işsizliktir. Ekim 2023’te üçüncü en yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 21 ile genç kadın işsizliği oldu.

İşsiz sayısı rekor kırıryor
Son 1 yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 547 bin artarak 7,6 milyondan 8,1 milyona yükseldi. Covid-19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 2,5 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 7 milyon 731 bin kişi arttı.TÜİK verilerine göre Türkiye'de işsizlik, ekimde yüzde 8,5 seviyesine geriledi. Geniş tanımlı işsizliği ifade eden atıl işgücü oranı ise ekim ayında bir önceki aya göre 0,5 puan azalarak yüzde 21.3 oldu.

TÜİK verileri: Geniş tanımlı işsizlik yüzde 21.3 oldu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ekim ayına ilişkin işgücü istatistiklerini açıkladı. Buna göre Türkiye'de işsizlik, ekimde yüzde 8,5 seviyesine geriledi. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7 iken kadınlarda yüzde 11.3 olarak tahmin edildi. 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı ekim ayında bir önceki aya göre 163 bin kişi azalarak 2 milyon 961 bin kişi oldu. İstihdam edilenlerin sayısı ekim ayında bir önceki aya göre 246 bin kişi artarak 31 milyon 835 bin kişi, istihdam oranı ise 0.3 puan artarak yüzde 48.5 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65.8 iken kadınlarda yüzde 31.6 olarak gerçekleşti.

Gençler işsiz ve aç
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0.4 puan azalarak yüzde 16.3 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 13.8, kadınlarda ise yüzde 21 olarak tahmin edildi. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı ekim ayında bir önceki aya göre 0,5 puan azalarak yüzde 21.3 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 13.7 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 16.6 olarak tahmin edildi.

İktidarın ustalık tablosu: İlkokul mezunu da doktoralısı da iş kuyruğunda
Kasım ayı itibarıyla 15-19 yaş grubundaki 113 bin 155 ve 55-65+ yaş grubundaki 27 bin 988 kişi, iş bulmak umuduyla İŞKUR’a kayıt oldu. İŞKUR'a kayıtlı toplam 2,3 işsizin yaş ve eğitim durumuna göre dağılımı ise “7’den 77’ye, ilkokul mezunundan doktoralısına kadar herkes iş arıyor” değerlendirmelerinin haklılığını ortaya koydu.
2023 yılının Ocak-Kasım dönemine yönelik verilere göre, İŞKUR'dan iş bekleyen 15-19 yaş grubundaki kişi sayısı 113 bin 155’e ulaştı. İş bulmak umuduyla İŞKUR’a kayıt olan 65 yaş üstü yurttaş sayısı ise Kasım 2023 itibarıyla 5 bin 405 oldu. Türkiye'de, 15-24 yaş grubundaki kayıtlı 170 bin 936 işsizin, 1 yıldan uzun süredir iş beklediği bildirildi. İŞKUR’ın Ocak-Kasım dönemi istatistikleri, Türkiye'deki işsizliğin ulaştığı boyutu gözler önüne serdi. Milyonlarca çalışan yurttaşı yoksulluğun pençesine iten ekonomik kriz işsiz milyonlar ordusu da yarattı.
Çarpıcı tablo !
Ocak-Kasım 2023 dönemi verilerine göre, Türkiye'de İŞKUR'a kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 381 bin 155 ile ifade edildi. İŞKUR'a kayıtlı toplam 2,3 milyon işsiz yurttaşın bazı yaş gruplarına göre dağılımı ise “Türkiye’den 7’den 77’ye herkes iş arıyor” değerlendirmelerinin haklılığına işaret etti. İş bulmak umuduyla İŞKUR’a kayıtlı kişilerin yaş gruplarına göre dağılımı şöyle kaydedildi:
• 15-24: 595 bin 165 • 25-34: 854 bin 604 • 35-44: 591 bin 988 • 45-54: 274 bin 627 • 55-64: 59 bin 366 • 65 yaş üstü: 5 bin 405
İŞKUR'a kayıtlı işsizlerin öğrenim durumuna göre dağılımı da paylaşıldı. Türkiye'de, eğitim durumunun dahi işsizliği engelleyemediğini gözler önüne seren verilere göre, İŞKUR'a kayıtlı üniversite mezunu işsiz sayısı kasım ayında 602 bin 916’ya kadar çıktı. Kayıtlı işsizlerin 1 milyon 778 bin 238’inin lise, ortaokul ya da okur yazar olmayanlardan oluştuğu bildirildi.

Milyonların ümidi işsizlik maaşı
İŞKUR'un verilerinde, Ocak-Ekim döneminde işsizlik ödeneğine başvuranların sayısı da yer aldı. Buna göre, yılın 10 ayında toplam 1 milyon 352 bin 631 yurttaş işsizlik ödeneğine başvurdu. Başvuranların yalnızca 611 bin 369’una işsizlik ödeneği bağlandı. İşsizlik ödeneğine başvuranların 6 bin 262’sinin 60 yaş üstü yurttaşlardan oluşması dikkati çekti. Ocak-Ekim döneminde, en fazla işsizlik başvurusu 328 bin 788 başvuru ile İstanbul’dan yapılırken İstanbul’un ardından en fazla sayıda işsizlik maaşı başvurusu yapılan beş kent şöyle sıralandı: • Ankara: 90 bin 328 • Bursa: 65 bin 759 • Antalya: 47 bin 174 • Gaziantep: 43 bin 211 • Hatay: 30 bin 418

Pembe tablo gerçekleri gizlemez
Halk yüksek enflasyon altında ezilirken iktidar ekonomide pembe tablo çizdi. Erdoğan “enflasyonun ateşi düşüyor, işsizlik azalıyor” dedi. Yardımcısı bütçe sunumunda yoksulluğu “yardım” adıyla örtmeye çalıştı.
2023 yılının Ocak-Kasım dönemine yönelik verilere göre, İŞKUR'dan iş bekleyen 15-19 yaş grubundaki kişi sayısı 113 bin 155’e ulaştı. İş bulmak umuduyla İŞKUR’a kayıt olan 65 yaş üstü yurttaş sayısı ise Kasım 2023 itibarıyla 5 bin 405 oldu. Türkiye'de, 15-24 yaş grubundaki kayıtlı 170 bin 936 işsizin, 1 yıldan uzun süredir iş beklediği bildirildi. Ocak-Kasım 2023 dönemi verilerine göre, Türkiye'de İŞKUR'a kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 381 bin 155 ile ifade edildi. İŞKUR'a kayıtlı toplam 2,3 milyon işsiz yurttaşın bazı yaş gruplarına göre dağılımı ise “Türkiye’den 7’den 77’ye herkes iş arıyor” değerlendirmelerinin haklılığına işaret etti.

Bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçtiğimiz hafta 85 milyar 876 milyon lira daha artarak 11 trilyon 314 milyar 278 milyon liraya ulaştı. Tüketici kredilerinin tutarı, 1 Aralık itibarıyla 7 milyar 310 milyon lira artışla 1 trilyon 477 milyar 398 milyon liraya yükseldi. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları ise yüzde 3,4 artışla 1 trilyon 79 milyar 76 milyon liraya yükseldi.

Geçinemeyen yurttaş kredi kartına sarıldı
Enflasyondaki yüksek artış ve yetersiz ücretler, halkı kredi kartına bağımlı kılıyor. Verilere göre yurttaşın kredi kartı borçları günden güne artıyor, bankalar ise kâr etmeyi sürdürüyor. Bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 8​​​​​​​5 milyar 876 milyon lira artarak 11 trilyon 314 milyar 278 milyon liraya yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 1 aralık itibarıyla 85 milyar 876 milyon lira arttı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 11 trilyon 228 milyar 402 milyon liradan 11 trilyon 314 milyar 278 milyon liraya yükseldi.Bankacılık sektöründe toplam mevduat ise bankalar arası dahil geçen hafta 17 milyar 157 milyon lira azaldı. Söz konusu haftada yüzde 0,1 gerileyen bankacılık sektörünün toplam mevduatı 14 trilyon 146 milyar 795 milyon lira oldu.

Tüketici kredileri uçuyor
Bültene göre, tüketici kredilerinin tutarı, 1 Aralık itibarıyla 7 milyar 310 milyon lira artışla 1 trilyon 477 milyar 398 milyon liraya yükseldi.Söz konusu kredilerin 440 milyar 374 milyon lirası konut, 91 milyar 65 milyon lirası taşıt ve 945 milyar 959 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Bu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 8 milyar 797 milyon lira artarak 1 trilyon 333 milyar 371 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları ise yüzde 3,4 artışla 1 trilyon 79 milyar 76 milyon liraya yükseldi. Bireysel kredi kartı alacaklarının 467 milyar 532 milyon lirasını taksitli, 611 milyar 544 milyon lirasını taksitsiz borçlar oluşturdu.

Takipteki alacaklarda rekor
Bankacılık sektöründe takipteki alacaklar, 1 Aralık itibarıyla bir önceki haftaya göre 814 milyon lira artarak 175 milyar 776 milyon liraya yükseldi. Takipteki alacakların 148 milyar 316 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı. Aynı dönemde, bankacılık sisteminin yasal öz kaynakları, 791 milyon lira artarak 2 trilyon 400 milyar 260 milyon lira

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Oktay Apaydın Arşivi